Respectvol en niet betweterig overkomen bij ouders
drs. E.J. (Els) van Dijk | 4 reacties | 03-06-2022| 12:10
Vraag
Ik heb een beetje een ingewikkelde vraag over hoe ik om moet gaan met mijn eigen normen en waarden versus die van mijn ouders, voornamelijk in relatie met mijn zusje. Even iets meer context: ik ben een jonge twintiger. Ik ben student en kom zo ongeveer om het weekend bij mijn ouders. Ik heb een jonger zusje dat in de bovenbouw van de basisschool zit. Nu is het zo dat mijn ouders en ik over best een aantal dingen van mening verschillen; zo ben ik van kerkverband veranderd en denk ik anders over de manier waarop wij om zouden moeten gaan met andere mensen, maatschappelijke kwesties etc. In mijn communicatie richting mijn ouders probeer ik er op te letten dat ik telkens duidelijk benoem dat iets mijn visie of mening is, want ik wil geen disrespect tonen voor hun mening.
Echter, mijn ouders geven regelmatig aan dat zij zich door mij gecorrigeerd voelen. Zij denken dat mijn veranderde gedrag en mening komt door mijn IQ/opleiding (zij hebben zelf een mbo-opleiding gevolgd) en zeggen soms ook dat ik mij betweterig gedraag. Ik geef telkens aan dat ik mij niet beter voel dan zij, dat hun opleiding gelijkwaardig is aan die van mij, maar toch blijft dat idee bestaan. Daarom spreek ik vaak mijn mening niet uit. Of mijn ouders vragen niet meer mijn mening te geven, omdat dat alleen maar discussie oplevert en zij niet van discussies (die overigens beschaafd zonder negatieve emoties verlopen) houden. Op zich is dat niet per se een probleem en kan ik wel aan die wens tegemoetkomen, maar soms is dat vrij lastig.
Ik vind het vooral lastig om te zien wanneer mijn ouders vanuit hun emotie naar mijn zusje reageren. Mijn ouders kunnen in hun woede weleens een corrigerende tik geven of een preek tegen haar houden waarin ze zeggen: “Wat ben je toch een rotkind”, “je bent altijd ...”, “bah” of “verwend mormel.” Of ze reageren rationeel/lacherig/boos op de angsten van mijn zusje. Niet dat dat altijd gebeurt hoor, maar wel regelmatig. Ik heb een keer gevraagd: “Zouden jullie misschien kunnen proberen rustig te worden?”, maar ook dat werd gezien als bemoeizuchtig en betweterig.
Soms beginnen mijn ouders ook zelf op een rustig moment het gesprek met mij over mijn zusje, maar als ik dan mijn mening geef, wordt dat ook gezien als een bepaalde betweterigheid, boekjeskennis en theoretische onzin die in de praktijk niet werkt. En ik wil me eigenlijk ook niet bemoeien met hun opvoeding van mijn zusje, want de opvoeding van mijn zusje is mijn ouders verantwoordelijkheid. Maar ergens ben ik ook bang dat mijn zusje hier last van heeft. Vooral ook omdat er geen excuses worden aangeboden en complimenten niet vaak worden gegeven. Nu weet ik niet of dat een reële angst is; of mijn zusje echt last heeft van de benadering van mijn ouders of dat ik mijn eigen ervaringen projecteer op mijn zusje. Dus nu zoek ik naar een goede manier om hiermee om te gaan.
Concreet zijn mijn vragen daarom: Hoe weet ik of mijn reactie overdreven is of dat er mogelijk een kern van waarheid in zit?; mag ik als kind met mijn ouders over dit soort onderwerpen in gesprek gaan of kan ik mij beter afzijdig houden?; en als ik dat wel zou mogen, hoe doe ik dat op een manier die respectvol en niet betweterig is? Het is een lange vraag geworden, maar ik hoop dat het helder is. Ik hoor graag uw visie hierover!
Deze vraag werd ook besproken in het programma 'Pastorie online':
Antwoord
Beste...,
Het is een lastige positie waar je in zit. Je ziet dingen gebeuren die niet zo verstandig lijken, terwijl je anderzijds niet in de positie bent dat je daar iets aan kunt veranderen. In de meeste gevallen werkt het namelijk niet als oudere kinderen in een gezin iets opmerken over de jongere.
Ik merk aan jou dat je er alles aan probeert te doen om niet als een criticaster over te komen of als een bemoeial maar je ouders lijken nogal snel defensief of aanvallend naar jou toe te reageren. Dat is heel vervelend natuurlijk. En nee, ik vind je reactie niet overdreven.
Wat nu te doen? Als het gaat om meningen/standpunten die maatschappelijke kwesties raken, zou ik voorlopig wat terughoudend blijven als ik jou was. Het gesprek daarover lijkt niet zoveel goeds op te leveren als ik jou goed begrijp. Dus waarom zou je het dan doen?
Als het gaat om de opvoeding van je zusje begrijp ik heel goed dat jij je daar zorgen over maakt. Maar jij bent inderdaad niet de aangewezen persoon om je ouders te corrigeren. Is er niet iemand in de familie- of vriendenkring van je ouders waar je daar eens vertrouwelijk over kunt praten. Of wellicht met iemand met een pastorale taak in de kerkelijke gemeente van je ouders? Oftewel is het een idee om iemand met een andere relatie tot je ouders in te schakelen?
In voorkomende gevallen hoef je jezelf niet compleet het zwijgen op te leggen. Je kunt bijvoorbeeld wel een vraag stellen waarbij je vooral bij jezelf blijft. Zoals: “Kunnen jullie begrijpen dat ik het best moeilijk vind als jullie dit zeggen (of dat doen)?” Natuurlijk loop je dan nog steeds het risico op een korzelige reactie, maar je hebt dan toch je verantwoordelijkheid genomen. En ik hoop dat je voldoende incasseringsvermogen hebt om een voor jou moeilijke reactie van je ouders op te vangen.
Dan nog iets. Is het ook een idee om naar de frequentie van de bezoeken aan je ouders te kijken. Kan je ook iets minder vaak naar huis gaan of niet een heel weekend gaan, maar bijvoorbeeld alleen de zaterdag of de vrijdagavond? Iets meer afstand helpt vaak ook om in wat rustiger vaarwater te komen én om de positie naar elkaar toe te resetten. Jij kunt niet langer ‘het kind’ zijn waar ouders autoritair op reageren maar langzaam maar zeker moeten jullie toegroeien naar een relatie van meer gelijkwaardigheid aangezien jij meer en meer volwassen wordt (mag ik hopen). Wat meer afstand kan helpen de veranderende relaties in het gezin vorm te geven.
Ik hoop dat het je in alle gevallen of in elk geval in de meeste lukt om zelf rustig te blijven en niet vanuit felle emotie te reageren, want dat heeft altijd een averechtse uitwerking.
Van harte hoop ik dat je iets kunt met mijn opmerkingen. Wijsheid en fijngevoeligheid gewenst!
Hartelijke groet,
Drs. Els J. van Dijk
Dit artikel is beantwoord door
drs. E.J. (Els) van Dijk
- Geboortedatum:28-01-1956
- Kerkelijke gezindte:Christelijk Gereformeerd
- Woon/standplaats:Veenendaal
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Voormalig directeur Evangelische Hogeschool. Nu begeleiding en advies.
Bekijk ook:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Bouw aan jullie relatie!
Ik herken me erg in jouw situatie. Wat mij enorm heeft geholpen en meer inzicht over de situatie heeft gegeven is het boek: ongezien opgegroeid.
Tegelijkertijd schrijf jij zelf over 'corrigerende tikken' en niet over 'in elkaar slaan' oid. Dat komt op mij over alsof de klappen geen fysieke gevolgen hebben. En ja, ik ken de wet (ben zelf profesional), slaan is op alle manieren verboden. Maar de bijbel roept kinderen ook op geduld te hebben met de zwakheden van onze ouders. Dus, zeker gezien er geen acuut gevaar is, gaan 'dreigen met de wet' lijkt mij dat alleen maar meer afstand en vervreemding op zal leveren.
Als je ouders zelf met je over je zusje beginnen (als er bij hen èn jou geen emoties in het spel), stel jezelf dan kwetsbaar op. Dat je het ook niet zo goed weet, bent tenslotte nog jong en zonder ervaring. Benoem wat je goed vindt aan hoe ze het doen, de aandacht, betrokkenheid, zorg, aanwezigheid, ... Noem dan ook eerlijk wat je moeilijk vindt, waarom vind je dat moeilijk, wat doet het met je. Je lijkt zelf nog met dingen uit je eigen opvoeding rond te lopen waar je moeite mee hebt. Zie voor jezelf onder ogen of die moeite reeel is en benoem het naar je ouders. 'Ik weet dat jullie altijd het beste voor me gezocht hebben, en ik ben ook blij en dankbaar dat jullie me gevormd hebben die ik nu ben. Waar ik wel af en toe tegen aan loop is ..., dat heeft zijn oorsprong in ... Het zou mij geholpen hebben als ... (of misschien weet je dat ook niet zo goed, zeg dat dan ook eerlijk).
En last but not least, dat sorry zeggen... In sommige families gebeurt dat zelden, mensen zijn er dus ook niet aan gewend. Des te meer reden om er goed op te letten dat je zelf wel je excuses aanbiedt als je fouten maakt. Ook als je mensen beledigt, bewust of ongewild. Het kan goed zijn dat sommige van jouw opmerkingen voor je ouders kwetsender zijn dat het 'rotkind' voor je zusje.
En als je op deze manier een open (volwassen) gesprek met je ouders hebt gehad, kom je er nooit meer uit jezelf op terug. Dat is het respect naar je ouders dat je hen verschuldigd bent.
