Geen leesdienst maar beamer met preek

Aan iemand van de Gereformeerde Gemeenten. Ik sprak onlangs iemand die niet begreep waarom wij nog leesdiensten houden. Die persoon zei: "Een ouderling kan de dienst inleiden en daarna kijkt de gemeente via een beamer voorin de kerk een opgenomen beelduitzending van een predikant in een andere gemeente terug." Maar dit is toch niet zoals Gods Woord het van ons vraagt? Is dit vanuit de Bijbel te weerleggen?

Beste vragensteller,

In de digitale wereld waarin wij leven zijn er genoeg mogelijkheden om kerkdiensten elders te volgen. Of we nu thuis, op de weg, of waar dan ook zijn, we kunnen van afstand betrokken zijn op een kerkdienst. Jij vraagt je af hoe we moeten denken over de mogelijkheid om in een gemeente waar er geen predikant voorgaat (als vervanging van een leesdienst) via een beeldscherm bij een andere gemeente aan te haken waar er wel een predikant is.
 
Technisch gezien zal dit een mogelijk zijn. Het staat echter op gespannen voet met wat de Bijbel schrijft over het gemeente-zijn en over de invulling van de erediensten. Ik denk bijvoorbeeld aan de apostolische vermaning uit Hebreeën 10 vers 25: "En laat ons onze onderlinge bijeenkomst niet nalaten, gelijk sommigen de gewoonte hebben". Kun je nog spreken van een ‘samenkomen’ als de ene gemeente slechts van afstand meekijkt en meeluistert met een andere gemeente? Als er geen enkele ontmoeting of interactie is tussen de predikant hier en de ‘meekijkende gemeente elders’? De Bijbel heeft het hier over het daadwerkelijk samenkomen, een bij elkaar komen van een gemeente. Van samenkomen kun je niet spreken als slechts beeld en geluid van de ene gemeente wordt gezonden naar de andere. Dat is op zijn best eenrichtingsverkeer.
 
Ook als je kijkt naar de onderdelen van een kerkdienst is een dergelijke oplossing naar mijn mening niet te duiden een goed bijbels alternatief voor een leesdienst. Denk aan het gemeenschappelijke gebed. In een openbaar gebed mogen de tijdelijke en geestelijke noden, zorgen en vreugden van de gemeente voor Gods aangezicht worden gebracht. Als een gemeente meebidt met een predikant die elders voorgaat, zal alles wat speelt in de meekijkende gemeente op de achtergrond staan of ontbreken. Het zal de ‘zendende gemeente’ ook weinig zeggen.

En wat denk je van de gemeentezang? Die gemeentezang is bedoelt om de Heere samen te bidden, Zijn Naam te loven, onze schuld te belijden en onze verwondering uit te zingen. Daar boet je ongetwijfeld op in als er niet sprake is van een daadwerkelijk samen zingen, maar van een meezingen met ‘de zendende gemeente’.

Ook ten aanzien van het Woord dat gebracht wordt (gepreekt of gelezen) lever je naar mijn oordeel in als je als gemeente een preek elders volgt. Stel je voor dat er in de week die achterligt een ernstig ongeluk met een gemeentelid is gebeurd. Dat zal beslag leggen op de meekijkende gemeente. Als er een predikant voorging of als er een preek werd gelezen zou daar rekening mee worden gehouden. Er zou in meerdere of mindere mate sprake zijn van een Woord op Zijn tijd (Spreuken 15:23). Maar een predikant in de zendende gemeente kan met dergelijke gebeurtenissen elders in de prediking geen rekening houden. Die zal zich toch richten op de gemeente in wie hij voorgaat. Omgekeerd zeggen actuele gebeurtenissen of ontwikkelingen in de zendende gemeente de meekijkende gemeente weinig. Ook het feit dat er geen interactie is tussen de voorganger en de meekijkende gemeente lijkt mij voor de kerkdienst een belangrijk gebrek. Als een predikant in een gemeente voorgaat of als een ouderling een preek leest is er een ontmoeting met de hoorders rond het Woord. Je merkt of het Woord beslag legt, of er aandacht is en hoe de prediking ontvangen wordt. Als er geen werkelijke ontmoeting is rond het Woord, kunnen de ambten naar mijn oordeel niet in Bijbelse zin functioneren.
 
Kortom: Ook al is een dienst waarin een predikant voorgaat te verkiezen boven een leesdienst; toch is het geen goed alternatief om als gemeente met een dienst elders mee te gaan kijken. Hoewel die dienst elders een gezegende dienst kan zijn, verliest de meekijkende gemeente veel van wat wezenlijk bij een eredienst hoort. 

M. M. van Winkelen