Toevoegingen van YouVersion kritisch bekeken

G. Slurink | 3 reacties | 01-06-2023| 14:06

Is van YouVersion het toegevoegde verhaal en gebed betrouwbaar/Bijbels? Het gaat me er om of de exegese waar je naar wordt doorverwezen een goede is. Hoe onbevangen kan je de bespreking, aanvulling, verklaring, opwekking, vertroosting van de Bijbeltekst tot je nemen, of moet je kritisch lezen, of zelfs op een verkeerd spoor gezet en kan je het lezen ervan dus maar beter achterwege laten?

Beste vraagsteller, 

Goed dat je je dat afvraagt. Ik zou zelf altijd alles kritisch lezen en nooit iets zomaar overnemen alleen omdat iemand het zegt, ook al zou het de grootste Bijbelgeleerde zijn. Bij mij komt altijd de vraag: is er een goede Bijbelse onderbouwing voor, is het een uitleg die past in de context van waar het daar over gaat en die past in het algehele patroon van de Bijbel en is het een gedachte die ik vaker terug kan vinden in de Bijbel, direct of indirect? Of staan er misschien juist dingen in de Bijbel die tegen een dergelijke uitleg spreken? Dat doe ik ook bij mensen die ik goed ken en die ik Bijbels betrouwbaar acht. Er zijn genoeg mensen die ik graag lees of luister en waar ik veel van geleerd heb. Maar dat wil niet zeggen dat ik zomaar alles aanneem wat ze zeggen. En dat geldt nog veel meer voor mensen die ik nog niet goed ken. 

De toevoegingen in YouVersion die je noemt zijn naar ik gezien heb niet altijd zo goed en soms zelfs problematisch. Ik zou ze zeker kritisch lezen. Sommigen ervan zijn best aardig. Maar anderen kunnen je denk ik inderdaad op een verkeerd spoor zetten. Het hangt er maar net van af van wie het komt. En dat kan bij YouVersion van alles zijn.

Je hebt bijvoorbeeld de tekst van de dag. Nu vind ik losse teksten lezen over het algemeen geen goed idee. Als iemand mij een email schrijft dan pak ik er ook niet alleen maar een enkele zin uit en laat de rest ongelezen. Of als ik een boek lees pak ik er ook niet zo maar ergens een zin uit. Als ik dat wel doe is de kans groot dat ik mis waar het daar nu precies over ging. Natuurlijk kun je wel stil staan bij een bepaalde tekst, maar het is belangrijk daarbij dan goed te weten wat de verdere context is, zodat het niet een eigen leven gaat leiden. En dat je er niet allerlei conclusies aan gaat verbinden waar het daar helemaal niet over gaat. Dus lees bij een losse tekst altijd ten minste het hele tekstgedeelte waar het in staat. En kijk ook naar het grotere verband.

De Bijbel bestaat niet uit een verzameling losse teksten of tekstgedeelten. Het bestaat uit een algemene lijnen met specifieke details. Deze gaan hand in hand en die moet je niet los halen van elkaar, dan gaat het altijd verkeerd. Een tekst heeft altijd de context van de paragraaf waar het in staat. En een paragraaf heeft de context van het hele gedeelte waar het in staat. En dat hele gedeelte heeft weer de context van het hele Bijbelboek. En een Bijbelboek heeft weer de context van de hele Bijbel. Het is goed steeds meer leren te zien en begrijpen hoe iets past in het grotere geheel. En dan kan je nadenken over zowel het grotere geheel als de betekenis van een specifiek gedeelte daarin.

Het gevaar van een overdenking bij een losse tekst is dan ook dat de context van het geheel uit beeld verdwijnt en mensen er allerlei dingen in gaan lezen waar het daar helemaal niet over gaat. Dat gebeurt helaas vrij vaak en ik weet ook van mezelf dat ik goed moet oppassen dat niet te doen. Nog kwalijker wordt het wanneer de maker van de overdenking de tekst voor zijn eigen karretje gaat spannen. Een goede overdenking bij een tekst zal altijd ook ingaan op het verband waarin het staat.

In You Version heb je ook leesplannen waar overdenkingen bij staan. Sommige ervan kan je goed lezen. Maar er zijn ook een hoop bedenkelijke leesplannen. Deze kenmerken zich vaak doordat ze komen met een vooropgezet idee. De maker ervan wil de nadruk leggen op een bepaald iets. Vervolgens worden er dan allerlei teksten bij gehaald, een paar teksten voor elke dag, waarin bijvoorbeeld een bepaalde woord voorkomt, maar die verder inhoudelijk weinig met elkaar te maken hebben. In de overdenking die erbij is probeert de maker deze dan samen te brengen en tot ondersteuning te maken voor wat de maker zelf wil zeggen. Dat is niet naar de Bijbel luisteren, dat is de Bijbel laten buikspreken en voor je eigen karretje spannen.

Dat brengt me ook tot een aanverwante reden waarom ik het lezen van deze toevoegingen liever achterwege zou laten. Misschien ken je het wel: je bent ergens op vakantie en bezoekt een bepaalde plaats. En dan is er soms een gids die je op bepaalde dingen wijst en er wat uitleg bij geeft. Interessant, denk je dan, maar achteraf besef je dat je eigenlijk alleen hebt gezien waar de gids je op gewezen hebt. Al het andere heb je gemist. Nu kan je het geluk hebben een goede gids te hebben die je op de belangrijkste dingen wijst. Maar als dat niet het geval is dan ben je waarschijnlijk beter af het gewoon rustig zelf te onderzoeken op je eigen gemak. Zo denk ik dat de ‘gidsen’ die je bij YouVersion tegenkomt over het algemeen niet zulke goede gidsen zijn. Je bent beter af de Bijbel te lezen zonder deze gidsen die alleen maar afleiden en waarvan sommige zelfs een eigen, potentieel misleidende, agenda lijken te hebben.

Toen ik zelf de Bijbel voor het eerst helemaal doorlas heb ik er bewust voor gekozen er verder geen verklaringen of iets dergelijks bij te lezen. Ik wide proberen te begrijpen wat de Bijbel werkelijk zegt en me niet laten afleiden door wat anderen zeggen. Dit heb ik heel aandachtig en langzaam gedaan en er veel aantekeningen en samenvattingen bij gemaakt. Het heeft een paar jaar geduurd voordat ik er helemaal door was. Dingen die ik niet goed begreep heb ik laten liggen. Daarna heb ik de hele Bijbel nog een keer gelezen, ditmaal in een andere vertaling. Daarbij heb ik af en toe beperkt gebruik gemaakt van Bijbelcommentaren. Pas daarna ben ik begonnen ook te lezen wat anderen er over te zeggen hadden. In bepaalde gevallen merkte ik dat ik tot dezelfde conclusies was gekomen als de meeste van hen. In andere gevallen merkte ik dat ik bepaalde dingen had gemist en ik mijn eigen inzichten moest herzien. En in weer andere gevallen kon ik niet meegaan in wat anderen zeiden. In alle gevallen was het uiteindelijk gebaseerd op wat de Bijbel zegt (naar mijn begrip) en niet op wat andere mensen zeiden.

Inmiddels heb ik de hele Bijbel vele malen gelezen en bepaalde Bijbelboeken of Bijbelgedeelten nog veel vaker. Dan loop je het gevaar dat je weinig nieuws meer denkt te lezen. En juist dan vind ik het nuttig te horen of te lezen wat anderen (die ik bijbels gezien enigszins vertrouw) er over te zeggen hebben. Dat opent soms een wat nieuw perspectief. Of het maakt de boodschap weer helder doordat iemand iets op een net iets andere manier onder woorden brengt. Ik kies dan vaak voor een auteur die ik enigszins vertrouw en waarvan ik weet (eventueel na enig onderzoek) hoe deze met de Bijbel omgaat en hoe deze in grote lijnen denkt over de belangrijke thema’s van de Bijbel.

Kenmerkend is dan vaak dat deze dagboeken of devotionals, of hoe ze ook maar genoemd worden, een heel Bijbelboek doorgaan. Ze richten daarbij de aandacht op zowel de grotere context als op een aantal details die ze er uit lichten. Hoofdzaak is ook dat voor hen de Bijbel centraal staat en dat de overdenking er slechts een aantekening bij is, in plaats van andersom.

Er is nog een belangrijk verschil dat ik ontdekt hebt. Er zijn overdenkingen die vol zijn van Bijbelse waarheid en die daar op verder bouwen. Daarbij wordt geluisterd naar de Bijbel: wat heeft dit tekstgedeelte ons te zeggen, wat leren we er uit over wie God is en wie de mens is? Deze zijn troostrijk, niet doordat mensen zich goed moeten gaan voelen over zichzelf maar door Gods onverdiende genade helder voor ogen te stellen. Daar vinden we rust, door niet naar onszelf te kijken maar door juist weg van onszelf te kijken, naar de Heere Jezus en wat Hij tot stand heeft gebracht.

Maar er zijn ook overdenkingen die vol staan met menselijke bedenksels. Daarbij worden vaak losse teksten aangehaald die moeten dienen als ‘bewijstekst’ voor de eigen denkbeelden. Het gaat er daarbij vaak vooral om dat mensen zich goed moeten voelen met zichzelf. Het staat vol met wat de mensen allemaal kunnen hebben, of moeten doen, of moeten nastreven enzovoort. Erg vermoeiend allemaal omdat het alleen maar leidt tot onvervulde verlangens en een voortdurende aandacht op jezelf. En uiteindelijk komt ieder mens die eerlijk wordt wel tot de ontdekking dat er bij jezelf weinig goeds te vinden is. Dat is een realiteit die je kunt proberen te overschreeuwen maar die je niet kunt ontlopen. En dan is het juist de Bijbelse boodschap van Gods genade in de Heere Jezus die daarbij werkelijk perspectief biedt.

Dat is denk ik dan ook in het algemeen een kenmerk waar je redelijk goed op kan afgaan: Gaat het vooral om jou en dat jij je goed moet voelen met jezelf? Dan is het hoogstwaarschijnlijk niet Bijbels en kan het de vuilnisbak in. Of gaat het er vooral om vanuit de Bijbel te laten zien wie God is en wat de rijkdom van Zijn genade is? Dan zal mogelijk wel nuttig kunnen zijn.

Al met al zou ik het lezen van deze toevoegingen in YouVersion achterwege laten en als je ze al leest ze kritisch lezen. Ik zou zelf ook alle meldingsinstellingen uitzetten, die leiden ook alleen maar af. En kies dan een leesplan (of maak er zelf een) die een heel Bijbelboek doorgaat. Lees daarbij dan bijvoorbeeld eerst het hele hoofdstuk door (afhankelijk van het Bijbelboek kan dat ook wat meer of wat minder zijn) en richt vervolgens de aandacht op een paar verzen. De volgende dag lees je hetzelfde hoofdstuk nog eens door maar richt je de aandacht daarna op een paar andere verzen. En zo werk je het hele Bijbelboek door. En eventueel als je daarmee klaar bent kan je, zo je wilt, er nog een commentaar of overdenking bij lezen. Kies daarbij een auteur die je enigszins kent en vertrouwt. Ik denk dat je daar veel meer aan zal hebben dan aan deze toevoegingen.

Ik hoop dat dit antwoord je helpt.

Een hartelijke groet,
Gerard Slurink

Dit artikel is beantwoord door

G. Slurink

• Geboortedatum:
  12-02-1963
• Kerkelijke gezindte:
  Reformatorisch
• Woon/standplaats:
  Lahti, Finland
• Status:
  Actief

165 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven