Psalmvers voorgelezen in kerkdienst
ds. A. (Arjan) van Hees | 9 reacties | 23-08-2023| 16:00
Vraag
Ik durf wel te stellen dat bijna alle kerken voorzien zijn van een psalmbord. De 'lichtere' kerken kennen beamers, etcetera. Als aanvulling daarop kondigt de predikant ook nog de psalm met het bestemde versnummer aan. Maar veel predikanten kiezen er dan ook nog voor om tot wel drie regels op te lezen van dat vers, terwijl iedereen al paraat zit met het psalmboek op de goede pagina omdat het bord te zien is en het vers al was afgekondigd. Ik moet zeggen dat ik dit als bijzonder irritant ervaar. Wat is de gedachte hierachter?
Antwoord
Bedankt voor je vraag. Irritatie in de kerk is nooit goed, maar daar kom ik straks op terug.
Wat betreft je vraag is er niet een eenduidig antwoord te geven. Bij een klassiek concert wordt het programma vaak niet verder aangekondigd en wordt het programma juist zonder nadere aankondiging afgewerkt. Er is, zo op het eerste gezicht, niets mis mee wanneer de kerkdienst zonder nadere aankondiging verloopt. Maar, daarmee is jouw vraag nog niet beantwoord, want deze ‘traditie’ komt ergens vandaan. Anders lezen predikanten geen drie regels van een psalmvers voor.
Om een antwoord te geven op je vraag, moeten we terug naar de tijd dat het orgel de samenzang van de psalmen niet begeleidde. Er werd gezongen onder leiding van een voorzanger. Deze voorzanger zong de gemeente regel voor regel voor en de gemeente zong elke regel na. Omdat in deze tijd veel mensen -en daarmee ook veel kerkgangers- niet konden lezen, moest men goed naar de voorzanger luisteren. Het is daarom best aannemelijk dat de predikant of voorzanger eerst het te zingen psalmvers voorlas voordat de voorzanger ging zingen. Door de tekst eerst een keer te horen, kon je zo eenvoudiger de psalm onthouden.
Overigens: oorspronkelijk zong men de psalmen ritmisch, maar door de manier van zingen onder leiding van de voorzanger is men niet-ritmisch (op hele noten) gaan zingen en ook steeds langzamer. Ritmisch zingen is niet iets ‘moderns’, maar oorspronkelijk zo bedoeld. Eigenlijk zou je zelfs zo kunnen zeggen dat niet-ritmisch zingen ‘moderner’ is dan ritmisch zingen.
Bedenk daarbij dat er -misschien niet in jouw gemeente, maar in andere gemeenten wel- mensen zijn die visueel beperkt zijn en het psalmbord niet kunnen zien. Zij zijn maar wat blij wanneer de predikant een paar regels van een psalmvers citeert.
Denk daarnaast ook aan de luisteraars thuis. In veel kerken zijn de kerkdiensten alleen via audio te volgen. Daarom kies ik er bewust voor om na de preek pas de psalm aan te kondigen, want wanneer je dat vóór de preek al doet, zijn de luisteraars thuis het misschien alweer vergeten.
Als laatste denk ik bijvoorbeeld ook aan mensen met dementie. In mijn werk als predikant in een zorginstelling werk ik onder andere met mensen met dementie. Juist voor deze doelgroep is het fijn wanneer een psalmvers wordt geciteerd. Vaak is het zo dat na een paar woorden een psalmvers zo meegezongen wordt.
Bijbels gezien zijn er géén argumenten om een psalmvers wél of niet vooraf te citeren. Laat het daarom geen punt van irritatie zijn.
Ik hoop dat ik zo je vraag heb beantwoord.
Ds. A. van Hees
Dit artikel is beantwoord door
ds. A. (Arjan) van Hees
- Geboortedatum:18-05-1981
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Apeldoorn
- Status:Actief
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Ze kunnen dan het lied herkennen en makkelijker meezingen.
Of als ze niet zo snel zijn en/of het Psalmbord (thuis) niet kunnen zien, hebben ze nog even tijd om het op te zoeken.
Hoe vaak zingen we Psalmen gedachteloos? Dan kan het voorlezen van de Psalmen helpen om er vast over na te denken en erop te concentreren om ze wel met aandacht te zingen.
Vroeger hield ik niet zoveel van zingen, maar nu vind ik het zo fijn en goed. De gemeente mag meedoen in/aan de kerkdienst, ik hoop dat je daarvan de waarde gaat ontdekken!
Echt die irritatie van jou, is naar! Maar je kunt er vanaf komen! Bid om (te leren) genieten van het meezingen! Zie het als iets waarin jij jouw stem mag laten horen! Hoe naar was het toen we in coronatijd onze mond dicht moesten houden, tijdens de hele dienst? Nu mogen we samen zingen tot Gods eer! Zingen is zelfs goed voor je lichaam en geest! Zing van harte mee en wordt er blij van. Vergeet je irritatie, focus je op de mooie dingen!
Het is nou eenmaal zo...
Laat de irritatie niet boven al het goede laten zijn.
Ik begrijp je niet helemaal, is het zo dat de dominee zegt: we gaan bidden voor Piet en dat vervolgens bidt voor Piet zonder er iets bij te zeggen? Of vertelt hierbij waarom er voor Piet gebeden wordt zodat de gemeente mee kan bidden met heel hun hart?
Soms is het een kwestie van: Adem in, en adem rustig weer uit. En weer verder.
Dan de opmerking over het gebed om vooraf namen te noemen. Het gebed zelf is geen "nieuwsfeit" over zieken, jubilea enzovoort. Het hoort gescheiden te zijn en na kennisgeving mogen alle zaken in het gebed aan de Eeuwige worden voorgelegd.
Alleen heb ik wat moeite met het woord "lichtere" bij de vraagsteller.
