Opvoeden van pubers

Ds. B.M. Meuleman | 5 reacties | 10-10-2024| 15:55

Een vraag met betrekking tot het opvoeden van pubers (15-16 jaar). Heeft u advies hoe er mee om te gaan, wanneer je merkt dat je kind (zondige) dingen wil doen (en ontdekken) waar je zelf niet achter kunt staan? Er wordt regelmatig gevraagd of iets mag. Dan moet ik vaak uitleggen dat ik daar dan niet achter kan staan (met uitleg), of ik stel eerst vragen die aan het denken kunnen zetten (maar meestal wordt dat als onzin betiteld). Als voorbeeld keetbezoek, bezoek van popmuziekconcerten, alcoholgebruik, feesten, enzovoorts.

Je merkt tegelijkertijd ook dat er dingen gedaan worden achter onze rug om, waarbij de redenering ook is: als ik het eerst aan jullie vraag dan mag het toch niet. Ik begrijp dat pubers dingen willen ontdekken, alleen als aan mij als ouder gevraagd wordt om toestemming te geven voor iets dat ik Bijbels gezien niet vind kunnen, dan kan ik geen ja zeggen en toestemming geven. Ook merk je dat er ondanks uitleg dingen toch gedaan worden (zoals popmuziek,  alcohol,  roken).

Tegelijkertijd is het lastig, omdat de puber zelf het gevoel krijgt dat er dan zo ‘weinig’ mag en juist zulk soort dingen erg aantrekkelijk zijn. En wat overblijft trekt niet zo.  Bijbelse uitleg lijkt lastig binnen te komen... Er wordt ook wel eens aangegeven: “Ik wil helemaal los gaan” en “ik word strak gehouden.” Is er advies hoe je kunt loslaten op dit vlak...? Naast uiteraard het gebed.

Een zoekende ouder.

Beste vraagsteller,

De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik als vader het niet eenvoudig vind om uw vraag te beantwoorden. Het ouderschap is in veel opzichten een uitdaging, om niet te zeggen, een worsteling, zeker wanneer het gaat om het opvoeden van onze kinderen in de dienst van God en tot Zijn eer.

Aan de ene kant is de puberteit een belangrijke fase in de ontwikkeling van uw kinderen. De lichamelijke, emotionele en sociale veranderingen die zij doormaken, bereiden hen voor op hun volwassenheid. Het is een periode waarin zij gaandeweg hun identiteit ontdekken en proberen hun plaats in de wereld te vinden. Dat dit doorgaans niet gaat zonder de nodige emotionele veranderingen zult u in de praktijk wel bij hen merken. Het is voor hen een spannende zoektocht om hun eigen waarden te vinden en meer zelfstandige beslissingen te nemen. Als ouder hoop en bid je dat deze waarden de waarden zijn die ze van jou hebben meegekregen. Belangrijker nog, dat het de waarden en normen zijn die de Bijbel hen aanreikt en dat ze die ‘verinnerlijken’, zich eigen maken. 

Bij de puberteit hoort ook dat zij onafhankelijker worden ten opzichte van hun ouders en vaak meer waarde gaan hechten aan vriendschappen en relaties. Ze moeten immers in sociaal opzicht hun plaats in de wereld zien te vinden. 

Mijn ervaring in het pastoraat en ook mijn persoonlijke ervaring is dat er geen vast recept te geven is hoe je het beste met je kind om kunt gaan om het te begeleiden op zijn zoektocht. Wat voor het ene kind wel werkt, werkt voor het andere kind niet of juist tegenovergesteld. Ieder kind reageert op zijn eigen manier vanuit zijn eigen (zich ontwikkelende) identiteit en persoonlijkheid. Daarom is de zoektocht van uw kinderen op weg naar hun volwassenheid ook een zoektocht voor u als ouder. We krijgen bij de geboorte van onze kinderen geen gebruiksaanwijzing mee die specifiek voor dit ene kind van toepassing is en goed werkt. We moeten onze kinderen leren kennen en in de praktijk zien hoe hij of zij zich ontwikkelt. En ja, misschien slaan zij wel wegen in en nemen zij beslissingen die wij nooit van hen verwacht hadden. Dat ene lieve kind dat altijd in de pas meeloopt, blijkt opeens heel zelfstandig een eigen weg in te slaan. En dat andere kant dat altijd maar ‘moeilijk’ deed, blijkt toch meer van de opvoeding te hebben meegenomen dan je dacht. 

Toch is er in algemene zin wel iets te zeggen over hoe je je kinderen het beste kunt begeleiden. Ik noem dat bewust  ‘begeleiden’ omdat eenvoudigweg iets afdwingen of verbieden niet werkt. In de meeste gevallen werkt dat averechts of het geeft een soort ‘schijngehoorzaamheid’ waarbij het kind innerlijk op slot gaat, keurig doet wat van hem of haar verwacht wordt, maar je leert hem of haar vervolgens niet echt meer kennen. Het beste lijkt me daarom om naast uw kind te staan in de zoektocht die het gaat. Stel vragen. Laat uw kind uitleggen waarom hij of zij iets wil of niet wil. Hou het contact open, ook als uw kind zich voor u afsluit. Laat het weten dat het altijd bij u terecht kan.

Bij begeleiden hoort ook richting geven vanuit Gods Woord. Leg daarom uit wat uw eigen standpunten zijn, waarom u die als Bijbels ziet en waarom u bang bent dat uw kind een weg gaat tegen Gods Woord in. Laat vooral uw liefde en betrokkenheid zien voor uw kind, ook als het keuzes maakt die u totaal niet begrijpt. Wees ook eerlijk over wat het met u doet als uw kind wel aan keetbezoek doet en popconcerten bezoekt en dergelijke.

Blijf consistent in uw eigen normen en waarden. Uw kind mag best weten dat er voor u Bijbelse grenzen zijn waarvan u niet graag ziet dat hij of zij die overschrijdt. Leg uit dat deze grenzen er niet zijn om uw puber in zijn vrijheid te beperken maar om hem te bewaren voor verleiding en misleiding in een wereld die er alles aan doet om hem bij God en Zijn dienst weg te trekken. U kunt uw kind wijzen op de belofte die u als ouder bij zijn doop hebt afgelegd om het op te voeden in de vreze des Heeren, tot eer van God en tot zaligheid van zijn ziel en dat u er niet aan wilt denken dat uw kind voor eeuwig verloren zou gaan. Laat uw kind merken dat u onophoudelijk voor hem bidt en dat uw liefde hem niet loslaat. 

In de praktijk zult u uw kind steeds meer vrij moeten laten in de keuzes die het maakt, maar daarmee laat u hem nog niet los. Voor een kind is het geweldig om te weten dat de deur van uw hart altijd open blijft staan voor hem of haar. Dat geeft uw puber de veiligheid en de basis om zijn plaats in deze wereld te ontdekken omdat hij, als het goed is, weet dat hij altijd bij u terecht kan. Dat zal hij niet altijd zo laten merken. Het kan nogal eens botsen. Uitleg van de kant van de ouder wordt niet altijd goed begrepen. Je goede bedoelingen worden niet altijd gezien. De liefde erachter wordt niet altijd herkend. Het vraagt wijsheid om te weten wanneer je spreken moeten en wanneer je beter kunt zwijgen. Als ouder kun je dingen zeggen of doen waarvan je in het licht van latere ontwikkelingen moet zeggen: dat had ik anders aan moeten pakken. Zeg dat dan ook eerlijk tegen uw kind. Eerlijkheid is iets dat pubers erg waarderen.  

Tegelijkertijd leert de praktijk nogal eens dat pubers op latere leeftijd verrassend veel van de normen en waarden van hun ouders hebben overgenomen. Misschien niet alles. Misschien op hun eigen manier. En soms gaan ze toch voort op een weg die je als ouder veel verdriet geeft.

De deur die altijd open staat, is de deur van het gebed. We hebben een Vader in de hemel Die weet wat wij als Zijn kinderen nodig hebben. Hijzelf heeft oneindig veel geduld met ons. Hij offerde zelfs Zijn eigen Zoon op uit liefde voor ons om ons te redden. U mag voortdurend de Heere herinneren aan het eeuwig verbond van Zijn genade dat Hij sloot met u en uw kinderen (ervan uitgaande dat uw kinderen gedoopt zijn). Als u op enig moment niet met uw kinderen kunt spreken met de Heere, kunt u altijd met de Heere spreken over uw kinderen. Hij wil wijsheid geven waar het ons aan wijsheid ontbreekt. 

Tot slot wil ik u het bemoedigende voorbeeld niet onthouden van een bekende ouder uit de geschiedenis, in dit geval een moeder, Monica, de moeder van Augustinus. Ze had een diep geloof en een volhardend gebedsleven voor haar zoon. Ze bad jarenlang intens voor hem terwijl Augustinus zelf zich in zijn jeugd en vroege volwassenheid steeds verder van het christelijk geloof verwijderde. Ambrosius, bisschop van Milaan, bemoedigde haar met de woorden dat een zoon van zoveel tranen niet verloren kon gaan. Het waren tranen in het gebed vergoten. En inderdaad mocht zij de bekering van haar zoon en zijn vurige geloof in Christus zien en meemaken. Niet om haar tranen en haar gebed, maar omwille van Jezus Christus, de Zoon van Gods liefde in Wie God Zijn grote liefde tot verloren mensenkinderen heeft geopenbaard.

Veel wijsheid en zegen gewenst bij de verdere opvoeding van uw kinderen. 

Met hartelijke groet,
Ds. B. M. Meuleman

Dit artikel is beantwoord door

Ds. B.M. Meuleman

• Geboortedatum:
  20-05-1972
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Hoogeveen
• Status:
  Actief

67 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven