Farizeeër versus schriftgeleerde

Waarin verschilt in de Nieuwtestamentische periode de farizeeër van de schriftgeleerde?

Beste vragensteller,

Bedankt voor je vraag. Schriftgeleerden is meer een verzamelnaam. Een van de eerste Schriftgeleerden die wij in de Bijbel tegenkomen is Ezra. Hij was een priester en deed dus dit (aanvankelijke) deel van het priesterschap: de wet uitleggen en toepassen (Ezra 6:7, 11 e.v. Zie ook Nehemia 8: 10). Na verloop van tijd ontstond een afgezonderde groep van Schriftgeleerden, die zich opstelden tegenover de priesters. 

In de dagen van Jezus' omwandeling op aarde (ruim 550 jaar later) bleek het volk een grote achting te hebben voor de Schriftgeleerden, die als kenners van de wet ook nogal eens wetgeleerden genoemd werden (vgl. Lukas 10: 25). Die achting riepen de Schriftgeleerden vooral zelf op (Mattheüs 23: 6-7). Schriftgeleerden zetten de bedoeling van de wet theoretisch uiteen. Daarnaast onderwezen zij de kennis van de wet. Tenslotte gingen zij over de rechtspraak. 

In Israël bestonden verschillende godsdienstige groeperingen. Wij kennen vanuit de Bijbel de Farizeeën en de Sadduceeën het best. De Farizeeën stonden heel hoog aangeschreven. Bewijs hiervan is de titel rabbi, letterlijk: mijn meester. Hun leerlingen zaten aan hun voeten. Vanuit hun onderzoek zijn bijvoorbeeld de halacha (regels) en de haggada (preken) ontstaan. Let wel, dit waren de geleerde Farizeeën. In essentie was het een lekenpartij. Hun wetticisme ontkrachtte de ware bedoeling van Gods wet. Zij predikten het wel, maar hielden zich er zelf lang niet altijd aan (Lukas 11: 46). Verdere bezwaren waren gebrek aan nederigheid (Mattheüs 23), zelfzucht en onoprechtheid (Markus 12: 40). De Heere Jezus betitelt hun werk op dit gebied als “inzettingen der mensen” (Markus 7: 8-9), waardoor zij het gebod van God tenietdoen. Jezus gaat hier ook uitvoerig in de Bergrede (Mattheüs 5 t/m 7) op in.

Sommige priesters of Levieten waren Schriftgeleerden, maar ook sommige leiders van de Farizeeën. We moeten de Schriftgeleerden niet als een aparte godsdienstige groep zien. Het meest helder blijkt dat wel in Handelingen 23: 9, waar staat: “...en de Schriftgeleerden van de zijde der Farizeeën stonden op en streden…”

De Heere Jezus verwijt hen niet hun kennis van de wet en het houden van de geboden, want daarin is grote loon (Mattheüs 5: 19-20), maar wel hun geveinsdheid. Mooi weer spelen naar buiten, maar ondertussen van binnen een graf (Mattheüs 23: 27).

Voor ons een goede spiegel. Wie zijn wij? 

Met vriendelijke groeten,
Johan Strijbis