Sacred Harp

G. Slurink | 2 reacties | 02-09-2024| 12:49

Wat is de achtergrond van het zingen op de manier van Sacred Harp? Persoonlijk vind ik het erg mooi. Wordt in Nederland ook in koren op dergelijke wijze gezongen?

Beste vraagsteller,

Sacred Harp zingen bestaat eigenlijk uit een combinatie van zaken. De naam is afkomstig van het liedboek “The Sacred Harp”, dat hiervoor gebruikt wordt en dat verscheen in 1844 in Amerika. Dit liedboek gebruikt een notatie, genaamd de “four shape notation” die toen al langer bestond, waarbij noten de vorm hebben van een driehoek, een ovaal, een vierkant of een diamant, welke respectievelijk fa, sol, la en mi genoemd worden (er is geen do, re en ti). Deze notatie is bedoeld zodat ook mensen die niet noten kunnen lezen dit snel kunnen leren. Je hoeft je hierbij niet druk te maken om de verschillende toonsoorten. De majeur toonlader gaat: fa-sol-la-fa-sol-la-mi-fa en de mineur toonlader gaat: la-mi-fa-sol-la-fa-sol-la. Training gaat voornamelijk op het gehoor. Wie deze twee toonladders eenmaal te pakken heeft kan alles zingen. Dat is eigenlijk ook een beetje de gedachte achter Sacred Harp: vierstemmige liederen die iedereen kan meezingen zonder veel muzikale training nodig te hebben.

Dit ontwikkelde zich in de 19e eeuw tot een manier van zingen die populair werd vooral in het noordoosten van Amerika (New England) en wat later, ook in het zuiden van Amerika. Er wordt a capella gezongen, dus zonder begeleiding van instrumenten. Er is geen dirigent, ieder die wil mag bij toerbeurt de samenzang leiden. De vier zanggroepen (sopraan, tenor, alt en bas) zitten in een vierkant. Sopraan en tenor zijn vaak gemengd waarbij de mannen een octaaf lager zingen dan de vrouwen. De zangleider van dat moment staat in het midden van de vier groepen, met het gezicht naar de tenoren en leidt de zang door met open hand het tempo aan te geven, op en neer. De zangleider bepaalt ook welk lied er wordt gezongen en bepaalt de toonhoogte van de eerste noot. 

Het is vaak allemaal wat losser dan bij een koor en heeft meer van samenzang dan van koorzang. Mensen zingen vaak uit volle borst en beleven er veel plezier aan. Normaal gesproken is er geen sprake van een publiek, het gaat niet om de uitvoering maar om het zingen en het is de bedoeling dat iedereen meedoet. Een lied wordt vaak eerst een keer gezongen op fa-sol-la-mi en dan met de eigenlijke tekst.

De liederen bestaan voor het grootste gedeelte uit geestelijke liederen. De teksten van de liederen verwoorden het protestante geloof en zijn afkomstig van bijvoorbeeld Isaac Watts, John Newton en anderen in deze lijn. Ook liederen die zijn toegevoegd in latere edities zijn vaak nog steeds in deze lijn. De meeste recente editie van The Sacred Harp is uit 1991 en bevat ruim 570 liederen.

Sacred Harp-zingen is een tijd lang wat in de vergetelheid geraakt, maar komt de laatste jaren weer op. Ook niet-christenen die zich aangetrokken voelen tot deze manier van zingen hebben het ontdekt. Voor hun persoonlijk heeft de tekst niet de betekenis die het had voor de schrijvers ervan, maar zij beleven vooral plezier aan het zingen.

Het wordt tegenwoordig wel in meer landen gedaan. Ik zag dat er in Duitsland bijvoorbeeld ook wel zanggroepen zijn die dit doen. En er is bijvoorbeeld een zanggroep in Amsterdam. Of er verder nog zanggroepen of koren zijn in Nederland die dit doen weet ik niet, ik kon er niets over vinden, maar het zou best kunnen. Vaak is het allemaal niet zo officieel. En wie weet zijn er lezers die zelf een zanggroep willen beginnen. Om de teksten hoef je het niet te laten.

Zie verder (Engelstalig): 

• en.wikipedia.org/wiki/Sacred_Harp
• originalsacredharp.com
• hymnary.org/hymnal/SH1991

Een hartelijke groet,
Gerard Slurink 

Dit artikel is beantwoord door

G. Slurink

• Geboortedatum:
  12-02-1963
• Kerkelijke gezindte:
  Reformatorisch
• Woon/standplaats:
  Lahti, Finland
• Status:
  Actief

165 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven