Vasten

Wat wordt er precies bedoeld met vasten in Jesaja 58?

Het antwoord kan heel simpel zijn: Vasten is je tijdelijk onthouden van eten. Kijk maar naar de islamieten, die tijdens hun vastenmaand Ramadan niet mogen eten na zonsopgang en voor zonsondergang. Water drinken mag dan tussentijds wel. Ook in de Rooms-katholieke traditie kent men een vastentijd, de zogenaamde veertig dagen tijd. Dat vasten concentreerde zich dan wel op As-woensdag en Goede vrijdag. 

Vasten betekent dus versobering in het gebruik van voedsel en luxe. Even afstand doen van je welvarend leven. Het komt zowel in het Oude als Nieuwe testament voor onder gelovigen. Meestal is het doel zich beter op God en gebed te kunnen concentreren. Persoonlijk en als gemeente. Vaak is het een uiting van verdriet. Rouw of berouw. De apostel Paulus noemt het ook als reden voor de tijdelijke onderbreking van de seksuele gemeenschap tussen man en vrouw. Uit Handelingen 13:3 en 14:23 blijkt dat de christelijke gemeente het vanzelfsprekend vond om bij belangrijke beslissingen aangaande het gemeenteleven te vasten. Het is dus een prima Bijbels gebruik, dat navolging verdient. Maar het is niet zo dat het verplicht is voor een christen om op bepaalde tijden te vasten. Want nergens in de Bijbel lezen we dat het een Goddelijk gebod is. 

Fout gaat het als het puur een vorm wordt en verdienstelijke betekenis gaat krijgen. Als men meent daar mee te kunnen scoren bij God. Zoals de Farizeeërs (Matth. 6:16). Het was in Jezus’ dagen tot een uitgebreid systeem van boetedoening geworden. Tot zelfs twee maal per week. De Heiland doet daar niet aan mee. 

Jouw vraag gaat over Jesaja 58. Daar lezen we van Gods felle kritiek op het vasten: Bij jullie is de uiterlijke en rituele vorm nog wel in orde, maar jullie dagelijkse levenswandel deugt van geen kant. Als werkgevers beul je je arbeiders af. Je twist en maakt ruzie. Jullie onderdrukken mensen. Je behandelt je naaste niet rechtvaardig.

Dat kan dus: stipt allerlei Godsdienstige vromen er op na houden, zondags trouw naar de kerk, bidden Bijbellezen, maar ondertussen alles doen wat God verboden heeft, je naaste slecht behandelen. Dan zegt God; Heel dat vasten van jullie is waardeloos. Dat soort uiterlijke vroomheid daar moet God niets van hebben. Hij haat het.

Hij zegt in Jesaja 58, dit is het vasten dat ik wil: Dat je ophoudt met je Goddeloos gedrag. Dat je onderdrukten vrijheid schenkt, je brood geeft aan hongerlijders, dat je daklozen een thuis biedt, dat je mensen die geen geld hebben voor kleding, kleren geeft, dat je eerlijk en rechtvaardig handelt. Kortom, dat je in dienende liefde om ziet naar je naaste. Vormen zijn prima, ook het vasten. Maar als de geestelijke inhoud, de liefde tot God en de naaste ontbreken is het waardeloos. Dan walgt God er van. 

Conclusie: Het vasten is geen voorschrift in de Bijbel en heeft geen enkel verdienstelijk karakter, maar kan heel zinvol zijn. Het is een manier om je verdriet te uiten. De lege maag kan je afhankelijkheid in het gebed onderstrepen. Het kan je sterker doen uitzien naar de komst van de hemelse Bruidegom, die zijn bruid de levende gelovigen voor goed tot zich zal nemen. Als de bruidegom bij hen is vasten de bruiloftskinderen niet meer, zegt Jezus in Mattheus 9. Zie jij daar al naar uit omdat je Hem hebt lief gekregen? Het vasten versterkt het besef dat leven hier en nu niet alles is, dat het beste nog komt. Kortom: vasten is alleen maar zinvol als het ons dichter bij de Heere Jezus en zijn toekomst brengt.

Met hartelijk groet,
Ds. A. van Vuuren