Betekenis van namen in de Bijbel

prof. dr. M.J. Paul | 2 reacties | 05-10-2020| 08:08

Vraag

Ik heb een vraag voor prof. M. J. Paul m.b.t. de betekenis van namen in de Bijbel/Jodendom. Het bekendste voorbeeld is misschien wel Immanuël (God (is) met ons), maar ook bijvoorbeeld Netanyahu (God heeft gegeven) en veel andere voorbeelden. Waren dit oorspronkelijk spreuken die aan iemand toegekend werden naast dat men een nietsbetekenende roepnaam had, of was dit een roepnaam (een zin dus), wat gemakkelijk tot verwarring zou kunnen leiden?


Antwoord

Beste vraagsteller,

Reeds in het boek Genesis staan veel voorbeelden waarin de naamgeving toegelicht wordt. Dat betreft Adam, Eva, Kaïn, Noach en de zonen van Jakob. Ook zijn er voorbeelden dat namen veranderd zijn: Abram werd Abraham, Saraï werd Sara. Jakob kreeg de naam Israël. Hij accepteerde voor zijn jongste zoon niet de naam Ben-oni, maar noemde hem Benjamin. Deze namen droeg men; het is niet bekend dat ze ook nog andere namen hadden. Naomi (de lieflijke) veranderde haar eigen naam bewust in Mara, vanwege de bitterheid die ze ervoer.

In sommige gevallen lijken er twee namen tegelijk gefunctioneerd te hebben, zoals bij Jakob/Israël. De schoonvader van Mozes heette Jethro, maar wordt ook wel Rehuel genoemd (Ex. 2:18). Sommige verklaarders denken dat Jethro een titel was.

Een zoon van Jesaja kreeg de namen Maher Sjalal Chasj Baz (Jes. 8:3). De betekenis daarvan is “Haastige roof, spoedige buit.” Met deze opvallende en lange naam wilde Jesaja een profetische boodschap duidelijk maken. Het is goed mogelijk dat de jongen later een eenvoudiger (roep)naam kreeg.

Bij veel namen is een directe vertaling mogelijk en is de betekenis voor de anderen duidelijk. Soms wordt een omschrijvende toelichting gegeven. De woorden Eben Haëzer betekenen letterlijk “steen van de hulp.” Wanneer Samuël een gedenksteen opricht, geeft hij de toelichting: “Tot hiertoe heeft de HEERE ons geholpen.”

In het Nieuwe Testament krijgen Jakobus en Johannes, zonen van Zebedeüs, de bijnaam Boanerges “zonen van de donder” (Mark. 3:17). Soms wordt de naam in een andere taal aangepast vanwege de betekenis. Denk aan Saulus in het Hebreeuws en Paulus in het Grieks/Latijn (Hand. 13:9), of aan Petrus en Kefas (Joh. 1:42).

Over het algemeen werd er in de Bijbelse tijd veel waarde gehecht aan de betekenis van namen. Er waren echter ook wel namen die -voor zover ons bekend- geen bijzondere boodschap hebben, zoals Jona met de betekenis “duif”.

Wanneer veel dezelfde namen gegeven worden, kan dit tot verwarring leiden, maar daarom wordt vaak de naam van de vader ook genoemd, bijvoorbeeld Micha, de zoon van Jimla (1 Kon. 22) of Simon Barjona (= zoon van Jona). Het systeem van familienamen werd nog niet gebruikt en is bij ons pas een paar eeuwen geleden verplicht gesteld.

Prof. dr. M. J. Paul

Lees meer artikelen over:

naamgeving
Dit artikel is beantwoord door

prof. dr. M.J. Paul

  • Geboortedatum:
    13-03-1955
  • Kerkelijke gezindte:
    PKN (Hervormd)
  • Woon/standplaats:
    Oegstgeest
  • Status:
    Actief
276 artikelen
prof. dr. M.J. Paul

Bijzonderheden:

-Eindredacteur Studiebijbel OT
-Senior docent Oude Testament (CHE)
-Deeltijd hoogleraar OT te Leuven (B)
-Directeur-bestuurder THGB

Bekijk ook:


Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
2 reacties
jaapenlinda
06-10-2020 / 16:13
In Nederland zijn 'nietszeggende' namen gewoon, dwz dat de betekenis van namen opgezocht moet worden als je hem wilt weten. Dat is niet overal zo. Hier in de jungle hebben mensen de namen van dieren of planten als roepnaam, of woorden als 'steen' of 'wind'. Ook worden geregeld namen gegeven die (een deel van) een sjamanistisch ritueel weergeven, waarbij de verwachting dan is dat de geesten gunstig gestemd zijn tov die persoon. Ook worden hier standaard 2 namen gegeven die door elkaar heen en soms samen gebruikt worden. Als je dat niet gewend bent, is dat verwarrend, maar het went wel.
En hoe dat in het Hebreeuws is weet ik niet, maar mijn ervaringen met het Spaans en stamtalen zijn dat je soms een hele zin nodig hebt om 1 NL woord te vertalen, maar soms ook andersom.
Maw : dat een naam in de NL taal en cultuur heel verwarrend en raar zou zijn, wil nog niet zeggen dat dat in een andre taal en cultuur het geval is.
kip
08-10-2020 / 14:34
best mooi die namen met een betekenis.

kheb eens in een dienst gezeten,toen zei de voorganger,bathseba betekend badzeep.

maanden later
betekende de naam dochter v d eed
bij een andere voorganger.....tja

ik ken geen grieks en hebreeuw dus weet meestal niet wat een naam betekend
lijkt mij echt prachtig als de persoon ook zo wordt als de naam zegt.
Je kunt niet (meer) reageren op dit bericht. De reactiemogelijkheid is niet geactiveerd of de uiterste reactietermijn van 1 maand is verstreken.

Terug in de tijd

Viering leiden als theologiestudente

Ik ben een jonge theologiestudente. In de loop van het jaar moet ik om een onderdeel van de opleiding te halen, een viering leiden. Daarin heb ik twee problemen: 1. Ik heb plankenkoorts. 2. Ik ben er ...
Geen reacties
03-10-2023

Hoe bepaalt een predikant waarover hij gaat preken?

Hoe bepaalt een predikant waarover hij gaat preken? Ik heb nogal het idee dat wat de Geest tot de gemeente te zeggen heeft, een beetje beïnvloed wordt door wat de kerkenraad of eigen predikant wil dat...
1 reactie
03-10-2017

Belijdenisbelofte niet kunnen nakomen

Ik ben een meisje van 20 jaar en heb afgelopen jaar belijdenis gedaan en heb het er toch erg moeilijk mee. Je belooft iets aan God, maar te moeten beseffen dat je die belofte niet kan nakomen... Als j...
Geen reacties
03-10-2006
website-ontwikkeling door webdevelopment by Accendis
design website door design website by Mooimerk
hosting website door hosting website by STH Automatisering