Paranoia vermengd met geloof

Ds. P. Roos | 1 reactie | 17-03-2020| 12:38

Ik heb een gelovige vriendin die ik al jaren ken. Nu heeft ze de laatste jaren een heel vreemd gedrag ontwikkeld. Ze heeft een missie, zegt ze zelf, om mensen te waarschuwen voor tv en internet. Ze heeft een foldertje gemaakt met de meest bizarre bijbelteksten over veroordeling en straf en de toorn van God uit Jesaja, Jeremia en allerlei Bijbelboeken die over de ballingschap en veroordeling van de volken gaan, alsof die nu allemaal gaan over de mensen die tv en internet gebruiken.

Ze reist nu in een busje heel Europa door om overal dat foldertje te verspreiden. Zelf zegt ze dat ze evangeliseert, maar dit noem ik geen evangeliseren. Als we vragen stellen ziet ze dat heel snel als aanvallen van de vijand en ze heeft overal een antwoord op, maar luistert naar niemand.

Kan het zijn dat ze paranoia is, vermengd met geloof en dat dat op deze manier uitwerkt? Hoe moet het verder in haar leven zonder ziekteinzicht en zonder behandeling? Ze is nu richting de 60 jaar, ik ben bang dat er niets verandert of dat er een keer iets helemaal verkeerd gaat. Ze wil ook haar tijdelijke huis opgeven en dan alleen in dat oude busje leven. Ze heeft haar eigen vroegere huis al verkocht om dit leven te kunnen leiden. Ik maak me veel zorgen om haar. Niemand van haar familie is in staat om te helpen.

Ja, dat zou best zo kunnen zijn. Paranoia, zoals je dat noemt, vermengd met geloof. Ik zou liever spreken van geloof (als dat er zijn mag), vermengd met psychische zwakten. We zien het meermalen dat gelovige mensen ‘doorslaan’, doorvloeien, zoals de apostel zegt. 

Onze geest is vatbaar voor allerlei dwaalwegen. Ook het geloof in Gods kinderen is niet boven elke inzinking verheven. Ik had in mijn jeugd de gedachte dat bevinding een volmaakt werk van God was. De Heilige Geest kan immers niet dwalen. Dus alles wat mensen meemaken en geduid wordt als Geesteswerk, was voor mij onaantastbaar. Ik vermoed en bemerk, dat veel mensen zo denken. Het komt voor dat bekeerde mensen gezag wordt toegekend zelfs boven de Bijbel. In feite is dat dopers. Innerlijke stemmen en gedachten laten heersen over wat Gods Woord zegt.

Later heb ik begrepen dat Gods Geest wel volmaakt werkt, maar dat Hij Zijn werk doet in aarden vaten. Het kan zijn dat het zenuwgestel de spanning en de overmacht van Gods werk niet aan kan, niet verwerken kan. In zulke tijden gebeurt het wel dat mensen gezichten gaan zien. Ik zie dat als werkingen van de eigen zwakheden van de menselijke geest.

Zo ook deze mevrouw. Het zal je duidelijk zijn dat ze terecht gekomen is in een versmalde visie op wat zonde is. Ze heeft een punt als het erom gaat dat tv en internet kanalen zijn voor de zonde. Maar er is veel meer. Het eigen hart is de grootste bron van het kwaad. Dat zal voor deze vriendin misschien nu niet zo zwaar wegen. Maar ook dingen als geld en eigen ik kunnen bronnen van kwaad zijn. Ook als we zouden denken dat wij, met soms voorbijgaan aan de eigen gebreken en zonden, vooral de anderen moeten waarschuwen, die zich speciaal aan die zonden wijden. Waarom dan ook geen mensen waarschuwen die overvroom zijn, of die geen tv enz. hebben, terwijl zij nog onbekeerd zijn.

Ik ben er nu van uitgegaan dat je respect hebt of had voor deze vrouw. Je zag haar als een kind van God. Dat kan dus zo zijn. Maar er is ook helaas een andere mogelijkheid, die wij niet kunnen uitsluiten: men kan beginnen in de Geest en eindigen in het vlees (Gal. 3:3). Paulus noemt de Galaten “uitzinnig”. Hij wekt zelfs de indruk dat ze betoverd zijn. Er is dan wel een algemene werking van de Geest geweest, maar deze loopt uit op niets, op het eigen vlees. Ik heb in mijn loopbaan helaas mensen gekend die super vervuld waren met geestelijke zaken, maar die later alles overboord hebben gezet. Zo moeten we dus voor onszelf en voor anderen juist in ootmoed wandelen. Zie, zegt de dichter, of er een schadelijke weg bij mij is. Deze vriendin lijkt dat besef momenteel niet te hebben en meent ook dat wat u en anderen zeggen, niet waar is. Ze verheft zich torenhoog boven de ander.

Het enige is: voor haar bidden. Laat het verder ons allen maar doen beseffen dat we zo geneigd zijn af te dwalen. Maar vooral: leer hieruit dat we ons alleen aan het Woord moeten houden. Geen inwendige verlichting van de eigen geest. Dus blijve de bede: verlicht mijn ogen, dat ik aanschouwe de wonderen Uwer wet.

Ds. P. Roos

Dit artikel is beantwoord door

Ds. P. Roos

• Geboortedatum:
  29-10-1938
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Inactief

38 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven