Volgorde van brood en wijn bij Heilig Avondmaal (2)
Ds. A.L. van Zwet | Geen reacties | 12-01-2022| 16:04
Vraag
Aan ds. Van Zwet. Ik heb een vraag n.a.v. uw antwoord over de volgorde van brood en wijn bij de bediening van het Heilig Avondmaal. In Mattheüs 26: 26 staat in de NBV iets wat mij nu pas opvalt: “Toen ze verder aten ... nam Jezus een brood, sprak de zegenbede uit (m.i: Baruch ata adonai eleheinu melech haolam hamotsi lechem min haaretz; elke Jood bidt dat bij het breken van het brood voor de sabbatsmaaltijd en Hij nam de beker en sprak het dankgebed uit (m.i. Baruch t/m haolam en dan bore pri hagaven; ook bij elke sabbatsmaaltijd).
Mijn vraag is: moeten wij bij het avondmaal toch niet eerst de wijn, de joodse gewoonte, en daarna het brood nemen? Mattheüs en Markus zeggen eerst brood dan wijn. In Markus valt mij nu pas op in 14:22: “Terwijl zij aten, nam Hij een brood” enz. Lukas 22:17-19 geeft de volgorde die mij aanspreekt, namelijk de Joodse volgorde: “Hij nam een beker, sprak het dankgebed uit en zei: neem deze beker... En Hij nam een brood, sprak het dankgebed uit. Zou het kunnen zijn dat Lukas de juiste vertaling is? Eerste Pesachavond is een sabbat. Het is niet waarschijnlijk -namelijk anders dan de joodse gewoonte- dat Mattheüs 26:26 (“toen ze verder aten”) en Markus 14:22 (“terwijl zij aten”) niet vooraf gegaan is door het drinken van de wijn en de zegenspreuk over de wijn. Zou dit een verklaring kunnen zijn voor de versie van Mattheüs en Markus enerzijds en van Lukas anderzijds? De eerste zegenspreuk over de wijn was voor de joden Mattheus en Markus -sprekend tot de twaalf discipelen (allen joden m.u.v. een)- vanzelfsprekend. Voor Lukas, die niet joods was, niet. Dus die legde dat expliciet uit.
Ik zou graag uw mening horen of dit niet er voor pleit om bij het avondmaal eerst de wijn te nemen en daarna het brood. Bijkomend voordeel van die volgorde is dat in de joodse gewoonte de wijn scheiding brengt tussen het werken gedurende zes dagen per week en de sabbat.
Antwoord
Het is zeker de moeite woord om nog eens nauwkeurig te kijken naar de verschillende Schriftplaatsen die melding maken van de Paschaviering van de Heere Jezus Christus met Zijn discipelen. Daarbij vallen inderdaad de woorden op “toen ze verder aten” en “terwijl zij aten.” Dat geeft aan dat de maaltijd uit verschillende gedeelten bestond. In zijn commentaar op Markus geeft dr. J. van Bruggen aan wat de volgorde geweest zou kunnen zijn:
- I Inleiding: a. Zegenbede over de dag en de (eerste beker); b. Voorgerecht (vruchtenmoes en groenten); c. Opdienen van het hoofdmaal
- II Gedachtenis: a. Herinnering aan de uittocht (de ingrediënten van de maaltijd worden uitgelegd); b. Eerste lofzang; c. Drinken van de (tweede beker).
- III Maaltijd: a. Zegenbede over het ongezuurde brood; b. Hoofdmaaltijd (lam, ongezuurd brood, bittere kruiden, vruchtenmoes en wijn); c. Zegenbede over de (derde) beker.
- IV Slot: a. Tweede lofzang; b. Dankzegging over de (vierde beker).
Wanneer we concreet letten op de volgorde van brood en wijn dan wordt deze volgorde bepaald door de handelingen die de Heiland verricht bij het derde deel van het Pascha. Hij geeft een nieuwe betekenis aan de tekenen. Van belang voor de volgorde van brood en wijn is het moment dat Hij uitdeelt en daarbij woorden spreekt die gaan over de betekenis van Zijn verlossingswerk.
Als eerste deelt Hij het brood uit en zegt: “Dat is Mijn lichaam hetwelk voor u gegeven wordt: doet dat tot Mijn gedachtenis.”
Daarna neemt Hij de drinkbeker na het Avondmaal en zegt: “Deze drinkbeker is het nieuwe testament in Mijn bloed, hetwelk voor u vergoten wordt.”
We mogen in navolging van de Heiland deze volgorde gestalte geven tijdens de viering van het Heilig Avondmaal. Van de grootste betekenis is dat Hij het zo heeft aangereikt als teken van Zijn oneindige liefde voor verloren zondaren. Wat een zegen wanneer we de tekenen ontvangen in het geloof dat de zaligheid buiten zichzelf in Jezus Christus zoekt en ontvangt. Dan gaan we niet alleen letten op de volgorde maar leven uit nieuwe orde van de volkomen verzoening door Zijn offer. Zo komt het in orde tussen God en mij!
Ds. A. L. van Zwet
Dit artikel is beantwoord door
Ds. A.L. van Zwet
Bijzonderheden:
Emertitus
