Blijven tobben of een punt zetten

Ds. J.J. van Holten | Geen reacties | 27-08-2019| 15:36

Nadat ik van mijn vorige man scheidde wegens zijn overspel en het erop nahouden van een dubbelleven, ontmoette ik een paar jaar later mijn huidige man. Onze verkeringstijd verliep prima. Gezien mijn eerdere ervaringen waren er natuurlijk ook de nodige gesprekken en voorbereidingen. Ditmaal niet via allerlei uitgebreide cursussen in de kerk. Dat had ik bij mijn vorige huwelijk al gedaan en dat bleek helaas geen blauwdruk voor succes. Maar er waren de nodige gesprekken met de dominee en uiteindelijk trouwden we na bijna drie jaar verkering. Vlak daarna ging het mis. Waarom? Ik was zwanger en dit was eerder dan hij verwacht had. Voordat we trouwden, was hij degene die graag kinderen wilde. Van mij hoefde het niet. Ik had er al twee maar begreep zijn kinderwens wel. Om die reden was het voor mij dus nog niet een afgesloten hoofdstuk. Nu de gewenste gezinsuitbreiding eerder kwam dan gepland, had ik dus ook nooit verwacht dat zijn eerste reactie op de zwangerschap zou zijn: “Kun je het nog laten weghalen?” Ik was boos, gekwetst en geshockeerd. Voor mij stond vast: ik houd dit kind. Dus gaf ik hem de keuze: of je blijft en maakt er wat van of je gaat weg. Hij koos voor de eerste optie. Maar achteraf was de tweede keuze zoveel beter geweest.

De zwangerschapsperiode was op zijn zachtst gezegd verschrikkelijk. Ruim acht maanden was zijn gedrag zo labiel dat ik totaal niks aan hem had. Het verschilde van avond aan avond. Naast mij op de bank dikke tranen huilen tot aan woede-uitbarstingen om niks en verwijten dat ik hem en zijn leven kapot gemaakt had. Hij nam geen enkele verantwoordelijkheid voor zijn aandeel in het geheel. Ondertussen probeerde ik in huis de sfeer te bewaren voor de aanwezige kinderen, ze op te voeden en werkte ik me door alle ongemakken van een zwangerschap heen. Er werd een baby geboren. Gezond en wel en hij draaide als een blad aan de boom bij. Wat was hij opeens trots! Voor hem bestond er geen groter geluk dan als buitenstaanders hem complimenteerde met dat lieve, knappe kindje. Voor buitenstaanders leek de geboorte van de baby de kroon op onze relatie. Wat was hij gelukkig en zijn vriendengroep liet me weten hoe fijn het was dat ik hem uiteindelijk toch nog vader gemaakt had. Mijn vriendinnen en familie die het verhaal gehoord hadden, wisten wel beter.

Ik hoef u denk ik niet uit te leggen wat wanneer een eerste huwelijksjaar zo desastreus verloopt, je uit elkaar groeit. Zijn gedrag legde een bom onder ons huwelijk en heeft het onherstelbaar beschadigd. Ik ben totaal op hem afgeknapt. Ik voelde me bekocht en had het gevoel dat hij zich in de drie jaar verkering compleet anders had voorgedaan. De persoon die ik uiteindelijk leerde kennen in het huwelijk, is anders dan de persoon waar ik destijds verkering mee had. Heel lang hield hij vol dat de ongeplande zwangerschap zo’n impact op hem had dat hij helemaal uit zijn doen was en niet goed in zijn vel zat. Maar het zou beter worden en hij werd steeds meer de persoon die hij werkelijk was. We zijn een jaar in EFT-huwelijkstherapie geweest. Het resultaat hiervan was teleurstellend en minimaal. Ook omdat ik vooral degene was die er aan trok: van huiswerk maken, tot gesprekken voeren en kijken naar verbeterpunten. Hij kan goed babbelen en de indruk wekken bij therapeuten dat hij er iets mee gaat doen, maar hij is met geen stok vooruit te krijgen. 

In principe ben ik liever niet getrouwd. Maar elke keer dat ik dat zeg, belooft hij met veel drama en emotie beterschap. Vanwege de invloed van zijn negatieve gedrag op ons huwelijk zit hij inmiddels al anderhalf jaar in RET-therapie. Ik heb zijn therapeut gesproken en verteld over de afgelopen jaren en tegen welke problemen ik aanloop met hem. Dat ik me bekocht voel en graag gehad had dat hij van tevoren eerlijk was geweest omdat de persoon waar ik nu mee zit totaal niet past bij wie ik ben en hoe ik in het leven sta. Volgens haar was het geen boze opzet, maar een kwestie van als je verliefd bent dan loop je op de toppen van je kunnen en geeft alles energie om de beste kant van jezelf te laten zien. Hij spreekt tegen haar van liefde, maar ze begrijpt dat ik hem tolereer en puur blijf voor de kinderen. Ik zit in een relatie waarin ik geen gelijkwaardige partner naast mij heb staan. In de meeste gevallen heb ik er een extra kind bij.

Inmiddels hoeft hij ook bij zijn RET-therapeut minder sessies te volgen, want het gaat zo goed aldus hem. Ikzelf merk er weinig tot niks van. Eens in de drie weken moet ik het “we moeten praten, want zo gaat het niet goed”-gesprek houden. Dan volgt er berouw, doet hij twee weken obsessief zijn best en gaat in derde week weer op de oude voet verder. Ik kan niet van hem op aan en weet niet wat ik aan hem heb. Ik mis een stukje eerlijkheid. Toen er door de storm iets van de kinderen beschadigde, liet hij de verzekering uitkeren en stak dat geld in zijn eigen zak. Ook kocht hij een auto die duurder was dan het gezamenlijk afgesproken bedrag en die niet aan de van tevoren afgesproken voorwaarden voldeed. In beide gevallen kwam ik er achteraf achter. Als ik er een gesprek over heb, lijkt hij oprecht niet te snappen wat daar fout aan is. 

Mijn tienerkinderen hebben zijn gedrag in de afgelopen jaren gadegeslagen en moeten weinig van hun stiefvader hebben. Ze spreken hem erop aan als hij voor de zoveelste keer aan de maaltijd begint zonder te bidden. Scheldwoorden gebruikt waarvan ze weten dat ik die niet in huis wil horen. Zijn telefoon aan tafel gebruikt onder het eten. Of tv-films kijkt die voor opgetrokken wenkbrauwen zorgen. Sinds een aantal jaar gaan we niet samen op vakantie, in het verleden deden we dat nog wel eens. Maar dat was geen succes. Hij trok zijn eigen pad, was de hele vakantie chagrijnig en wilde niks. Kortom: we gaan liever apart omdat het dan wel gezellig is. Maar zijn RET-therapeut vindt dat hij dit jaar mee moet op gezinsvakantie. Ik heb heel wat moeten lobbyen bij de kinderen die niet begrijpen dat hij mee moet en bang zijn dat hij onze vakantie verpest. Nu heb ik alles voor de vakantie geregeld en betaald. Van reisschema, accommodaties en uitstapjes. Zonder overleg, want ik weet wel beter. Passief en besluiteloos als hij is, bemoeit hij zich nergens mee en als ik er een gezamenlijk project van maak, komt het niet van de grond. Nu deelt hij dus vlak voor de datum mee dat hij tegen de autoreis opziet en er alsnog over nadenkt om te gaan vliegen. Kortom: wat is het nut van een gezamenlijke therapeutische gezinsvakantie als hij alsnog zijn eigen ding doet? Ik ben streng geweest en heb gezegd: samen uit, samen thuis. Of je gaat mee met de auto of je blijft thuis. Ik ga hem niet ophalen van vliegveld en naar een luxe hotel brengen terwijl wij als gezin in een vakantiehuisje verblijven.

Onze gezamenlijke baby is inmiddels een peuter. Ook zij moet weinig van haar vader hebben en ik kan haar niet alleen laten met hem. Het is zelfs zo erg dat hij zich inmiddels heeft opgegeven voor een opvoedcursus. Ik heb geen enkel probleem met de peuter, de leidsters op het kinderdagverblijf zijn lovend over haar. Het is een heel vrolijk, lief, aanhankelijk kindje dat het ondanks de onstabiele thuissituatie heel goed doet. Ik kan dus ook eerlijk zeggen dat het niet aan het kind ligt maar aan hem. Ik heb inmiddels mijn vaste baan opgezegd om thuis te zorgen voor rust. Alles thuis komt op mijn bordje terecht, want hij neemt geen enkele verantwoordelijkheid, is passief en loopt de kantjes er vanaf. Mijn baan opzeggen vond ik een moeilijke beslissing omdat ik nu financieel afhankelijk van hem ben. Maar het welzijn van de kinderen gaat voor. 

Ik was altijd erg verbaasd over dat de manier waarop hij zich thuis gedraagt en opereert, zo verschilt met van zijn werk. Therapeuten gaven altijd als verklaring dat er op je werk duidelijkheid is in wat er van je verwacht wordt. In relaties is dat onduidelijker. Op zijn werk ik hij professioneel, neemt hij initiatief en heeft hij een heel verantwoordelijke functie. Nu wist ik wel dat er wat strubbelingen waren tussen hem en zijn leidinggevende, maar ik kon altijd zeggen dat hij daar tenminste wel goed in is. Tot deze maand: hij kreeg een slechte beoordeling op zijn functioneren. De puntjes die benoemd zijn, zijn ook de punten waar ik thuis tegenaan loop: onvoldoende transparantie, dingen doen zonder overleg, de kantjes er vanaf lopen, weinig zichtbaarheid en betrokkenheid, ligt moeilijk in de groep met anderen, lastig afspraken mee te maken. Verbaasd ben ik dus allerminst. Ook niet over zijn manier waarop hij er nu mee omgaat. In principe kan hij het makkelijk zelf oplossen door een plan te maken waarin hij zet wat hij gaat doen. Maar hij blijft passief, maakt anderen verwijten en lijkt oprecht verbaasd dat anderen het zo zien. Op zijn werk gaan ze hem nu bij de hand nemen en verandering afdwingen en anders is het over een jaar klaar. Zij kunnen dat eisen omdat ze zijn meerderen zijn. In een huwelijk gaat dat niet en daar ben ik soms jaloers op.

Ik ben bijna 5 jaar getrouwd. Er zijn dus in deze jaren al drie verschillende therapieën de revue gepasseerd om dit te laten werken. Zonder al te veel resultaat. Er zullen vast nog wel meer volgen. Tot nu toe is mijn ervaring dat zolang hulpverlening bezig kan blijven met symptoombestrijding en ze een rekening kunnen sturen, ze bezig blijven. Mijn man is in de 50, dus het is ook niet zo alsof zijn karakter en manieren nog veel gaan veranderen. Ik weet dat ik niet van hem houd. Daarvoor is er in de afgelopen jaren teveel gebeurd. Te weinig stabiele basis opgebouwd en zijn er van zijn kant te weinig serieuze stappen genomen om aan herstel te werken. De hele situatie heeft me geïsoleerd in contact met anderen. Het is pijnlijk om een alleenstaande vrouw aan de deur te krijgen met een bedankje voor mijn man omdat hij haar geholpen heeft de tuin netjes te maken. Terwijl ik al maanden bezig ben met soebatten of hij de chaos in onze eigen tuin wil aanpakken en ik uiteindelijk een tuinman moet inschakelen.

Er zijn momenten waarop ik volledig uitgeput ben en leeggezogen vanwege de situatie. Daarom ben ik enkele weken geleden naar de huisarts gegaan om erover te praten. Zij raadde mij aan om afscheid te nemen van mensen die zoveel energie kosten ook omdat de kans op verandering heel klein is. Ook mijn vriendinnen hebben me dat in de afgelopen jaren al diverse malen aangeraden en gezegd dat ik beter verdien dan dit. Mijn tienerkinderen vragen zich ook regelmatig af wat ik in hem zie. Maar zo makkelijk ligt het allemaal niet. Ondanks dat mijn ex-man bepaalde fouten maakte, heb ik in dat huwelijk wel ervaren wat het betekent als je partner gelijkwaardig is. En ik kan goede afspraken met hem maken. Datzelfde zal ik waarschijnlijk niet voor elkaar krijgen als ik mijn huidige huwelijk laat ontbinden. De minimale zorgtaken die mijn huidige partner momenteel voor zijn eigen kind heeft, kan hij al amper uitvoeren. En als ik hem erop aanspreek, liegt hij.

Kortom: ik dacht altijd in dit huwelijk te blijven totdat de kinderen volwassen zijn. Ik maak geen ruzie, maar ze zien geen genegenheid of affectie tussen ons. Of een voorbeeld van hoe een huwelijk moet zijn en man en vrouw met elkaar omgaan. Ik heb enorm veel moeite om hem als mijn man te respecteren. De tieners hebben gelukkig een stabiel vaderpersoon in hun leven. De peuter niet en soms vraag ik me af welk godsbeeld ze hier door krijgt. Ze zien mij vergeven totdat ik een ons weeg, maar ik weet ook wat ik verwachten kan qua veranderingen. Zij zien dat ik me aan mijn trouwbelofte houd, met alle opofferingen. Maar steeds vaker knaagt het aan mij. Mijn vraag is dan ook: is in een disfunctioneel liefdeloos huwelijk blijven voor de kinderen minder slecht dan uit elkaar gaan?

Ik heb je uitgebreide verhaal gelezen en heb iets gemerkt van de moeilijke situatie waarin je verzeild bent geraakt. Ik zeg er meteen maar bij dat ik het wel heel lastig vind om op afstand een advies te geven of een oordeel uit te spreken over wat je zou moeten doen. Want dat is je uiteindelijke vraag als ik het goed begrijp: Of je in deze situatie verder moet tobben of dat je er een punt achter moet zetten?
 
Ik zou je dan ook adviseren je eigen predikant als je die hebt in vertrouwen te nemen en met hem je zorgen te bespreken. Dan is er in elk geval iemand die met je zal proberen op te lopen en regelmatig met je te spreken. Ik heb die mogelijkheid niet. 

Daarnaast hoor ik het verhaal van één kant en heb ik niet de mogelijkheid om het totaal van deze complexe situatie te overzien. Wel wil ik je een paar zaken aanreiken waar je wellicht verder mee komt. Hoewel ik mij realiseer dat dat in de diverse cursussen ook al wel aan de orde zal zijn geweest.  

1: Het huwelijk heeft een doel: wederzijdse verantwoordelijkheid voor elkaar en het gezin, en daarnaast ook een maatschappelijke en kerkelijke verantwoordelijkheid naar buiten toe. Je kunt jezelf de vraag stellen beantwoordt dit huwelijk in deze specifieke situatie nog aan dat van God gestelde doel?

2: Je man lijdt, voor zover ik je verhaal goed heb begrepen, aan een stoornis, wat die dan ook moge zijn. De vraag is daarbij of hij helemaal verantwoordelijk gehouden kan worden voor zijn gedrag. Iemand die aan een stoornis lijdt heeft daar zelf ook niet om gevraagd. In die zin kan dit je wellicht helpen om enig begrip op te brengen voor zijn gedrag en kan er ook een bepaald soort bewogenheid zijn met datgene waarmee hij is behept. Ook als hij zelf niet wil, of niet kan inzien wat hem mankeert of waar zijn gedrag zijn oorsprong vindt. Ik snap wel heel goed dat het zeer lastig is om op een goede manier met zijn grilligheid en onberekenbaarheid om te gaan.

3: Je hebt ervaring met een echtscheiding. Je weet dus als geen ander dat dat ook geen uiteindelijke oplossing zal bieden. Zeker vanwege een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor jullie nog jonge kind zal er altijd een bepaalde band blijven.

4: Dat echtscheiding zonde is tegen het zevende gebod is helder. Je moet je in een dramatische situatie zoals je die beschrijft echter wel afvragen of er tegen andere geboden niet veel meer en zwaarder gezondigd wordt als jullie bij elkaar blijven. Dat is een lastige afweging. Ik weet dat. Het is echter wel iets om biddend te overwegen voor Gods aangezicht. Tegelijk is het goed om de veiligheid en de toekomst van je kinderen in het oog te houden. Wat het zwaarst is moet op een bepaald moment ook het zwaarst wegen.

5: Ik wijs je tenslotte de weg van het gebed. Gods Geest kan in de meest onmogelijke situaties soms verrassende wegen wijzen. Blijf hopen op God en blijf bidden om Gods Geest. Jacobus zegt: Als u wijsheid ontbreekt, mag je dat van God begeren die mild geeft en niet verwijt. 

Ik hoop je, ook al is het onpersoonlijk, onvolledig en op afstand, zo wat zaken aangereikt te hebben waar je verder mee kunt in de zorgen en de vragen van je leven. 
 
Vriendelijk groet,
Ds. J. J. van Holten, IJsselstein

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.J. van Holten

• Geboortedatum:
  22-12-1956
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  IJsselstein
• Status:
  Inactief

126 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven