Protestantse kerken zijn (te) sober

Ds. W.G. Hulsman | 3 reacties | 15-09-2020| 15:24

Ik ben lid van een reformatorisch kerkverband; overigens van harte. Wel heb ik naast protestantse kerkgebouwen ook veel rooms-katholieke kerkgebouwen van buiten en van binnen gezien. Het is mij opgevallen dat de rooms-katholieke kerkgebouwen over het algemeen veel rijker gedecoreerd zijn dan (reformatorisch-)protestantse kerkgebouwen. Daarbij denk ik aan de kruiswegstaties, schilderingen, beelden, het altaar, kruisjes met de namen van de overledenen, e.d. in een rooms-katholieke kerk. Ik ben bijvoorbeeld niet tegen een beeld en een schildering die gebaseerd zijn op de Bijbel, zolang zo’n beeld en schildering niet aanbeden wordt. Sterker nog: deze ondersteunen m.i. juist de Bijbel, alleen dan dus als ze een directe verwijzing zijn naar een Bijbelgedeelte.

Ook de kruisjes met de namen van de overledenen spreken mij aan. Naar mijn overtuiging gaat het hier om eerbied voor de overledenen. Ik mis die kruisjes bij mij in de kerk. Eigenlijk lijkt het dat het bij mij in de kerk primair gaat om de predikant die op de preekstoel staat. Tenminste, zo ervaar ik het geregeld. Ik weet dat het uitgangspunt ook bij mij in de kerk sola scriptura is –dus alleen het Woord van God– en daar sta ik van harte achter, maar door de soberheid in het kerkgebouw is het gevaar snel aanwezig dat het gaat om de preekstoel met bovendien degene die daarop als voorganger staat.

Mijn vraag daarom is: is de reformatie niet te rigoureus geweest in het verwijderen van beelden, schilderingen, kruisjes uit de kerk? M.a.w.: zijn de kerkelijke gemeenten die het sola scriptura hanteren, in hun kerkgebouwen niet te sober oftewel te kaal geworden?

Het is mij ook opgevallen dat in Nederland en in veel andere landen alle rooms-katholieke kerkgebouwen een naam hebben, bijvoorbeeld Maria Hemelvaartkerk, Sint-Lambertuskerk, Sint-Willibrorduskerk. Waarom hebben –afgezien van de naam van het betreffende kerkverband– niet alle protestantse kerkgebouwen een specifieke naam? Is dit ook niet een teken van teveel soberheid in het protestantisme, met name bij de bevindelijk-gereformeerden?

P.S. Ik wil graag opmerken dat ik op Refoweb dagelijks de gestelde vragen en de daarop gegeven antwoorden lees en dat ik er zelf veel aan heb.

Protestantse kerken zijn inderdaad sober. Daar heb je helemaal gelijk in. Het doet soms zelfs wat kaal en kil aan. In een Rooms-katholieke kerk valt veel meer te zien. Boeiend om daar naar te kijken. Het kan echter ook afleiden. Die gebrandschilderde ramen met die Bijbelse voorstellingen zijn wel mooi, maar voegt dat echt iets toe voor het geloof? Al die heiligen die daar staan afgebeeld, helpt me dat? Voegen die schilderijen iets toe aan waar het om gaat in het geloof? Moet op een kruis niet juist en vooral die ene naam staan van Hem die alles volbracht heeft?
 
Die kruiswegstaaties doen in zekere zin weldadig aan omdat ze de gekruisigde Christus centraal stellen. Echter, wanneer in de prediking Christus en Zijn kruislijden uitgeschilderd wordt (vergelijk Galaten 3:1), is dat niet veel meer? Dan horen we Christus ook spreken. Hoor hoe Hij bidt. Hoor de diepe klacht. Hoor de triomf als Hij zegt: “Het is volbracht.”

Wanneer ik dat hoor, gaat het niet om de predikant maar om Christus. Hij wordt tot ons uitgebracht. Hij wordt mij als de grote Verlosser aangeboden. De Heilige Geest wil het toepassen. Hij werkt het geloof waardoor ik Christus omhels. Ik merk dat het waar is wat Paulus schrijf in Romeinen 10: “Het geloof is uit het gehoor en het gehoor door het Woord van God.” Ik zie schoonheid in Christus.  Geboeid kijk ik met de ogen van het geloof. Ik kan er niet genoeg van krijgen. 

Aan de ene kant voel ik met je mee als je protestantse kerken wel erg sober vindt, maar ik kom niet  in de eerste plaats in de kerk om iets met mijn natuurlijke ogen te zien, maar om te horen. “Hoort en uw zie zal leven.” 

Ter ondersteuning van het geloof is er echter in protestantse kerken op bepaalde momenten wel wat te zien, namelijk wanneer de doop of het avondmaal bediend wordt. Er kan bij het avondmaal zelfs iets getast en geproefd worden. In beide sacramenten staat het kruislijden van Christus centraal. Het wordt me daarin nabij gebracht wat Christus voor mij gedaan heeft. 

Als ik tot driemaal toe bij een kruiswegstatie sta waar Christus op de grond valt, dan denk ik: waar staat dit in de Bijbel. Doop en avondmaal zijn voluit Bijbels. Wanneer je dan iets zie wilt zien, richt je daar op. “Kom en zie.” Doe je dat?

Wat betreft die namen, dan spreekt het me meer aan als er staat: Hervormde kerk, dan Maria Hemelvaartkerk. Overigens zijn er vele protestantse kerk die wel een naam hebben: Bethelkerk, Rehoboth, Vredeskerk, de Ark, Sion, de Hoeksteen, Adullam, de Goede Herderkerk, enzovoort. Onze oude Kerk in Genemuiden heet eigenlijk Sint Nicolaaskerk, Af en toe gebruik ik deze naam, maar ik merk dat er niet zo veel animo is om dat over te nemen. 

Hartelijke groet,
Ds. W. G. Hulsman

Dit artikel is beantwoord door

Ds. W.G. Hulsman

• Geboortedatum:
  08-11-1956
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Barneveld
• Status:
  Actief

170 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven