Geadresseerde van een bijbeltekst

Ds. P. Roos | 4 reacties | 23-02-2018| 09:40

Vaak spreekt de Heere Jezus tot een bepaalde groep mensen. Zo ook in Mattheus 10, bijvoorbeeld waar hij zegt: “Worden niet twee musjes om een penningsken verkocht? En niet een van deze zal op de aarde vallen zonder uw Vader. En ook uw haren des hoofds zijn alle geteld. Vreest dan niet; gij gaat vele musjes te boven.” Hoe weten we nu dat dit niet enkel voor de discipelen gold maar ook voor ons als gelovigen nu? Hoe weet je in het algemeen dat Jezus’ woorden ook voor ons zijn? Er zijn tenslotte ook zaken die niet voor ons van toepassing zijn maar alleen voor de discipelen, zoals over het kopen van een zwaard, reistas en het bevel tot het opwekken van doden etc. Jezus sprak toch duidelijk tot de discipelen in Mattheus 10?

Allereerst een compliment voor de vraag. Je komt hier met een opmerking die ik zelf wel vaak gedacht heb, maar die ik tegelijk niet zo vaak, vrijwel nooit, bij anderen ben tegen gekomen.

De woorden van Jezus worden meestal zo maar toegepast op ons of op ieder, terwijl niet beseft wordt dat Zijn woorden een adres hebben. Toch is een van de vragen die bij de exegese van de Bijbel gesteld worden, deze: Tot wie spreekt de Heere hier? De vraag die je stelt moeten we allemaal stellen: Geldt een bepaalde uitspraak ook voor mij? Dat hangt weer samen met de vraag of ik een discipel ben.

Ruwweg zou je kunnen zeggen dat de Heere tot de volgende groepen gesproken heeft: de discipelen (wedergeborenen), de schare (ongelovigen) en de Farizeeën (tegenstanders). Tot deze drie groepen wordt totaal verschillend gesproken. 

Neem de Farizeeën. Is het je wel opgevallen dat de Heere vrijwel altijd tot hen in veroordelende zin spreekt? Het is opmerkelijk dat we dit soort teksten nooit op onszelf toepassen. Waarschijnlijk omdat we denken geen Farizeeër te zijn. Dat is echter een heel verkeerde veronderstelling. Onbekeerde kerkgangers lijken qua stiptheid en leefregels als twee druppels water op deze groep. Je ziet hier hoe selectief we de Bijbel gebruiken. Dingen die we niet willen horen, zuiveren we gewoon uit. Dat kan zelfs op de kansel gebeuren. En ook voorgangers kunnen trekken van de Farizeeër vertonen...

De woorden die gericht zijn tot de discipelen, worden echter (voorzover ik dat kan nagaan) in algemene zin toegepast op ieder. Je noemt daar zelf een voorbeeld van. Wat Mattheus 10 betreft: het gaat in z’n geheel over de discipelen. Je kunt zelf wel begrijpen dat we een kardinale vergissing maken, als we deze woorden zo maar voor ieder laten gelden. Een Farizeeër zou zich zo’n uitspraak niet mogen toe-eigenen. 

Ik heb meermalen gehoord dat in een ziekenhuis de gegevens van de ene patiënt per abuis verwisseld werden met die van een ander. Dat kan een ramp tot gevolg hebben. Op die manier wordt een gezond been afgezet of wordt een dodelijk zieke patiënt op een verkeerd been gezet. Ezechiël 13:22 is in dit opzicht een veelzeggend woord.

Hoe komen we hier nu uit? In ieder geval mogen we de woorden die Jezus spreekt tot de schare, wel toepassen op iedereen. Deze woorden hebben een tweeërlei inhoud: vermanend en ook nodigend. Het is de veiligste weg om hiermee te beginnen.

Deze uitspraken komen best wel hard aan (denk bijvoorbeeld aan Johannes 6, 7 en 8), maar er is altijd een deur naar Gods genade in. Het is zowel Wet als Evangelie, vermaning en vertroosting, belofte en bevel. Houd de gedachte aan dat de kern van Zijn woorden altijd bedoelt de zaligheid van de zondaar, dus ook van jou en van mij.

Hoe gaan we om met de woorden tot de discipelen gesproken? In eerste instantie worden diegenen bedoeld, die volgelingen van de Heere zijn; denk aan de ware gelovigen. Nu heeft de Heere ook aan het adres van Zijn discipelen een tweevoudige boodschap, namelijk onderwijs en beloften. 

Ik neem als voorbeeld Johannes 15. Het gaat daar over de Wijnstok en de ranken. Blijf in Mij en Ik in u (vers 4). Gij zult Mijn discipelen zijn (vers 8). Even verderop: Gij hebt Mij niet uitverkoren, maar Ik heb u uitverkoren... Het lijkt me dat we deze en vele dergelijke uitspraken niet zonder meer op ieder kunnen toepassen. Er ligt wel voor iedereen onderwijs in.

Dan de woorden tot de Farizeeën. Daarover spreken weinigen. Ze zijn vooral vermanend en bedreigend. Maar de Heere wil ook hen bekeren en zalig maken. Laten we eens meer letten ook op deze woorden.

Ik wil wel opmerken dat we deze onderscheiden woorden niet op de centimeter kunnen indelen. Heel de Bijbel is Gods Woord. Het staat er allemaal voor iedereen. Maar we moeten wel het adres altijd erbij bedenken. Zorg er toch voor, door geloof en bekering, om een discipel van de Heere te zijn of te worden, dan geldt alles voor jou en voor ons. Het is verder ook alles tot onze lering beschreven. En Johannes vermeldt het heldere doel: opdat ook gij gelooft (Joh. 20:31). Zo gaan we eerlijk met het Woord om.

Ik heb het nog niet gehad over de gelijkenissen en de wonderen. Deze komen tot iedere hoorder. Wat een onderwijs! En als je als een melaatse de Heere zoekt, dan vindt je zeker gehoor. Wie de roep verstaat: “Jezus, Gij Zone Davids, ontferm U mijner”, die wordt gehoord en verhoord! 

Ds. P. Roos

Dit artikel is beantwoord door

Ds. P. Roos

• Geboortedatum:
  29-10-1938
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Inactief

38 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven