David was een slappeling
Ds. B. J. van de Kamp | 10 reacties | 26-09-2023| 11:55
Vraag
Had David een moeizame relatie met zijn familie? De volgende dingen vallen mij op. Ze waren David 'vergeten' toen Samuel alle zonen wilde zien. Als David naar het strijdveld gaat (in de geschiedenis met Goliath), praat zijn oudste broer neerbuigend tegen hem. David lijkt in psalm 69 iets te vertellen over de moeizame relatie met zijn broers, al kan deze natuurlijk ook in geestelijk opzicht gelezen worden.
Van Jozef lees je duidelijk een en ander over de familie-verhoudingen, maar bij David niet. Ik had begrepen dat het Hebreeuwse woord "David" verschillend vertaald kan worden: de jongste, de kleinste, onderdeurtje. Dat laatste zou toepasselijk lijken in combinatie met bovenstaande voorbeelden.
Antwoord
Beste vragensteller/-stelster,
Dank voor je vraag. Het leven van David is inderdaad een bewogen leven. David is de achtste. Bij de achtste begin je eigenlijk opnieuw te tellen. Vandaar dat Isaï bij de zevende zegt: Dit zijn ze. Maar God maakt een nieuw begin.
Hoe precies de onderlinge verhoudingen zijn geweest is niet bekend. Mogelijk heeft de situatie bij David thuis iets te maken het feit dat Davids naam ‘lieveling’ betekent. Wordt hij door zijn vader wat meer beschermd dan de anderen? Net als Jozef door zijn Vader Jakob.
Waar wij meer van weten is over zijn gedrag in zijn eigen gezin. Daar is hij een slappeling. Denk aan zijn gedrag t.a.v. Amnon, die Tamar verkrachtte. Daarna zijn gedrag t.a.v. Absalom en Mefiboseth. En nog weer later t.a.v. Adonia. Uiteindelijk laat hij Salomo het nodige opknappen, dat hij heeft laten liggen. Enerzijds is David een strijder Gods, maar anderzijds is hij ook een slappeling. Type van de Messias op bepaalde wijze, maar vooral een man, wiens leven schreeuwde om de komst van de Messias.
Wil je een mooi boekje lezen over David, dan moet je eens zoeken naar "Als David je vader is...", van Teun Stortenbeker. Uitgave van De Hoop in Dordrecht.
Naar ik hoop heb ik je hiermee een beetje verder geholpen.
Hartelijke groet,
Ds. B. J. van de Kamp
Dit artikel is beantwoord door
Ds. B. J. van de Kamp
- Geboortedatum:21-11-1950
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Hierden
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Emeritus
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Hierin vinden we een aanwijzing en de namen van de broers dan David. In volgorde 1e Eliab, 2e Abinadab, 3e Simea, 4e Nethaneel, 5e Raddai, 6e Ozem, 7e David.
Samuel stuurt een boodschapper naar Isaï. Ik reis af naar Bethlehem en kom in jouw huis voor om daar een offerande te brengen. Meer hoeft er niet toegelicht te worden door de bode. De gang van Samuël met een jong offerdier valt dus niet op bij de dienaren van koning Saul.
Isaï is uitermate vereerd dat juist in zijn huis een bijzondere handeling plaats zal gaan vinden. Isaï is niet allen aangenaam verast dat deze eer hem te beurt valt. Zijn hele huisgezin zal aanwezig zijn bij die plechtige gebeurtenis. Ook de schoonzoon die gehuwd is met Zeruja was daarbij aanwezig geweest. De zeer vereerde Isaï zag telde zijn schoonzoon bij zijn kinderen. Zie 1 Samuel 16:10.
Dat leert ons dat het niet allen voor het huis van Isaï een volkomen geheimhouding moest zijn van de zalving van David als toekomstige koning. Ook de ingetrouwde schoonzoon moest zijn lippen stijf op elkaar houden om niets uit te lekken richting Saul. Niet een maar twee families waren dus op de hoogte van de zalving. De pakkans was dus in een keer verdubbeld. Het leert ons, zij het achteraf bezien, een integriteit te waarborgen. Deze zalving is geïnitieerd door de Eeuwige.
Plaats het in de context van de drie oudste broers die opgeroepen zijn om hun militaire plicht te vervullen. Zij moeten koning Saul bijstaan en dienen hem in de strijd tegen de Filistijnen. Na verloop van tijd krijgt David van zijn vader Isaï de opdracht om naar het legerkamp te begeven. Zijn vader is bezorgd over zijn kinderen en David komt niet met lege handen aan. De oudste drie broers zien David en het knaagt bij hen dat zij gepasseerd zijn als kandidaat koning. Zij foeteren wel op David, maar niet zodanig dat het de aandacht trekt en er mogelijk een antecedentenonderzoek van Saul naar voren kan komen. Zij zijn zich zeer bewust dat een nieuwe koning in de regel zich ontdoet van mogelijke opponenten.
Wat Dat betreft is David zeer integer gebleven en heeft hij nimmer zijn familie in gevaar gebracht en daar waar mogelijk is beschermd. David was daarin beslist geen slappeling te noemen.
De benaming klein קָטָן [katan], aan David דָּוִד toe te kennen is dus niet correct.
Dat David een moeizame relatie heeft binnen de familie heeft te maken met het feit dat hij de jongste is. De oudere broers zijn blij dat er een jongste is. Het zijn voornamelijk de oudsten in het gezin die het woord nemen. Denk aan Laban die spreekt voor zijn vader. Zijn belang als oudste was dat deze het grootste deel van de erfenis kreeg. En de grote bruidsschat die Eliëzer meebracht prikkelde hem.
Gewoon een normaal oosters trekje, want ook Isaï doet hetzelfde door bij het offerfeest zijn schoonzoon te betrekken. Hij kon op geen enkele manier bevroeden hoe groot de waarde zou stijgen voor zijn nakomelingen.
Wij lezen van David dat hij een zeer strategisch inzicht had. Maar ook zijn voorzichtigheid, ik noemde dat al eerder. Daarin was David groot en ook hij kreeg zijn beproevingen en maakte -net zoals vele anderen- verkeerde keuzes in zijn leven.
Wij Joden kijken terug en wensten maar al te graag de tijd van koning David te mogen leven. Overal de vijanden te weerstaan al ging dat gepaard met oorlog. Ook is er voorzegt dat de Messias plaats zal nemen op de troon van David. Lucas 1:32
Ik betwijfel of Samuel het goed zou vinden dat Isai er een schoonzoon, als optionele koning, bij in smokkelt.
In 1 Sam. 17: 12 staat gewoon nogmaals dat Isai acht zonen had.
Als David een jong of kinderloos gestorven broer heeft gehad, (die er dan letterlijk “tussenuit” valt) is het heel logisch dat deze in 1 Kron. 2:13-14 er niet bij staat.
Dat is geen goed argument en klopt ook niet met het Joodse gedachtegoed. De Eeuwige is een G’d van de levenden en niet van de doden. In de Kronieken worden alle namen de kinderen van Isaï genoemd. Die opsomming is uitgebreider dan de namen van de oudste broers die dienst deden in het leger van koning Saul. Omdat deze broers en zussen directe verbintenis hebben met de geslachtslijn van David worden deze opgesomd in de Kronieken.
Daarnaast was het vooraf bij vader Isaï niet bekend wat de komst was vanwege de grote geheimhouding die ook voor Samuël van toepassing was.
Over de Tempelherders is sowieso veel interessants te melden. David was niet zomaar een herdertje maar was precies op de hoogte van dat wat de tempeldienst inhield. Hij overdacht de wet bij dag en nacht niet omdat hij tijdens de wacht niets anders te doen had maar omdat dat bij zijn (ceremoniele) taak hoorde. Dit is ook de reden dat Jezus geboren wordt in dat veld, tussen de slachtschapen! (En daarom wisten de (tempel)herders ook wáár Jezus geboren werd toen de engelen dat in de nacht aankondigden)
Dat David een herder was is overbekend. Samuël kreeg een duidelijke opdracht en het zogenaamde excuus dat hij bij de schapen moest blijven heeft ook duidelijk te maken met de oosterse cultuur van die dagen. De handel werd gevoerd en beschermd door de oudsten en de jongere was meestal de klos, dat was dus David.
Oudsten hebben nu eenmaal net even wat meer invloed in het gezin als opvolgend familiehoofd. U komt dat tegen als Laban het woord voert in plaats netjes zijn vader eerst te laten spreken. Een onhebbelijkheid van de omliggende volkeren die wel deze gewoonte normaal vinden.
U noemt de tempeldienst, maar die was nog niet gebouwd. Wel was er een bescheiden tabernakel in Silo ten noorden van Jeruzalem gelegen. De velden van Efrata was geografisch net iets te ver weg voor het aanleveren van offerdieren. Omdat de offerdieren puntgaaf moesten zijn moest ook de stress bij deze dieren voorkomen worden. Een vermoeid en niet uitgerust dier zou door iedere priester worden afgekeurd.
De voorschriften voor de offerdieren waren zeer punctueel. En iedere herder kende de reden waarom er om een eenjarig lam werd gevraagd. Kwam er een vraag over een ooilam, dan was dat een bijzonder offer. Ja, herders waren in de loop van de jaren een deskundige voor de toelevering van offerdieren.
De velden van Efrata waren zeer dicht bij de Tempel gelegen. Het is dus niet voor niets dat de berg Moria door de Eeuwige zelf werd bepaald. Ten eerste vanwege de mogelijkheid van offerdieren en ten tweede het bronnenwater en ten derde de olijfgaarden voor de olie van de lampen in de tempel.
Isaï behoorde tot de vooraanstaande families van Juda. Het is meer voor de hand liggend dat de invloed van zijn zonen: vader wij zijn goed vertegenwoordigd en daar moet Samuël maar genoegen mee nemen. Ik acht het eerder aannemelijk dat de invloed van de oudsten een rol hebben gespeeld onder de noemer: moet mijn kleine broertje hier ook bij zijn? We gaan toch geen extra knecht inhuren en zo extra geld geven.
Nog een trekje van David: zijn rijzige gestalte. Hij heeft dezelfde lichaamslengte dan Saul. Dit blijkt uit het feit dat hij de kleding wapenrusting en harnas van Saul aangegord krijgt om Goliath te verslaan. 1 Samuel 17:38
Dacht u werkelijk dat koning Saul David voor schut zou laten lopen in een veel te grote wapenrusting en daarmee hem succes zou wensen op een overwinning?
Dit heeft niets met inlegkunde te maken maar met zeer veel zorg de teksten te lezen.
Het zondagsschoolplaatje van David en Goliath is een kindvriendelijke afbeelding van een gruwelijke gebeurtenis. Waar waren de dappere mannen van Israël gebleven tegenover de vijanden? Ook de drie stoere broers van David die minachtend neerkeken op hun jongste broer wekken de indruk dat hij klein was. Wel in jaren was hij kleiner maar groot in lengte en daadkracht.
Ik kan er ook niet van maken dat David klein was, hij kon de wapenrusting aan, van Saul is bekend dat hij een kop groter was dan de meeste mensen, als David een klein mannetje was, zou hij het niet eens aanpassen.
Van Benjamin lees je ook dat hij de kleinste was, de jongste dus, ik kinderbijbels zie je hem ook vaak afgebeeld als klein jongetje als ze Jozef ontmoeten, terwijlhij daar al vader van 6 kinderen is.
Zo ook met David, hij is de jongste.
Jozef wordt hier door de vraagsteller naar voren gebracht. Letten wij op de materiële zegen die vader Jaacov geeft dan zien wij dat Jozef een dubbele portie ontvangt. Die dubbele portie gaat over naar zijn kleinzonen Efraïm en Manasseh.
Ook Jozef kent zijn broers maar al tegoed en hij geeft hen heel duidelijke instructies als de broers op weg gaan om vader Jaacov op te halen naar Egypte. Maak geen ruzie onder elkaar als je op weg gaat. Met andere woorden verwijt elkaar niets wie nu "de grootste aanstichter" is geweest om mij van het leven te beroven. Het is naar elkaar uitgesproken en mijn broer Benjamin was diep geschokt van wat er allemaal heeft plaats gevonden. Hij was totaal onkundig gebleven. Nu waren zijn ogen geopend en besefte hij welk een verdriet zijn oude vader had over Jozef. Maar ook de vreugde dat hij niet meer enigst kind meer was en zijn broer nog leefde.