Kind via donorsperma
J. Boeijenga | 9 reacties | 03-10-2016| 12:47
Vraag
Wij hebben een vraag over donorzaad en adoptie. Wij zijn zeven jaar getrouwd en sinds twee jaar zijn wij erachter gekomen dat wij man (35) en vrouw (31) geen kinderen kunnen krijgen door onvruchtbaarheid van de man. We hebben veel gebeden, maar helaas is en blijft deze uitslag definitief. We hebben onszelf wat tijd en rust gegeven en zijn over alternatieven aan het nadenken.
Momenteel overwegen wij KID, omdat het ons aanspreekt dat we -ondanks ons verdriet- graag nog zelf een kindje willen ontvangen. We willen graag een zo eigen mogelijk kindje ontvangen. We weten echter dat er ethische bezwaren zijn bij KID, namelijk de ‘anonieme derde’.
Echter hebben wij zelf veel moeite om kinderen te adopteren, omdat er dan ook sprake kan zijn van psychosociale problematiek door hechting. Het lijkt ons veiliger dat een kindje opgroeit bij ons, de hechting goed verloopt en wij goede ouders voor het kindje kunnen en mogen zijn. Het voelt fijner en veiliger, omdat er tenminste 50 procent van onze genen wordt doorgegeven. Kunt u ons uitleggen -op basis van Bijbelse principes, waarom we ‘adopteren’ van zaad niet hetzelfde kunnen zien als adopteren van een kind. We zoeken naar Gods weg en leiding hierin.
Antwoord
Beste vraagstellers,
Een vraag over ‘hoe om te gaan met ongewenste kinderloosheid’ kan slechts met de grootst mogelijke behoedzaamheid beantwoord worden. Het zijn erg tere zaken die vaak samenhangen met persoonlijk en soms relationeel verdriet, onbegrip van de buitenwereld (of goedkope adviezen), kwetsbaarheid, een gevoel van minderwaardigheid of onvolledigheid, enz. Een antwoord zal zo makkelijk lichtvaardig of oordelend over kunnen komen, het verdriet wordt door een ieder zo persoonlijk beleefd dat dit maar ten dele voor een ander invoelbaar is. Ondanks deze kanttekening wil ik een poging wagen om vanuit Bijbels perspectief hier naar te kijken en jullie te helpen hier een mening over te vormen.
Gods Woord geeft voorbeelden van onvruchtbaarheid
Jullie zoeken naar Gods weg en leiding in jullie situatie van ongewilde kinderloosheid. Dat is een vertrekpunt waarin je als vanzelf op zoek gaat naar Gods hand in vergelijkbare situaties die in Zijn Woord staan opgetekend. In het Bijbels spraakgebruik wordt kinderloosheid eigenlijk altijd op het conto van de vrouw geschreven, getuige de uitdrukking dat “de baarmoeder toegesloten bleef.” Waarschijnlijk was dat ingegeven door het idee dat de potentie van een man ‘automatisch’ illustratief was voor zijn vruchtbaarheid. Uiteindelijk was het effect wel hetzelfde: het huwelijk bleef verstoken van de kinderzegen. Dit werd altijd als pijnlijk ervaren. Dat kwam mede door het sociale aspect: kinderen zorgden later voor de ouders als die niet meer in staat waren om in hun eigen onderhoud te voorzien. Kinderloosheid hield dus, behalve het aspect van schande (een kennelijke straf van God) ook nog een zorg voor de toekomst in.
In vrijwel alle gevallen van (aanvankelijke) kinderloosheid leidde deze situatie tot een intensief gebedsleven. En in de meeste gevallen werd, op Gods tijd en wijze, dat gebed ook verhoord. Dat dit bij jullie tot nu toe anders loopt, zal zeker als een zware beproeving worden ervaren.
Een eigen oplossing?
Een bekende situatie in de Bijbel van aanvankelijke kinderloosheid is die van Abraham en Sara. Het was voor Abraham toch niet te rijmen dat hij een vader van vele volkeren zou worden, terwijl er maar geen nageslacht kwam vanwege de kennelijke onvruchtbaarheid van zijn vrouw Sara. Helaas heeft hij deze geloofsbeproeving niet doorstaan en gemeend een eigen ‘oplossing’ te moeten creëren door een kind te verwekken bij de slavin Hagar. De geschiedenis laat zien dat dit Gods goedkeuring niet had: Hagar en Ismael moeten, zeer tot verdriet van Abraham, op God’s bevel weggestuurd worden, de woestijn in. Overigens laat God zien dat Hij hier niet alleen rechtvaardig is (Hij is gekrenkt, omdat Zijn vriend Abraham Hem niet op Zijn woord heeft geloofd, en daarom straft Hij), Hij toont ook Zijn bijzondere genade: op wonderlijke wijze worden Hagar en Ismael gespaard en bovendien wordt Sara enige tijd later toch zwanger (hoewel dat menselijkerwijze gesproken niet meer mogelijk was). Toch zou de moraal van dit verhaal kunnen zijn: Er rust geen zegen op een oplossing voor kinderloosheid die buiten de wettige, huwelijkse man-vrouw relatie ligt.
‘Bijbels verantwoorde’ oplossingen voor ongewenste kinderloosheid
Wanneer het op de ’gewone’, natuurlijke wijze niet mogelijk is om kinderen te verwekken, zijn er diverse ‘technische’ mogelijkheden die binnen de huwelijkse relatie wellicht toch kunnen leiden tot een zwangerschap: potentiebevorderende medicatie, ovulatiebevorderende medicatie, kunstmatige inseminatie via de natuurlijke weg, IVF, ICSI. Ik ga er van uit dat jullie hier mee bekend zijn en dat geen van deze technieken in aanmerking komt, mogelijk is of effectief is gebleken. Overigens zijn niet alle genoemde mogelijkheden voor iedere gelovige aanvaardbaar. Maar ze zijn principieel in zoverre verdedigbaar dat er wel steeds sprake is van een eicel van de biologische moeder en een zaadcel van de biologische vader binnen de huwelijkse setting.
Mag alles wat kan?
Binnen de huidige medische mogelijkheden en medische ethiek zijn er inmiddels meer mogelijkheden dan de in de vorige alinea genoemde technieken. Als de oorzaak van de onvruchtbaarheid gelegen is bij de vrouw, is er ook de mogelijkheid van het draagmoederschap. Meestal wordt deze ‘donor-moeder’ via kunstmatige inseminatie bevrucht met zaad van de biologische vader. Dat wordt acceptabeler geacht dan bevruchting op de natuurlijke wijze. Dan zou er immers sprake zijn (in morele en Bijbelse zin) van overspel. Als de oorzaak van de onvruchtbaarheid gelegen is bij de man, is er de mogelijkheid om de moederlijke eicel te bevruchten met een zaadcel van een ‘donor’ (dus niet de wettelijke echtgenoot van de moeder). Dit wordt doorgaans ook via kunstmatige inseminatie gedaan: KID oftewel kunstmatige inseminatie van donorsperma. Dat dit meestal niet op de natuurlijke wijze gedaan wordt, is omdat in morele en Bijbelse zin dit opgevat zou worden als overspel. Echter, en nu komen we tot de kern: al is de techniek van de kunstmatige inseminatie onpersoonlijk, in principiële zin is inseminatie met donorsperma toch een buitenechtelijk bevruchting en als zodanig te kenschetsen als overspel in Bijbels licht.
Een eerlijke vergelijking
Uit jullie vraagstelling is af te leiden dat jullie sympathiek staan tegenover KID. In die zin zal de redenering uit de vorige alinea enorm tegengevallen zijn. Maar draai de zaak nu eens om: als de onvruchtbaarheid aan de vrouw ligt. Vinden jullie het dan ook verantwoord om via kunstmatige inseminatie een draagmoeder te laten bevruchten met het sperma van de man? Dat kindje draagt dan toch ook 50 procent van jullie genen? Principieel is er geen verschil met KID, alleen praktisch. Tenslotte: jullie spreken over ‘adopteren’ van zaad. Dat is onjuist taalgebruik, dat zaad blijft niet ongebruikt of onveranderd liggen. Dat zaad is geen ‘einddoel’, maar een middel. Neem deze overwegingen mee in jullie besluitvorming.
Veel wijsheid toegewenst!
Johan Boeijenga
Lees ook:
Dit artikel is beantwoord door
J. Boeijenga
- Geboortedatum:26-05-1958
- Kerkelijke gezindte:Hersteld Hervormd
- Woon/standplaats:Nunspeet
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Sedationist in ziekenhuis St. Jansdal
Bekijk ook:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
@Vraagstellers: Jullie schrijven: "Echter hebben wij zelf veel moeite om kinderen te adopteren, omdat er dan ook sprake kan zijn van psychosociale problematiek door hechting."
Ook via de weg van KID is het mogelijk een kindje met psychosociale problematiek te ontvangen, uiteraard ook als jullie zelf een kindje hadden kunnen krijgen. Waarom dit niet gewoon in het gebed aan de HEERE voorleggen? Hij kan jullie ook de kracht en de genade geven om een adoptiekindje in liefde als een eigen kind op te voeden, zelfs als het psychosociale problemen heeft.
Dus ook van de kinderen die bij de biologische ouders opgroeit. Een cursus opvoeden zou voor velen geen overbodige luxe zijn.
Hebben jullie al veel gelezen over adoptie? zoek dat eerst eens goed uit zou ik zeggen.
Denk verder ook aan je kind... hoe is het om te weten te komen dat de vader niet de echte vader is. Dat alleen al is ook genoeg voor een crisis bij het opgroeien van een kind.
Kinderloosheid is schrijnend en ik snap dat je als vrouw ook graag een zwangerschap mee wilt maken maar zelf een kind knutselen want dat is wat je min of meer doet lijkt mij niet wenselijk.
Natuurlijk is er bij KID sprake van een kind dat door medewerking van iemand van "buiten het huwelijk" ter wereld komt.
Toch vind ik het heel ver gaan om van overspel in bijbelse zin te spreken. Daar hoort toch echt meer bij, dan met meeweten en goedvinden van man en vrouw een kunstmatige bevruchting te laten doen.
In Israel was het krijgen van kinderen toch juist heel belangrijk. Als een vrouw weduwe was geworden zonder kinderen, trouwde de broer of een ander familielid van de man met haar om voor zijn broer (!!!) nageslacht te verwekken. Hier heeft de bijbel in elk geval geen moeite een kind met een soort natuurlijke donatie te laten verwekken.
Dat wil niet zeggen, dat dit 1 op 1 vergelijkbaar is, maar lijkt er toch op te wijzen, dat zelfs in het oude testament een zekere mate van flexibiliteit bij het verwekken van kinderen bestond. In die tijd bestond er natuurlijk niet de mogelijkheid een kind bij een vrouw te verwekken, behalve op de natuurlijke weg. Daarom is het ook niet voorstelbaar, dat een andere man destijds "van buitenaf" meehielp bij kinderloosheid als de man nog in leven en de vrouw dus nog getrouwd was.
Tegenwoordig is de situatie anders. Het is moeilijk te zeggen, wat er in de wet van Mozes had gestaan wat betreft kunstmatige bevruchting met of zonder donor. In het hedendaagse Jodendom, zijn er rabbi's die ervoor en ertegen zijn. Enige zien het als overspel, maar er is een tendens om het anders te zien en naar ik meen met valide argumenten:
"The crucial part of those concepts involved in the prohibition of adultery, it seems to me, is maintaining the trust between husband and wife; it is that trust that is violated when either spouse has an extramarital affair. In standard cases of artificial insemination by a donor, however, the husband not only knows about the insemination, but deeply wants it so that he and his wife can have children."
Bron:
https://www.rabbinicalassembly.org/sites/default/files/public/halakhah/teshuvot/19912000/dorff_artificial.pdf
Inderdaad vindt bij KID bevruchting plaats met behulp van een buitenstaander, maar het cruciale bij overspel: het breken van de huwelijksbelofte, het lichamelijk een worden van (andere) man en vrouw, het bedrog en daarmee breuk van het vertrouwen maken dit overspel toch tot een heel andere zaak dan het na wens van man en vrouw bevruchten met behulp van een donor die geen van de echtelieden in het echt ziet zonder lichamelijk contact.
In elk geval niet vergelijkbaar met Sarah, die een kind wilde krijgen dat op haar schoot werd geboren met behulp van Hagar. Daar moest Abraham toen mee naar bed, met alle problemen van jaloersheid en rivaliteit van dien. Ook Rachel en Lea brachten hun slavinnen aan en we lezen in de bijbel dat ook deze situatie wrijving voortbracht. Ik zou me kunnen voorstellen, dat Sarah een eiceldonatie heel wat onproblematischer had gevonden.
Het antwoord van Dhr. Boeienga is heel waardevol en het overdenken waard. Helaas staat niet elke situatie letterlijk in de bijbel. Biddend mogen jullie met God naar een oplossing zoeken. Een goede beslissing over deze zaak kunnen alleen jullie in samenspraak met de Allerhoogste treffen.
Voor mij is dit nog steeds een stap te ver. Maar ik besef heel goed dat je daar niets aan hebt, zeker als het niet Bijbels onderbouwd is. Persoonlijk zou ik willen zien wat Gods leiding in het leven is, wat Hij dan wél in gedachten heeft voor mij.......
Zelf heb ik in een hele andere, maar wel heftige situatie toch uiteindelijk Gods weg mogen ervaren, dat de weg heel anders moest zijn maar zeker niet minder. Dat wens ik jullie ook toe, dat je Zijn Stem mag volgen! Vraag naar de Heere en Zijn sterkte, zoekt Zijn aangezicht geduriglijk. Dan zul je antwoord krijgen! Sterkte!
Het Bijbelse principe is dat kinderen verwekt en geboren worden na de huwelijkssluiting. Abram(Gen. 16:3-4) trouwde eerst met Hagar en Jakob met Bilha(Gen. 30:4-5) en Zilpa(Gen. 30:9-10) voordat er kinderen verwekt en geboren werden. Men vindt geen grond in de Bijbel dat dit principe opgeheven kan worden door de toestemming van man en vrouw.
Wat is het huwelijk? Die twee zullen tot één vlees zijn (Ef. 5:31/ Matth.19:5). Een kind is de zichtbare werkelijkheid van wat het huwelijk is. In een kind zijn er 2 tot 1 vlees geworden. Een eicel van de vrouw en een zaadcel van de man wordt tot één vlees. Bij donatie van zaad scheidt men letterlijk wat God samen gevoegd heeft(2 tot 1 vlees). En dit is niet het geval met het adopteren van een kind.
De man van de vragensteller leeft gewoon. Lijkt me een groot verschil!
