Verstrikt in melancholisch denken

drs. W.H. Hoorn | Geen reacties | 14-05-2021| 11:11

De afgelopen twee jaar ben ik intensief bezig geweest met het geloof. Door een depressie en een stoornis begon ik meer de ernst van het leven en de dood in te zien. Terwijl ik mijzelf verdiepte in de Bijbelse theologie ontwikkelden zich eigenlijk alleen maar problemen die de boventoon voerden in mijn leven. Het idee van satan en zijn demonen die je beïnvloeden en misleiden zorgden voor een continue alertheid, onrust van afkeer van mijn leven.

Ik raakte maandenlang verstrikt in een melancholische manier van denken: op een dag ga je dood en dan volgt een eeuwige pijniging. Een oneindig lijden voor een kort leven, waarin mensen worden verhard en verduisterd door opvoeding, trauma of liefdeloosheid. Ik probeerde te toevlucht tot God te zoeken, wat na een emotioneel gebed hoop kon geven, maar de volgende dag vaak weer weg was.

Nu het mentaal beter gaat, merk ik dat ik nauwelijks nog bezig ben met het geloof. Ik bid wel systematisch en hoop op wat ‘mystieke’ ervaringen, maar diep van binnen weet ik dat het niet zo werkt. Toch is het leven zoveel makkelijker zonder het geloof. Ik ben er van overtuigd dat God bestaat, mede dankzij gelovige familieleden en ervaringen in het verleden. Toch kan ik niet meer de overtuiging en interesse in de Bijbel vinden om God te blijven dienen. Graag zou ik advies willen ontvangen wat ik het beste kan doen.

Beste vragenstell(st)er,

Allereerst mag je blij en dankbaar zijn dat het mentaal nu beter met je gaat. En dat het er dus naar uit ziet dat je die nare depressie te boven zult komen. Het is niet verkeerd om je te verdiepen in Gods Woord en in de ernst van het leven en een besef hebben van de eindigheid van dit aardse leven. Maar het is echt niet de bedoeling dat je van daaruit maandenlang verstrikt raakt in een melancholische manier van denken. Dat is afschuwelijk.  En je zegt zelf in je vraag al dat dit het werk (“het idee”, noem je het) is van satan en zijn demonen, die je beinvloeden en misleiden. Als banden des doods ons op zo'n manier omvangen, als angsten der hel ons treffen en wij benauwdheid en droefenis vinden, dan mogen wij niettemin en ondanks alles, zoals David hiervan getuigt in Psalm 116:4, de naam des Heeren in gebed aanroepen. En Hem bidden om bevrijding voor onze in geestelijke duisternis gevangen en benauwde ziel. En zo de toevlucht tot Hem nemen. Dat heb je dan ook gedaan. Want je wist de weg.

Maar je zegt dat de emotionele troost die jij dan kreeg maar van korte duur was, en de dag daarna alweer weg. Tegelijkertijd zeg jij echter ook, dat nu beter met je mag gaan. Gelukkig maar! Mag ik jou dan misschien, aan de hand van dat getuigenis van jou in jouw vraag, een wedervraag stellen: waaraan ligt het dan volgens jou, dat het nu beter met je mag gaan? Of, anders geformuleerd: aan Wie ligt dat? Wie heeft jou dan de rust in jouw ziel teruggegeven? En wel zodanig dat je, zoals je alweer zelf zegt, “nog nauwelijks” bezig bent met het geloof. En dat je dat nu als problematisch ervaart.

Maar het lijkt erop dat God jouw gebed om uitkomst uit jouw geestelijke duisternis, toen jij daarin de toevlucht tot Hem nam, gewoon heeft verhoord! En jou daarbij nu ook duidelijk wil maken dat jij op een verkeerde manier bezig bent geweest met Zijn Woord. Want het ziet er naar uit dat jij in die depressie/crisis in je geloofsleven verzeild en verdwaald bent geraakt omdat je je veel te eenzijdig hebt gericht op jouw zonden en tekortkomingen (“op een dag ga je dood, en dan volgt een eeuwige pijniging, enz.”).

Nu is het inderdaad zo dat er helemaal niks aan ons en van ons deugt. En wel zodanig dat als wij het zelf zouden moeten doen, en wanneer het dus van ons en onze ervaringen, werken en ‘Bijbelse  theologie’ zou moeten afhangen,  het niet zou kunnen en het nooit zou kunnen. Dat weet jij nu zelf waarschijnlijk ook wel. Onze zaligheid en ons ontkomen aan de eeuwige dood hangt niet van onszelf af. Niet van onze werken, niet van onze vroomheid en wat wij dan ook in onszelf zouden kunnen aandragen om ons aangenaam voor de Heere menen te kunnen maken. Het hangt maar van een ding af: het geloof dat de Heere Jezus Christus, Wiens hemelvaart wij nog mogen gedenken, het allemaal reeds volkomen voor ons heeft volbracht.  Zo mogen wij schuilen achter Zijn bloed, achter Zijn plaatsvervangend lijden en sterven. Maar het allermeest achter Zijn opstanding uit de dood, waarmee Hij, ook weer in onze plaats, de volkomen overwinning heeft behaald over alle helse machten van zonde en dood. En dat Hij zo onze zielen heeft willen redden van de dood, onze ogen van tranen, en onze voeten van aanstoot (Ps. 116:8).

Nu beweer jij dat het leven zoveel makkelijker is zonder geloof. Dat is, met permissie, onzin! Want het leven is voor Gods kind niet te dragen zonder de geloofsverbintenis met de Heere Jezus en Dien gekruisigd als de enige Weg ten leven. Zo’n onzinbewering is een teken dat jij nog steeds geneigd bent om geestelijk de verkeerde wegen te gaan bewandelen. En dat de Heere je er daarom gewoon van afhoudt om je weer zo intensief en op diezelfde verkeerde manier met het geloof bezig te gaan houden. Want dan loop je kans weer in dezelfde onrust, geestelijke duisternis en verstikkende melancholie verstrikt te raken. Daarom ben je dus nauwelijks meer bezig met het geloof en kun je geen overtuiging en interesse meer vinden.  Snap je?

Tenslotte vraag je om advies. Dat wil ik je graag geven. De Heere vraagt helemaal niks van ons. Want Hij weet dat wij Hem niks kunnen geven. Wij kunnen Hem daarom ook alleen maar dienen wanneer wij alle verwachtingen die wij in dat dienen nog van onszelf hebben zullen opgeven. En het in plaats daarvan alleen maar van Hem en Zijn volbrachte werk voor ons zullen verwachten. Want wij kunnen Hem in ons dienen niets geven, wat Hij ons niet eerst gegeven heeft. Dat besef is het begin van het leven uit de dankbaarheid. En een leven in nederigheid, ootmoed en dienstbaarheid.

Je zegt dat je zeker weet dat God bestaat, mede dankzij het voorbeeld van familieleden en ervaringen in het verleden. Dat is een blijk van Gods trouw, liefde en genade. Waarin Hij nooit zal loslaten wat Zijn zegenrijke Hand aan jou begon. Omdat niets ter wereld ons ooit zal kunnen scheiden van de liefde Gods, welke is in Christus Jezus, onze Heere (Rom. 8:39). Wees er daarom maar dankbaar voor, dat Hij jou uit de duisternis heeft geleid en in de rust heeft gebracht. En zet niet langer vraagtekens, bij de liefde, ontferming en genade, die Hij aan jou heeft willen bewijzen. Bij onszelf moeten wij altijd vraagtekens zetten. Maar bij de Heere en Zijn reddende en verlossende Evangelie voor in zichzelf verloren zondaren en zondaressen als wij, mogen, kunnen, ja moeten, wij altijd uitroeptekens zetten. “Want bergen zullen wijken, en heuvelen wankelen; maar Mijn goedertierenheid zal van u niet wijken, en het verbond Mijns vredes zal niet wankelen, zegt de HEERE, uw Ontfermer” (Jes. 54:10).

Wees zorgvuldig in jouw overdenkingen. Wees dankbaar voor de rust die jou is gegeven. En verlies, in al die ijver van jou, Zijn liefde, genade en ontferming niet meer uit het oog.

Hartelijke groeten,
Drs. W. H. Hoorn

Dit artikel is beantwoord door

drs. W.H. Hoorn

• Geboortedatum:
  30-01-1959
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Dedemsvaart
• Status:
  Actief

99 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven