Geldige belofte verbreken

Ds. W. van Weelden | Geen reacties | 20-05-2020| 14:26

Hoe maak je een belofte aan God? Is het al genoeg om dit hardop uit te spreken en het in het gebed gezegd te hebben of is het pas ‘geldig’ als je dit op je knieën aan God beloofd hebt? Nu zag ik eerder voorbij komen in deze vragenrubriek dat als je een belofte verbroken hebt, er een duisternis over je leven kan komen. Zal dit echt gebeuren als je een belofte verbreekt? Dat beangstigt mij een beetje. In het verleden heb ik ook een belofte verbroken om vervolgens een zonde te begaan. Het was in een periode dat ik psychisch ziek was. Wat moet hier nu mee?

Het is een mooi kralensnoer van vragen. De ene vraag roept de andere op.
 
Laten we bij het begin beginnen. Hoe maak je een belofte aan God? Mijn antwoord is: door de nood gedreven. Het gaat hier niet om een ritueel waarbij alles moet kloppen, maar om een hartenkreet. Ik denk aan hoe Maarten Luther in het klooster gekomen is. Door een belofte om gered te worden uit een zwaar en hevig onweer. In de nood roept hij om hulp. In doodsnood is er geen voorgeschreven route die je moet bewandelen, is er geen protocol waar je je aan moet houden. Wanneer het er echt om spant, gaat het niet om hoe de dingen behoren te gaan. Dit voorbeeld geeft direct al helderheid over de rite. Die is er namelijk niet. Het hart roept tot God. Of dit nu hardop uitgesproken, in het gebed gezegd of op de knieën voor God beloofd is, maakt geen verschil. Het hart in nood roept uit tot de levende God.

De volgende vraag gaat over het breken van de belofte. Dit is niet aan te bevelen, want het is goed om je aan je woord te houden. Zeker tegenover de levende God. Maar wij weten dat dit zo eenvoudig niet is. Het breken van een belofte behoort helaas tot de werkelijkheid van alle dag.

De volgende vraag vloeit hieruit voort dat door het breken van de belofte een duisternis over je leven kan komen. Deze formulering is voorzichtig. Het kan. En daarmee is de weg open voor ‘het kan ook niet’. Daarmee wordt het gezegde dubbelzinnig en onduidelijk. De onduidelijkheid ligt in het feit dat het een mogelijkheid is en er op geen enkele manier helder gemaakt wordt wat de maatstaf is waaraan men toetst. Het blijft allemaal mistig, om het woord duister niet te gebruiken. Kortom, er wordt verwezen naar een werkelijkheid zonder de gegevens te ontvangen om te weten waar je je aan hebt te toetsen. Dus onduidelijk.

De uitspraak is ook dubbelzinnig. Want wat wordt er gezegd met de woorden dat er een duisternis over je leven kan komen? Ik verwacht niet dat iemand denkt aan het ritme van dag en nacht. Want dat staat los van een belofte.

Wat wordt er bedoeld met duisternis die over je leven komt? Ik begrijp uit de vraag dat deze woorden dreigend overkomen. En dat kan ik ook wel begrijpen. Het evangelie trekt ons uit onze duisternis tot Gods wonderbaar licht. Wanneer je dan door het breken van een belofte de duisternis over je afroept, dan is het net alsof je weer de duisternis ingetrokken wordt.

Dit is een akelig beeld, maar ook onwaar. Want wanneer God iemand uit de duisternis trekt en stelt in de lichtkring van het heil, is er toch niemand in staat die straal van heerlijkheid en heiligheid weg te rukken. Wee de mens, die denkt dat de duivel sterker is dan God. Wee de mens, die als een Kaïn door het leven gaat in de veronderstelling dat zijn zonde te groot is om vergeven te worden. Die mens leeft met het waanbeeld dat het niet waar is dat God getrouw en machtig is.

Duisternis is daarom een bedenkelijk woord. Toch is er heel veel voor te zeggen dat het breken van een belofte gevolgen heeft. Soms zeer verstrekkende gevolgen. Want wij moeten twee dingen heel duidelijk van elkaar onderscheiden. Wanneer iemand een zonde begaat en het breken van een belofte aan God behoort hiertoe, dan is er de mogelijkheid tot vergeving. De vergeving van de zonde is een van de meest fundamentele beloften uit de Heilige Schrift. Het volbrachte werk van de Heere Jezus Christus reinigt van alle zonden.

Het geloof in de vergeving van de zonde laat echter open dat de gevolgen van de zonde een leven lang merkbaar zijn. David is een sprekend voorbeeld. Zijn misstap is bekend. Zijn zonde heeft hij beleden voor God. Zijn zonde is hem vergeven. Maar de gevolgen ervan zijn hem een leven lang bijgebleven. Een misstap zoals bij David kan vergeven worden, maar het verwekte kind laat een niet te vergeten spoor achter aan wat er is gebeurd. Kortom, ik begrijp de duisternis die over je leven komt als een levend en sprekend bewijs van de zonde waarvan de gevolgen met je mee gaan, soms een leven lang. 

Zal dit echt gebeuren als je een belofte verbreekt? Jazeker, reken er maar op. Niet in de zin dat je in de handen van de duivel valt. Zoveel macht heeft hij niet. Maar wel dat u herinnerd wordt aan het gebrek aan liefde en het verslonzen van de trouw. Ik citeer Exodus 20:6 “en doe barmhartigheid aan duizenden dergenen die Mij liefhebben en Mijn geboden onderhouden.” Het is volstrekt duidelijk dat God liefhebben en Zijn geboden onderhouden niet uit elkaar te halen zijn. Daarom is de zonde ook zo erg. De overtreding slaat God in het gelaat. Wie zegt God lief te hebben en de geboden overtreedt, die is een leugenaar. 

De duisternis is een zeer ernstige zaak. Het maakt duidelijk dat de zonden altijd gevolgen hebben in ons leven van alle dag. Wij moeten niet denken dat wij onze zonden achter ons kunnen laten. Ze zijn diep genesteld in ons hart. Wie van ons wordt niet van tijd tot tijd herinnerd aan misgelopen ontmoetingen of foute beslissingen of  keuzes, die verkeerd uitpakten. Het is heilzaam om de zonde te zien, te kennen en te belijden.

Hieraan verbonden is de opmerking, die de vraagsteller/-stelster dwars zit. Hier komt het op aan. Wat moet ik hier nu mee? Deze levensvraag kan alleen tot rust komen in de enige troost beide in leven en in sterven. Mensen, die enigszins vertrouwd zijn met de Heidelberger Catechismus herkennen deze vraag. Wat is uw enige troost beide in leven en in sterven? Hier ligt het existentiële antwoord op de vraag. Wat moet ik met mijn zonde? Wat moet ik met mijn tekortkomingen? Wat moet ik met mijn gebreken? Ik ben een teer en kwetsbaar mens? Je hoeft mij niet te vertellen dat er dingen mis gaan in mijn leven, dat weet ik zelf wel. Maar wat moet ik daarmee?

Wat nodig is, is dat de enige troost neerdaalt in het hart. Wat nodig is, is te weten dat niet onze omstandigheden en onze onmogelijkheden en onze gebreken en onze zonden en onze schulden en ons lek en gebrek beslissen over ons leven, maar dat de beslissing over ons leven ligt bij de Heere Jezus Christus, die de weg, gewezen door Zijn Vader gegaan is van kribbe naar kruis om onze zonden te verzoenen en ons te redden van de eeuwige dood. De kennis van dit heil en van deze troost hebben wij allemaal nodig. Deze kennis kent drie onderdelen: de kennis van onze ellende, van onze verlossing en van onze dankbaarheid. Voor veel mensen zijn dat afstandelijke woorden. Maar vergis u niet. Het zijn wezenlijke dingen. Deze troost komt namelijk ons leven binnen op de manier waarop wij berouw hebben en geloof ontvangen en in gebed gaan. Berouw, geloof en gebed zijn het, die de enige troost in ons hart leggen. Zo werkt de Heilige Geest. Berouw over de zonden. Geloof in de Heere Jezus Christus. Gebed om de weldaden van Christus en de geboden Gods in ons leven vorm te geven.

Wat moet ik hier nu mee? Hoop op God. Verwacht het van de Heere Jezus Christus. De Heilige Geest wijst de weg in alle waarheid. De Heere Jezus zegt: leert van Mij, dat Ik zachtmoedig ben en nederig van hart en u zult rust vinden voor uw zielen. Wat moet ik hier nu mee? Door het geloof rust vinden! De kerkvader Augustinus zei het al. Mijn hart is onrustig in mij totdat het rust vindt in U.

Ds. W. van Weelden

Dit artikel is beantwoord door

Ds. W. van Weelden

• Geboortedatum:
  13-11-1956
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Oud-Alblas
• Status:
  Actief

82 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven