Verhouding psychologie en geloof

dr. J. van der Wal | Geen reacties | 23-09-2024| 12:54

Is iets waar omdat het in de Bijbel staat? Of staat iets in de Bijbel omdat het waar is? Deze vraag vind ik altijd een hele mooie omdat die je verder doet denken dan het oppervlakkige. Ik heb een vraag over hoe wat wij nu kennen als de wetenschap van de psychologie zich verhoudt tot de geestelijke machten en krachten die in de Bijbel worden genoemd. De Bijbel is heel rijk, ook aan psychologische inzichten. Verwoord op manieren die in de toen heersende cultuur en tijd begrijpelijk waren. De 'afgoden' of 'machten en krachten' uit de Bijbel kennen we tegenwoordig in onze seculiere maatschappij niet meer zo. Wij hebben het over persoonlijkheidsstoornissen, depressies, verslavingen, dingen die je 'wegleiden van God' et cetera. En dat is erg mooi, wij leren meer en meer over onze psyche - die door God gemaakt is.

Echter, in onze maatschappij en ook in mijn wereldbeeld eerlijk gezegd, is er helemaal geen ruimte meer voor een realiteit waarbij er ook andere geestelijke krachten aan het werk zijn. Ik merk in mijn persoonlijk leven dat ik er met enkel psychologische inzichten niet uitkom. Maar ik ben heel erg huiverig ervoor om van alles te vergeestelijken. Dat is iets wat ik in de christelijke kringen wel tegen ben gekomen, maar staat mijlenver af van mijn Gods- en wereldbeeld.

Mijn persoonlijke 'strijd' zit 'm in seks. Ik ben een man van in de 30 en kom niet van de porno af. Nu kan ik allerlei oorzaken aanwijzen waarom ik daar verslingerd aan ben geraakt en waarom het moeilijk is om te stoppen. Ik heb wat cognitieve gedragstherapie gevolgd en coaching gehad, volledige openheid gegeven aan mijn vrouw, maar nog steeds zit ik er aan vast. Ik heb ook absoluut gemerkt dat de relatie tussen God en mij hieronder lijdt. Toch word ik vastgehouden, dat ervaar ik telkens weer. Langzamerhand kom ik tot het genadige inzicht dat beide 'brillen' waar zijn en er mogen zijn. Zowel de psychologie als de machten en krachten hebben hun werking in mij.

Nu is mijn vraag of er goede boeken/podcasts/websites zijn die mij de weg hier verder in kunnen wijzen. Ik zoek verdieping op het snijvlak van psychologie en theologie, daar komt het op neer. Ik zit zo in elkaar dat ik veel verdieping zoek en wil weten hoe iets is voordat ik het impact op mijzelf kan laten hebben. Graag een reactie van iemand met een achtergrond in psychologie.

Voordat je tot je vraag komt, geef je weer wat je bezighoudt over de verhouding psychologie en geloof. Je spitst dit toe op de invloed van geestelijke machten op de psyche. Je schrijft: "De 'afgoden' of 'machten en krachten' uit de Bijbel kennen we tegenwoordig in onze seculiere maatschappij niet meer zo. Wij hebben het over persoonlijkheidsstoornissen, depressies, verslavingen, dingen die je 'wegleiden van God' et cetera. En is dat is erg mooi, wij leren meer en meer over onze psyche - die door God gemaakt is. Echter, in onze maatschappij en ook in mijn wereldbeeld eerlijk gezegd is er helemaal geen ruimte meer voor een realiteit waarbij er ook andere geestelijke krachten aan het werk zijn. Ik merk in mijn persoonlijk leven dat ik er met enkel psychologische inzichten niet uitkom. Maar ik ben heel erg huiverig ervoor om van alles te vergeestelijken. Dat is iets wat ik in de christelijke kringen wel tegen ben gekomen, maar staat mijlenver af van mijn Gods- en wereldbeeld." 

Enerzijds lijk je te zeggen dat we de "machten en krachten uit de Bijbel" nu niet meer zo kennen. En dat er in jouw wereldbeeld geen plaats is voor een dergelijke geestelijke wereld. Anderzijds merk je op dat je er met psychologie alleen niet uitkomt. Verderop erken je “dat de machten en krachten hebben hun werking in mij.” 
  
Vervolgens ga je direct over op de bekentenis dat je “verslingerd” bent aan porno, daar ook na professionele hulp niet van af bent gekomen en dat dit je relatie met de Heere schaadt. Kennelijk is dit een concrete macht waar je mee te maken hebt. 
  
Wat je schrijft roept veel bij me op. Vooral vragen om verduidelijking, maar die zijn nu niet aan de orde. Wat ik wel wil bevestigen is dat je hier een uiterst belangrijk thema verwoordt, wat helaas ook onder christenen te weinig aandacht krijgt. Daardoor zijn we vooral in onze westerse cultuur heel kwetsbaar voor de geestelijke machten die achter allerlei verleidingen ofwel verzoekingen schuil gaan. Eén daarvan is dat we onszelf zijn gaan verafgoden, waar de (niet-christelijke) psychologie helaas een belangrijke rol in heeft gespeeld en nog speelt. Overigens dateert dat al vanaf het paradijs, waar de duivel ons verleidde om als God te willen zijn. De boze kent ons beter dan we onszelf kennen en weet van ieder welke verzoeking past bij diens persoonlijke karakter, begeerten en kwetsbaarheden.  
  
Wat me opvalt is dat je aangeeft dat je volkomen open bent naar je vrouw over je pornoverslaving. Maar niets zegt over wat dat met haar doet. We weten dat dit voor een vrouw vaak ontzettend moeilijk is en dat een huwelijksrelatie daardoor fors onder druk kan komen te staan (zie bijvoorbeeld het boek van L. Hall, “Bedreigende Hartstocht”, over wat de pornoverslaving van haar man met haar deed).   
  
Een pornoverslaving bedreigt je belangrijkste relaties, die met de Heere en je vrouw, en schaadt ook jezelf. Evenveel redenen om daartegen te strijden en hulp bij te blijven zoeken. Zie daarvoor de site Purity4life, waar je veel informatie vindt over (hulp bij) vormen van seksverslaving.  
  
Maar jou vragen gaan concreet over boeken, podcasts of websites die meer licht geven op de thematiek van geloof, geestelijke machten en psychologie. Ik noem slechts enkele suggesties: 
  
-Dr. Hanneke Schaap Jonker schreef vrij recent het boek “Goed voor de geest”. Dat gaat helemaal over de verhouding psychologie en geloof; 
-Onder redactie van M. J. Paul verscheen: “Geestelijke strijd. Demonie en bevrijding in christelijk perspectief”;  
-Verder noem ik “Een vreemde nieuwe wereld. Het nieuwe denken over zelf” van Carl Trueman. Een erg leerzaam boek vanuit een bijbelse visie over onder andere de invloed van de psychologie op ons zelf- en wereldbeeld.  

Dr. J. van der Wal

Dit artikel is beantwoord door

dr. J. van der Wal

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven