Porno op netvlies gebrand

J. (Jantine) Stam-van de Beek | 3 reacties | 29-07-2022| 12:04

Om met de deur in huis te vallen: mijn man heeft ongeveer 5 á 6 jaar naar porno gekeken. We zijn in therapie geweest en hebben veel gepraat met elkaar. Ik heb zelf ook even naar porno gekeken omdat ik wilde weten waar mijn man naar gekeken heeft. De beelden staan op mijn netvlies gebrand en wat ik ook probeer, het gaat niet weg. Zijn er misschien nog andere mogelijkheden die mij kunnen helpen?

Beste vragenstelster,

Wat mooi om te lezen dat het bespreekbaar is geworden dat je man porno keek en jullie hulp hebben gezocht. Heftig voor je dat je meer begrip wilde krijgen voor je man, maar dat een neveneffect heeft gekregen wat je moeilijk kunt verwerken. Om je vraag te beantwoorden begin ik met wat technische uitleg. Mogelijk helpt die uitleg je om wat beter te begrijpen waarom pornobeelden zo op je netvlies gebrand kunnen staan.
 
Je brein bestaat uit meerdere delen. Pornobeelden doen vaak vooral iets in de gevoelige gedeelten van ons brein. Emoties en overlevingsmechanismen vinden daar plaats. Simpelweg gezegd zijn er twee ‘routes’ om spanningsprikkels te verwerken: via de hoge route en via de lage route. De hoge weg gaat via ons bewuste, denkende brein. De lage weg gaat via de ogen rechtstreeks naar het gevoelige gedeelte van ons brein.

Uit onderzoek bleek dat (veel) pornobeelden binnenkomen via de lage weg. Onderzoekers lieten vrouwen pornobeelden bekijken waar ze afkeurende gedachten bij hadden en zelfs walging bij ervaarden. Het bleek dat ze er toch fysiek opgewonden van raakten (geslachtsorganen zwellen). Dat kan gebeuren via de lage weg, onwillekeurig en autonoom.
 
Je hebt dus niet altijd een directe invloed op de impact van wat je ziet. En hoe sterker de emoties zijn die je ervaart bij een ervaring, hoe sterker deze wordt opgeslagen in je herinnering. Mogelijk hebben de beelden ook zo’n grote impact op je vanwege de schrik en schrok van wat je zag. Met die beelden zag je ook wat je man zag en dat vond je misschien best confronterend. Schrik maakt dat je iets veel meer onthoudt (denk maar aan dat de meeste mensen nog weten waar ze waren tijdens 9/11).
 
Veel mensen zijn van nature geneigd bij iets dat ongewenst is om heel hard te proberen het weg te krijgen. Dat werkt vaak niet echt. Een bekend voorbeeld daarbij is het experiment met de witte beer (of roze olifant). Onderzoekers vroegen proefpersonen niet te denken aan een witte beer. Hoe meer ze probeerden er niet aan te denken, hoe vaker ze er vervolgens wel aan dachten. Als je je focust op iets níet willen dat er wel is, wordt het gevoelsmatig vaak groter. Dat komt ook omdat je er dan veel mee bezig bent het níet te willen. Die inspanning koppel je aan andere ervaringen. Die vervolgens associaties op gaan roepen met wat je níet wilt ervaren. Waardoor je er nog meer aan gaat denken en het groter wordt.  

Dus iets proberen te onderdrukken werkt vaak averechts. Er zit niet veel anders op dan gaan aanvaarden dat het nu eenmaal is wat het is: de beelden staan op je netvlies gebrand. Wat kan helpen is om er met één of een paar vertrouwde mensen uit je omgeving over te praten, wat het met je doet. Misschien er vooraf iets over op te schrijven voor jezelf. Dus welke emoties je erbij ervaart of ervaren hebt (bijvoorbeeld: schrik, schaamte, spanning/angst, onzekerheid of schuld misschien, walging) en waarom. Waar het je mee confronteerde en wat je daar moeilijk aan vindt.
 
Misschien spiegelde je wat je zag met het kijken ook op jezelf (zo moet ik dus zijn of doen). En/of dacht je: dit is dus de voorkeur van mijn man of heeft mogelijk zijn voorkeuren gevormd. Dat zijn best heftige gedachten om alleen te verwerken. In zo’n geval zijn dwanggedachten dus eigenlijk een niet benoemde angst/spanning die zich uit in gedachten. Als je dat herkent, helpt het om je niet zozeer te focussen op de beelden zelf, maar meer op welke gedachten deze bij jou opriepen. Dus hoe ze je onzekerheid mogelijk raakten. Vaak heb je het, als je dat herkent, vooral nodig dat die onzekerheid begrepen wordt. Ook dat je jouw angst/vragen kunt delen over het ‘ideaal’  waar je niet aan kunt of wilt voldoen. Als je je begrepen voelt, kan er ook ruimte komen voor herinterpretatie (dat je goed bent zoals je bent en je man daarnaar verlangt).
 
Mogelijk was er een stuk van je hart dat liever niet had willen kijken, maar zich daartoe verplicht voelde of het uit angst deed. Misschien schaam je je daarvoor. Terwijl het tegelijkertijd ook heel pijnlijk is als je iets doet omdat je je daartoe gedrongen voelt terwijl je het eigenlijk niet wilt. Als je dat herkent, is het denk ik goed om dit onder ogen te zien en mee te nemen als je er nog eens over wilt praten. Zodat je hierin mild en vergevingsgezind kunt gaan worden naar jezelf. Onder ogen te zien waarom je deze keuze gemaakt hebt en te zien dat het je ook overkomen is (je had deze impact niet voorzien). 

Herinneringen aan ervaringen waar angst en afwijzing op zit en waar je je voor schaamt blijven vaak bestaan. Dat lees je ook in de Bijbel terug als het gaat over licht en duisternis. Wat in het verborgene is kan je gevangen houden. Daarentegen: “Maar indien wij in het licht wandelen, gelijk Hij in het licht is, zo hebben wij gemeenschap met elkander, en het bloed van Jezus Christus, Zijn Zoon, reinigt ons van alle zonde” (1 Johannes 1:7). Als je in vertrouwen deelt wat je dwars zit en er is liefde en begrip, verlicht dat de spanning. Neurobiologisch is het zo dat ons brein zich ongeveer elk half jaar vernieuwt. Herinneringen waar niet zoveel spanning op zit, gaan meestal vanzelf naar de achtergrond. Vandaar dat het kan helpen om de ervaring te uiten en er vervolgens wat relaxed mee om te gaan. Het dus niet te veel te problematiseren. En als het je weer dwars gaat zitten dat weer even onder ogen zien en je gedachten erbij te uiten, niet te uitgebreid maar gewoon even noemen. Meestal dooft de scherpte dan gaandeweg vanzelf uit. En dan kan er weer ruimte ontstaan voor nieuwe ervaringen, die wel gewenst zijn.

Vriendelijke groet,
Jantine Stam-van de Beek

Dit artikel is beantwoord door

J. (Jantine) Stam-van de Beek

• Geboortedatum:
  07-12-1987
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Barneveld
• Status:
  Actief

33 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven