Gemeenschappelijke oorsprong tussen geloven

Ds. H. Veldhuizen | Geen reacties | 24-08-2003| 00:00

Is er een gemeenschappelijke oorsprong tussen verschillende geloven? In dit geval het Hindoeïsme en de Islam?

Een goede vraag. Ook best een belangrijke vraag. We leven steeds meer in een multireligieuze en multiculturele samenleving, of we dat willen of niet. Vooral moslims kwamen in ons land, maar ook Hindoes. Ze kunnen onze buren of collega's worden. Dan zijn ze onze naasten. Het is goed dat we dan ook wat van hun religie weten, opdat wij ook des te beter ons getuigenis aangaande de Heere Jezus Christus kunnen laten horen.
 
Laat ik meteen maar zeggen: er is geen gemeenschappelijke oorsprong tussen het Hindoeïsme en de Islam. Wel bijvoorbeeld tussen het Jodendom en de Islam en het Christendom. Daar kom ik zo op. Eerst dat er tussen het Hindoeïsme en de Islam geen gemeenschappelijke oorsprong, zelfs helemaal niets gemeenschappelijks is.
 
1. Het Hindoeïsme ontstond is wat nu India is. Het ontstond uit het Brahmanisme, ca. 1000 voor Christus, en is een religie die heel moeilijk te definiëren is, omdat het heel veel verschillende kanten heeft.

De Islam ontstond ca. 600 na Christus, in wat nu Saoedi-Arabië is, en is heel duidelijk te definiëren. De Islam heeft, in tegenstelling tot het Hindoeïsme, een stichter: Mohammed (ca. 570-632) en heeft een duidelijke leer. Ook de Islam heeft verschillende stromingen, maar lang niet in de zin zoals bij het Hindoeïsme. Denk aan het Christendom met zijn verschillende stromingen: Protestantisme (en dan nog Calvinisme, Lutheranisme enz.), Rooms-katholicis-
Me, Anglicanen, en dat ook nog over verschillende kerken.
 
2. Het Hindoeïsme is een heel andere religie dan de Islam. Het kent talrijke goden (en dus ook tempels waar de goden vereerd worden). De belangrijkste zijn Siva, Visnu en Devi, maar er zijn er veel en veel meer.

Mohammed verzette zich juist tegen het veelgodendom, dat er in zijn dagen in Arabië was. Het veelgodendom in Arabië in Mohammeds' dagen stond heel dicht bij het heidendom. Maar er was ook een heel-syncretistisch christendom, dat onder andere de drieënige God voorstelde als Vader, Zoon en Maria. Gevolg was onder andere dat Mohammed zich sterk tegen de belijdenis van de drieënige God afzette en dat is in de Islam fundamenteel nog steeds zo. Het is niet voor niets dat de belijdenis van de Islam, die een moslim meerdere malen per dag opzegt, is: "Er is geen God dan Allah (bedoeld is: er is maar 1 god en dat is Allah) en Mohammed is zijn profeet."
 
3. Het Hindoeïsme kent niet een 'heilig boek' zoals wij dat bijvoorbeeld kennen (de Bijbel). Het heeft wel heilige geschriften, de Veda's maar die zijn van een ander karakter dan bijvoorbeeld de Bijbel, en gaan vooral over de offers, en een aantal heldendichten.

De Islam kent als 'heilig boek' de Koran, die volgens de Islam door Allah, via de engel Gabriel, aan Mohammed geopenbaard is, en dan: heel strikt geopenbaard; de Islam zegt: de Koran werd door Allah gedicteerd en is dus letterlijk Allah's woord. Vandaar dat moslims eigenlijk de Koran alleen in het arabisch (de taal waarin Allah via de engel Gabriel sprak) mogen lezen. Dus dat is weer anders dan wat wij van de Bijbel geloven. God sprak door heilige mensen, die door de Heilige Geest werden gedreven (2 Petrus 1:21), maar het waren mensen, met een eigen manier van schrijven en een eigen stijl.
 
4. Het Hindoeïsme (trouwens ook het Boeddhisme) gelooft in reïncarnatie, dat wil zeggen, dat elk mens voor zijn geboorte in een 'ander leven' heeft geleefd en na zijn geboorte ook in een ander leven terugkeert. Als je slecht leeft keer je in een volgend leven slechter terug. Zo wordt je door vele levens heen gelouterd. Leef je erg slecht, dan kun je in een volgend leven zelfs als dier terugkeren. Leef je erg goed dan keer je als beloning in een volgend leven in een nog betere staat terug. Maar dat moet je natuurlijk niet verknoeien, anders val je in het daarop volgende leven weer terug, enz.

De Islam moet daar (terecht!) niets van hebben, maar zegt: je wordt na je leven door Allah geoordeeld naar dat je leven geweest is, waarbij vooral belangrijk is of de religieuze plichtplegingen hebt gedaan. (Wel erg wettisch! De Islam weet niet van verlossing).
 
5. Uit de reïncarnatiegedachte bij het Hindoeïsme vloeit het kastenstelsel voort, dat wil zeggen: je wordt in een bepaalde "kaste" geboren, bijvoorbeeld als bedelaar of gehandicapte. Dat is je eigen schuld, vanwege het leven dat je in (het) vorige leven(s) leidde. Het leven als bedelaar of gehandicapte is een loutering. Doorsta je die loutering goed, dan heb je het in je volgende leven beter. Wordt je in een hoge kaste geboren, dan is dat een beloning voor hoe je je in je vorige leven gedragen hebt, enz. Het kastenstelsel is uiterst onbarmhartig: je moet een bedelaar of gehandicapte vooral niet (teveel) helpen, hij moet zelf gelouterd worden. Aan de andere kant doe je een goed werk als je zulke mensen helpt, en dat kan in het volgende leven weer beloond worden. Het ligt er dus maar aan hoe je tegen iemands kaste aankijkt. In ieder geval liggen de verschillen tussen de verschillende kasten vast.

De Islam kent daar heel beslist niets van. Een voorbeeld: bij de pelgrimstocht naar Mekka loopt ieder 7x rond de Kabas in Mekka in gelijke kleding, of je nu een hoog-geplaatste regeringsambtenaar of fabrieksdirecteur bent of je bent iemand met de laagst betaalde baan. Je bent immers voor Allah allemaal gelijk. En: de Islam kent het verplichte geven van de "zakat", de gaven voor de armen. Dat is 1 van de 5 zogenaamde 'zuilen' van de Islam.
 
6. Het Hindoeïsme kent de yoga: bepaalde lichaamsoefeningen (vooral ademhalingsoefeningen), waardoor je, door uiterste concentratie, los komt van het materiele en aardse. Hoe beter je dat kunt, hoe beter je volgende leven.

Ook daar weet de Islam niets van. De Islam is vooral een (religieuze) plichtenleer.
 
Er zou natuurlijk nog meer te zeggen zijn, maar dit zijn de grote lijnen. Overigens, ik zei het al, het Hindoeïsme is geweldig pluriform, verschillend, en niet op één bepaalde formule te brengen. Wil je in het kort er wat meer van lezen, dan raad ik je het boek "Wegwijs in religieus en levensbeschouwelijk Nederland",  van drs. E. G. Hoekstra en M. H. Ipenburg aan. Ik denk dat het in elke openbare bibliotheek te vinden is.
 
Conclusie: Er is geen gemeenschappelijke oorsprong, Of het zou moeten zijn, maar dat is natuurlijk vanuit een heel andere invalshoek gezien, wat Paulus zegt in Rom.1:21, dat zij "God kennende, Hem niet als God hebben verheerlijkt of gedankt, maar dat ze verijdeld geworden zijn in hun overleggingen en hun onverstandig hart verduisterd geworden is."

Zowel het Hindoeïsme als de Islam (als andere religies) zijn religies waarbij de mens het zelf moet doen en zichzelf moet verlossen, zo er al van verlossing sprake is. Het grote verschil tussen andere religies, inclusief het Hindoeïsme en de Islam, en ons christelijk belijden, dat in de andere religies de lijn van beneden naar boven loopt (de mens die door zijn prestaties moet zien op te klimmen tot God), terwijl wij belijden dat de lijn van Boven naar beneden loopt: God zond Zijn Zoon, die Zoon gaf Zijn leven, ik 'hoef niets te doen', Christus deed het en als vrucht daarvan mag ik door de Heilige Geest leren God en mijn naaste lief  te hebben en in de geboden van God te wandelen.
 
Toch wil ik nog iets toevoegen aan het antwoord op de al of niet gemeenschappelijke oorsprong. Je kunt eerder zeggen: De Islam heeft een gemeenschappelijke oorsprong met het Jodendom (en vervolgens ook met het Chistendom). Beiden gaan namelijk terug tot Abraham. Als je ooit in Hebron zou komen, dan vind je daar de spelonk van Machpela, waar onder andere Abraham begraven werd: een 'heilige plaats' voor Joden en Moslims. De lijnen gaan uit een bij de zonen van Abraham: Izak en Ismaël.
 
En: Mohammed had grote achting voor "de mensen van het Boek (de Bijbel)". Alleen meende hij dat de Bijbel, in de loop der eeuwen verbasterd was en dat hij door Allah als laatste profeet ("het zegel der profeten") geroepen was om de mensheid de ware dienst van God te openbaren. Daarom is met moslims goed te praten over het geloof. Probeer het maar eens. Ze staan er open voor. Maar dan moet het gesprek vooral gaan over wie Jezus is: de Middelaar Gods en der mensen, die voor onze zonden leed en stierf.

De Islam is een plichtenreligie. Moslims die tot het geloof in Christus komen ervaren de verzoening door het volbrachte werk van Christus als een grote bevrijding. En is dat niet zo? Vanuit jezelf loop je vast. Ook een moslim kan vastlopen. Maar als hij ziet wie de Heere Jezus Christus wil zijn, dan is dat werkelijk een bevrijdend Evangelie. Heeft Jezus dat zelf niet gezegd: Komt herwaarts tot Mij allen (!) die vermoeid en belast zijt, en Ik zal u rust geven. Het juk van Jezus is geen juk van plichten en nog eens plichten. Daar wordt je zo moe van. Maar Zijn juk is zacht en licht. Je zou het elke moslim (en Hindoe enz.) gunnen.

Ds. H. Veldhuizen

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. Veldhuizen

• Geboortedatum:
  02-01-1938
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Wapenveld
• Status:
  Inactief

244 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven