Toekijken en meeleven met probleemhuwelijk van vriendin
J. (Jantine) Stam-van de Beek | 1 reactie | 22-09-2023| 13:25
Vraag
Een vriendin is getrouwd en ze is er nu achter gekomen dat haar man voor de zoveelste keer vreemd is gegaan, van wat zij weet. Het is in ieder geval niet meer op één hand te tellen. Hij liegt over alles of verdraait het zo dat het niet helemaal zijn schuld is. Al die keren heeft ze het geaccepteerd en zijn ze verder gegaan. Ik zie hoe moeilijk zij het heeft. Ze heeft er nooit met iemand over gesproken, wij zijn nu de enige die ervan weten. Ze beschadigt zichzelf nu en is geestelijk afgestompt, ze accepteert alles van hem en wil niet scheiden voor de kinderen.
Na alles wat we gehoord en gezien hebben over deze man kunnen we niet anders dan sterke vermoedens hebben dat hij narcistisch is. Dit hebben we eerder van heel dichtbij meegemaakt en toen hebben we ook iemand helemaal stuk zien gaan. Ik heb eerlijk met haar gesproken en haar ernstig gewaarschuwd dat dit haar ondergang zal worden. Ze is er zelf ook van overtuigd dat dit niet de laatste keer is geweest en dat hij ten diepste niet van haar houdt. Toch blijft ze bij hem voor de kinderen.
Voor ons is het nu de worsteling of we wat moeten doen. Of dat we moeten toe kijken tot het echt helemaal mis gaat. We zijn bang dat ze de volgende keer zichzelf echt iets aan doet, wat vreselijke gevolgen heeft of waardoor de kinderen uit huis geplaatst zullen worden. Waar ligt onze verantwoordelijkheid?
Antwoord
Hoi vragenstelster,
Met dat deze vriendin jullie in vertrouwen heeft genomen stap je een complexe wereld binnen. Een wereld die omgeven is met geheimen en verwarring en zich veelal onderhuids afspeelt. Waarvan je in de praktijk van het leven de schadelijke gevolgen ziet. Heel begrijpelijk dat dit een impact op je heeft en allerlei (ernstige) zorgen oproept!
Een belangrijke vraag stel je: wat is onze verantwoordelijkheid? Dit is ook een erg kwetsbare vraag. Want het is bekend dat er in zo'n situatie veel 'vacatures' liggen om in te stappen. Met vacatures bedoel ik taken die blijven liggen en die je geneigd bent op te pakken; problemen die je zo aan zou pakken. Je ziet als naaste dat de betrokkenen verantwoordelijkheden laten liggen en dat kan enorm appelleren. Bijvoorbeeld als je de nood ziet of je zorgen maakt voor de meest kwetsbaren (zoals de kinderen). Voor je het weet stap je in de 'gaten'. Dat kan enorm veel van je vragen en uiteindelijk (veel) te zwaar blijken. En het patroon in stand hebben gehouden, waardoor er in wezen niets is verandert. Sterk dat je dit niet zomaar doet maar even pas op de plaats maakt en deze vraag stelt!
Uit jouw verhaal hoor ik geen hulpvraag van je vriendin. Het klinkt als dat ze vooral haar nood heeft willen delen, maar er nog niet aan toe is om hulp te ontvangen. Jij ziet dat ze dit hard nodig heeft. Echter, de ervaring leert dat het erg moeilijk is om écht toe te geven dat je het alleen niet meer redt. En dat het als betrokkene niet werkt om te gaan helpen wanneer iemand er zelf nog niet aan toe is. Meestal kom je dan in dezelfde valkuilen terecht als waar zij in verstrikt zit. Als ze dat zelf nog niet onder ogen wil zien, blijf je waarschijnlijk tegen weerstand aanlopen. Hooguit kun je wat 'pleisters plakken', maar na verloop van tijd zullen waarschijnlijk dezelfde problemen terugkomen.
De vraag is waarom jij of jullie iets zouden moeten doen. Het is goed om jezelf hier eerlijk op te ondervragen, ook in gebed. Wat in jou vindt dat je niet mag toekijken? Wat zou jouw belang zijn om in te grijpen? Wat wij vaker zien, is dat dit soort situaties vooral een appèl doen op 'redders'. Mensen die snel geneigd zijn anderen te willen redden en daar hun identiteit uit halen. Voor hen is het vaak moeilijk om de heftigheid van de situatie te verdragen en daarin de betrokkenen lief te hebben zoals ze zijn. Zij willen graag oplossen en veranderen.
Mijns inziens doe je het meest passende als vriendin door er simpelweg te zijn voor je vriendin. Ik schrijf simpelweg, maar misschien is dit wel het moeilijkst. Wat ik bedoel is niet wegkijken maar 'toekijken' en meeleven. Dat je bereid bent om naast haar te zitten/staan in de diepte van haar leven, met haar mee te lopen, mee te voelen, mee te lijden, voor haar te bidden. Waarbij al haar overlevingsmechanismen en gevoelens er mogen zijn. Zodat jij een plek bent waar ze zich niet hoog hoeft te houden, maar waar er even ruimte is voor hoe het leven echt voor haar is. Dat je haar ondersteunt, met haar praat, misschien eens wat leuks kunt doen samen. Binnen jouw mogelijkheden en in alle vrijheid. Dat jij degene bent die oplettend aanwezig is, met compassie en haar ook af en toe stil durft te zetten. Niet om haar jouw mening te geven, maar vooral om écht te luisteren, door te luisteren, tevoorschijn te luisteren. En ook zo gewenst samen te zoeken wat geloven hierin betekent. Als ik het goed lees heeft ze deze plek verder nergens.
Ik geloof dat het geloof in de Here Jezus inhoudt dat we Zijn geborgenheid kennen en ook zoeken met anderen samen. In Zijn geborgenheid mag alle verlorenheid bestaan, alle angst, pijn en gebrokenheid. Daarvoor kwam Hij. In dat geloof mag je samen schuilen. Van daaruit kan er vertrouwen groeien en kan zij je ook om hulp gaan vragen, als ze zover komt. Op dat moment kun je mogelijk wel met haar gaan kijken naar wat er eigenlijk echt aan de hand is en wat haar eigen opties zijn om daar anders mee om te gaan. Dit is een spannend proces, want je weet niet wat ze gaat doen. Misschien moet het daarvoor wel escaleren. Ik denk echter dat je daar sowieso geen controle op hebt. En dat dit het hoogst haalbare is wat je kunt, wat ze ook het allermeest nodig heeft.
Kostbaar dat je en jullie haar en haar gezin echt willen zien. Zegen gewenst om hierin passend vrienden te kunnen zijn!
Vriendelijke groet,
Jantine Stam-van de Beek
Dit artikel is beantwoord door
J. (Jantine) Stam-van de Beek
- Geboortedatum:07-12-1987
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Barneveld
- Status:Actief
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
In dergelijke gevallen is er veel compassie voor het slachtoffer en weerzin tegen de dader. (Wat begrijpelijk is gezien de gevolgen van de daden van de echtgenoot) Echter is er ook een christenplicht richting de echtgenoot.
Uit de vraag kan niet opgemaakt worden dat er al met de dader gesproken is of dat er vaststaat waarom hij steeds vreemdgaat. Vaak zit daar een diepere oorzaak achter die mogelijk zelfs opgelost kan worden! De suggestie dat hij een narcist is, is erg verleidelijk maar belemmerend voor de oplossing en in feite karaktermoord op de dader. Wat is de mens, is die niet ten diepste egocentrisch, een hater van God en zijn naaste? Pas hier dus mee op!
Er lijkt, ondanks alles, toch een zwaarwegend gevoel of reden te zijn waarom de vrouw in kwestie niet wil scheiden (en de man kennelijk ook niet). Beiden lijken te volharden in hun situaties, wellicht tegen beter weten in? Voor buitenstaanders is dit onbegrijpelijk, echter mogelijk ligt daarin juist een sleutel om dit huwelijk te redden! God wil de gehuwden Zijn hulp en bijstand altijd bewijzen, ook wanneer men dat allerminst verwacht.
Misschien zou de dader als ’mede-slachtoffer’ bezien kunnen worden (óók zijn huwelijk staat op het spel, óók zijn kinderen dreigen het slachtoffer te worden, óók zijn leven is vergooid mocht hij ooit tot inkeer komen) en zou er medelijden kunnen zijn voor het feit dat hij de verzoekingen van de satan niet wederstaat. Denk aan het lot dat bereid is voor echtbrekers: God zal hen veroordelen (Heb 15:4) indien ze niet tot inkeer komen en hun zonden belijden en laten. God is het die oordeelt, laat ons (slechts) met ontferming bewogen zijn!
Wellicht zou er liefdevol (dus niet beschuldigend, hoe moeilijk misschien ook) naar de dader omgezien kunnen worden? Laat bijvoorbeeld (en bij voorkeur) een man een gesprek van man tot man (biertje erbij etc.) aangaan en terloops dit onderwerp aansnijden. Dit hoeft heus niet ontwijkend te zijn, recht door zee, maar wel met bewogenheid. “Broeders, indien ook een mens vervallen ware door enige misdaad, gij, die geestelijk zijt, brengt den zodanige te recht met den geest der zachtmoedigheid; ziende op uzelven, opdat ook gij niet verzocht wordt” (Gal 6:1) Luistert de dader niet, neem dan anderen mee en probeer het nog eens, en nog eens….
Het is denkbaar dat de dader ook ‘lijdt’ onder deze situatie maar geen uitweg ziet zonder vrouw en kinderen, zonder goede naam, zonder zijn bedrijf of wat dan ook te verliezen. Mogelijk zit hij vast in zijn zelfgesponnen web van leugens en wenst hij er zelf ook uit verlost te worden. Misschien is hij boos op alles en iedereen. Reken er niet op dat het leven van zo’n persoon (innerlijk) over rozen gaat! “Wie zijn overtredingen bedekt, zal niet voorspoedig zijn, maar wie ze belijdt en nalaat, zal barmhartigheid verkrijgen.” (Spr 28:13)
Pas als uw christelijke vermaningen geen uitwerkingen hebben, overweeg dan de kwestie (anoniem) aan te kaarten bij de kerkenraad. Dit klinkt als verklikken maar is een daad uit liefde, juist omdat de kerk in dit soort situaties een rol kan vervullen. Afwachten tot het escaleert is een reële oplossing maar de schade (voor de kinderen, personen in kwestie, de betrokken families, het kerkverband en het meeste nog aan de eer van God) zou wellicht beperkt kunnen worden indien de dader tot inkeer komt door medechristenen.
Belangrijk is dat de dader zijn verhaal (veilig) kan doen aan iemand die oordeel loos kan luisteren. Ga niet uit van een dader-slachtoffer situatie. Al heeft het slachtoffer in kwestie geen schuld aan de situatie, dat sluit niet uit dat ze geen aandeel heeft in de situatie. “Belijdt elkander de misdaden, en bidt voor elkander, opdat gij gezond wordt; een krachtig gebed des rechtvaardigen vermag veel” (Jak 5:16)
Veel wijsheid en (naasten)liefde gewenst van een bewogen mede zondaar. "En indien iemand van u wijsheid ontbreekt, dat hij ze van God begere, Die een iegelijk mildelijk geeft, en niet verwijt; en zij zal hem gegeven worden" (Jak 1:5)
