Geboorte- en kruisigingsjaar van Jezus

prof. dr. M.J. Paul | Geen reacties | 07-11-2019| 10:33

Ik heb een vraag aan prof. M. J. Paul over het geboortejaar/kruisigingsjaar van Jezus. Ik vond één artikel op Refoweb, maar dit artikel beantwoordt niet alle vragen. Mij is vroeger geleerd dat Jezus 33 jaar oud geworden is. Volgens mij staat dit nergens expliciet in de Bijbel, maar ik vermoed dat het afgeleid is van Lukas 3:23 (Jezus was ongeveer 30 jaar oud bij begin van Zijn prediking) en Jezus die drie paasfeesten bezoekt in Jeruzalem in het evangelie van Johannes (bijv. Joh. 2:13, 6:4, 11:55).

In Mattheüs 2:1 wordt geschreven dat Jezus’ geboorte was ten tijde van koning Herodes. In Lukas 1:5 wordt de geboorte van Johannes de Doper (die naar het lijkt in Lukas, kort voor de geboorte van Jezus was) ook geplaatst in de tijd van koning Herodes. In Lukas 2:2 wordt Jezus geboren toen Cyrenius (Quirinius) over Syrië stadhouder was. Volgens Lukas 3:1 begon de prediking van Johannes de Doper in het 15e jaar van de keizer Tiberius. Bij mijn weten zijn onderstaand de regeerperioden van de belangrijke personen: Koning Herodes 37 v Chr - 4 v Chr; Archelaüs 4 v Chr - 6 na Chr; Keizer Tiberius: 14-37 na Chr; Cyrenius (Quirinius) 6-12 na Chr (gouverneur van Syrië); Kajafas 18-36 na Chr; Pilatus 26-36 na Chr. Vaak wordt aangenomen dat Jezus rond het jaar 6 v Chr geboren is (ongeveer twee jaar voor de dood van Herodes, rekening houdend met de vlucht naar Egypte). Als de prediking van Johannes de Doper begon in het 15e jaar van de keizer Tiberius (rond het jaar 29 na Chr dus) en Jezus als dertigjarige pas later door Johannes gedoopt werd, hoe kan Jezus’ geboorte dan in de tijd van koning Herodes geweest zijn?

In aanvulling hierop: bij mijn weten werd Archelaüs in het jaar 6 na Chr uit zijn ambt ontheven door de Romeinen vanwege wanbestuur en kwam Judea onder direct bestuur te staan van de Romeinen. De Romeinen begonnen kort hierna met een census in Judea (volgens mij is dit de census waarna gerefereerd wordt in Hand 5:36-37) en mijn gevoel is dat Lukas naar deze ‘eerste’ census refereert in Lukas 2:2, wat Jezus geboorte rond het jaar 7 na Chr zou plaatsen (wat niet past met de regeerperioden van Herodes, Pilatus en Kajafas). Is er iets bekend van bijvoorbeeld eerdere censussen in Judea? Er wordt ook beweerd dat de gevonden inscriptie van Quirinius er juist op duidt dat hij geen twee termijnen in Syrië gehad kan hebben (zie bijv Quirinius artikel op Wikipedia). Is er ‘gewoon’ een enorm probleem met de datering in het NT, of zijn er oplossingen, bijvoorbeeld omdat regeerperioden van bovengenoemde personen niet onomstotelijk vast zouden staan?

Beste vraagsteller,

Je stelt vragen over de chronologie die wij op basis van de Evangeliën proberen te reconstrueren. Het is niet mogelijk in het korte bestek van deze vragenrubriek hierop voldoende in te gaan. Meer informatie is te vinden in Andrew E. Steinmann, “From Abraham to Paul. A Biblical Chronology” (2011). In dit grondig gedocumenteerde boek gaan de hoofdstukken 11, 12 en 13 over het leven van Jezus op aarde (pp. 219-298). De auteur bespreekt in hoofdstuk 11 de gangbare opvatting over de regering van Herodes. Hij wijst op diverse tegenstrijdigheden in de buitenbijbelse bronnen en op onnauwkeurigheden bij Flavius Josephus. Zijn conclusie is dat Herodes waarschijnlijk in het jaar 2 voor Christus gestorven is (niet in 4 v.Chr.). Jezus zal dan aan het eind van het jaar 3 of in het begin van het jaar 2 voor Christus geboren zijn. Hieruit blijkt dat onze tijdsrekening niet exact ‘voor/na Christus’ geboorte’ is. 

De gangbare opvatting is dat de volkstelling onder Quirinius plaats vond in het jaar 6 of 7 na Christus. Dat roept de vraag op of hij misschien twee volkstellingen georganiseerd heeft. Op grond van de vergelijking van allerlei historische gegevens vindt Steinmann het aannemelijk dat de volkstelling plaats vond in het voorjaar of de zomer van het jaar 3 voor Christus.

De meeste geleerden nemen aan dat de openbare bediening van Jezus drie en een half jaar duurde. Steinmann sluit zich daarbij aan en hij komt tot de volgende reconstructie. Johannes de Doper begon zijn optreden in het voorjaar van het jaar 29 en in de zomer van dat jaar doopte hij Jezus. Na ruim drie jaar ging Jezus tijdens de maand Nisan naar Jeruzalem en daar werd Hij op de 14de Nisan gekruisigd. Omdat het Pascha toen op vrijdag viel, is het waarschijnlijk dat de kruisiging op 3 april van het jaar 33 geweest is. Ook was er op die datum een zonsverduistering. Veertig dagen na Zijn opstanding voer de Heiland vanaf de Olijfberg naar de hemel.

De hele argumentatie is te uitvoerig om hier te noemen, omdat er diverse onzekerheden en tegenstrijdigheden zijn in de buitenbijbelse historische gegevens. Mogelijk dat toekomstige archeologische gegevens iets meer duidelijkheid verschaffen. Ook zonder die historische details is de hoofdboodschap van de Evangeliën helder.

Prof. dr. M. J. Paul

Dit artikel is beantwoord door

prof. dr. M.J. Paul

• Geboortedatum:
  13-03-1955
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Oegstgeest
• Status:
  Actief

270 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven