Verschil Heilig Avondmaal en eucharistie
Ds. A. van Vuuren | 19 reacties | 11-04-2016| 11:25
Vraag
Aan dominee van Vuuren. Dank u wel voor het antwoord op mijn vraag over het gebed en kleding van dominee en pastoor. De pastoor vond uw antwoord op mijn vraag interessant. Wel had hij een opmerking. De gebeden zijn niet bedoelt als een ritueel, maar meer net als dat wij het Onze Vader bidden. Het helpt om in de juiste stemming te komen.
U vroeg naar een vraag over het verschil in het vieren van het Heilig Avondmaal en de eucharistie, wat u mis noemt. De mis bestaat uit de begroeting door de celebrant, de dienst van het Woord en de eucharistie, dienst van de Tafel. Van mijn vrienden begreep ik dat het Heilig Avondmaal op heel veel verschillende manieren wordt gevierd. Bij de één gaat de iedereen aan de tafel zitten, bij een ander wordt het brood gebroken en doorgegeven door degene die voor je zit en bij één vriend mag je pas meedoen als je belijdenis hebt gedaan en weer een ander vertelde dat dat ook nog niet genoeg was. Je moest eerst zeker weten dat je bekeerd was. Toen was ik de draad kwijt.
In de Rooms-Katholieke kerk is het veel makkelijker. Iedereen mag meedoen nadat je de eerste communie hebt gedaan en katholiek bent. Daar wordt tijdens de viering niet naar gevraagd. De priester gaat ervan uit dat ieder zijn eigen verantwoordelijkheid daarin kent. Bovendien moet je je iedere dag bekeren tot God, je zondigt toch steeds opnieuw?
Als de Tafel wordt klaargemaakt breng ik als misdienaar de kelk met daarop de Bursa naar de priester. Hierin ligt een doek die de priester op de Tafel legt waarop de kelk, de ciborie en de pateen komt te staan. In de pateen ligt een grote hostie die getoond wordt en die de priester breekt. Na het zegenen van het brood en de wijn, waar water aan wordt toegevoegd, komt de handenwassing. De priester vraagt aan God of Hij alle schuld van ons weg wil wassen. Vervolgens het eucharistisch gebed, hierin wordt het brood en de wijn veranderd in het Lichaam en Bloed van Christus. Dan wordt het Onze Vader gebeden en we wensen elkaar de vrede van Christus. De hostie wordt gebroken en een klein stukje daarvan gaat in de kelk als teken van het lichaam en bloed dat één is. Het brood en de wijn worden aan het altaar gedeeld en de priester drinkt alle wijn op. De priester zegt voordat hij de hostie opeet: “Het Lichaam van Christus beware mij tot eeuwig leven.” En bij de wijn: “Het Bloed van Christus beware mij tot eeuwig leven.” Daarna krijgen de mensen in de kerk een hostie uitgedeeld en zegt de priester: “Het Lichaam van Christus.” Je antwoordt: “Amen.”
Meedoen aan het Heilig Avondmaal is voor mij geen optie. Dit wordt gezien als een doodzonde. Dan mag ik niet meer meedoen met de eucharistie voordat ik gebiecht heb bij de pastoor. Als iedereen die dat wil de hostie heeft ontvangen, gaat de priester de pateen schoonmaken met een doekje. De kruimels van de hostie komen in de kelk, waar de priester water ingiet en vervolgens opdrinkt. Niets mag worden weggegooid, het is het Lichaam van Christus. Van mijn vrienden hoorde ik dat het gezegende brood aan de dieren werd gevoerd, zelfs de (klein)kinderen van de koster aten het. Eerst mogen ze niet meedoen aan het Heilig Avondmaal en vervolgens eten ze wel het brood op? Dat is voor mij niet te begrijpen. Is het dan ineens niet meer gezegend en weer gewoon brood geworden? Mijn vrienden lachten mij uit. Ze zagen het als gewoon brood en wijn, niets bijzonders. Ik dacht dat het Heilig Avondmaal een sacrament is en die zijn toch heilig?
Antwoord
Beste vriend,
We stuiten hier natuurlijk op een verschil in opvatting aangaande de eucharistie-viering. Ik kan je aanraden om de verschillen in avondmaalsopvatting tussen Luther, Calvijn, Zwingli en de RK-kerk eens nader te onderzoeken.
Als Calvinisten hangen we de spirituele avondmaalsopvatting aan zoals Calvijn die heeft verwoord. De geestelijke gemeenschap met Christus en zijn eenmalig offer aan het kruis, waarbij brood en wijn een verwijzende functie hebben. Wij als protestanten wijzen de transsubstantiatie-leer af. Vandaar dat we het brood zelfs als zodanig niet als heilig zien. Wij halen met de ontvangst van de tekenen van brood en wijn niet automatisch de genade naar ons toe. De gratia infusa gedachte is een echte protestant vreemd.
De zegen en de versterking door het Avondmaal, zo geloven wij, wordt alleen geschonken via de Heilige Geest en ontvangen via een levend geloof. Hoe staat het met de beleving van het geloof in Christus Jezus?
Vanwege dat laatste kennen wij de zelfbeproeving in de week van voorbereiding. Daarom gaat ook dan ook aan de viering van het Avondmaal de Woordverkondiging vooraf.
Met vriendelijke groet,
Ds. A. van Vuuren
Dit artikel is beantwoord door
Ds. A. van Vuuren
- Geboortedatum:02-11-1948
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Capelle a/d IJssel
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Emeritus-predikant
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Je kunt wel in het theologische verschil duiken tussen Avondmaal en Eucharistie, maar als je niet weet wat Eucharistie inhoud zal een vergelijking met Avondmaal niets duidelijk maken omdat je van beiden geen achtergrond kent.
De Eucharistie is niet gemakkelijker, maar wordt gemakkelijker opgevat. De regels/voorschriften zijn net zo streng/veeleisend als bij het Avondmaal.
Het gebruik is iedereen neemt deel aan de Eucharistie maar dit is absoluut niet de bedoeling. Lees maar eens wat achtergrondinformatie op de meer behoudende websites waar de RK leer wordt uitgelegd.
Houdt er ook altijd rekening mee dat een pastoor, en predikant altijd uit hun theologische opvatting spreken. Met dezelfde woorden kunnen ze toch iets heel anders bedoelen, en met andere woorden hetzelfde ....
tip: lees eens het boek De Heilige Eucharistie van J. Hermans .. ook een aanrader voor vele predikanten, over het hoe en waarom.
Matth. 26:26-30
Mark. 14: 22-26
Luk. 22:19-21
1 Cor. 11:23-34
en vergelijk het met de eucharistie. Is het volgens de Bijbel dat alleen de priester uit de beker drinkt?
Als je stelt dat de wijn het bloed en het brood het lichaam van Jezus is, en dat daar niets verloren van mag gaan. Weet dan, dat als je het eet en drinkt komt het in je darmen en er zal uiteindelijk altijd iets van in het riool verdwijnen. Dat zou toch een vreselijke gedachte zijn, lichaam en bloed van Jezus in het riool? Gebruik je gezond verstand, je proeft geen bloed en je eet geen vlees. Je proeft wijn en je eet brood. Jezus is met Zijn lichaam in de hemel. Als Jezus het voor onze zaligheid van belang had geacht dat er niets van het overgebleven brood en wijn verloren mocht gaan, had Hij dit ons meegedeeld. Overgebleven brood en wijn gooi je niet weg, maar geef je een bestemming. Niet omdat dit het lichaam en bloed van Jezus zou zijn, maar omdat brood en wijn gaven van God zijn en zoals je met alle gaven van God omgaat, die verspil je niet.
je verwijst naar een pagina die de geschiedenis niet eens kent en alles door elkaar gooit. De werkelijke tegenwoordigheid komt niet uit de middeleeuwen maar wordt al bij Ignatius, Justinus en Johannes Chrystomos verkondigt. Protestanten, en met name de reformatorische gooien werkelijke tegenwoordigheid en transsubstantiatie op één hoop, dat is echter onjuist.
De transsubstantiatie leer stamt uit de middeleeuwen, maar de grote fout wordt gemaakt dit een theologie te noemen, het is een filosofische poging dit mysterie te omschrijven.
Kortom.. er is nog wel wat studie en tijd nodig om de "protestant" zodanig bij te schaven dat er met dezelfde begrippen een zelfde betekenins toegekend wordt.
Je zal misschien zeggen dat dit een typefout was maar ik denk dat het meer is dan dat. De Bijbel zegt niet dat het geloof de steen des aanstoots is, maar dat Jezus Christus de steen de aanstoots is. En dat is precies waar ook de RK aanstoot aan neemt: Jezus Christus alleen.
Een grondzaak is de zondevergeving, de rechtvaardigmaking, hoe iemand heilig en rein voor God kan staan. Daar leert de RK iets wezenlijk anders dan wat de Bijbel zegt. Welke draai je er verder ook aan mag geven, in ieder geval niet Christus alleen. En is dat ook niet de wortel waaruit veel van de andere zaken zoals de eucharistie, mariaverering, bidden tot heiligen, boetedoening, moderne aflaten, vagevuur en nog hele reeks van zaken waar je ongetwijfeld mee bekend uit voort komen: in wezen jezelf aanvaardbaar te maken voor God?
Maar het is niet je geloof, niet je rituelen, niet menselijk bedenkselen of wat dan ook die je kunnen redden: het is alleen de steen waar zovelen aanstoot aan nemen: Jezus Christus.
Meningen en standpunten van mensen, al zijn het er miljoenen en al hangen zij ze al 2000 jaar aan, zegt me niets. Wat Jezus gebiedt is bepalend. En wat gebiedt Hij? "Drinkt allen daaruit". En los van de discussie of brood en wijn nu wel of niet verandert, de rk gaat in tegen het uitdrukkelijke gebod van Hem door de priester alleen de wijn te laten drinken. Jezus heeft ons geen instructies gegeven wat er gebeuren moet met overgebleven brood en wijn. Wel heeft Hij duidelijke en heldere instructies gegeven hoe men het brood en de wijn tot zich moet nemen. Door gespitst te zijn op het eerste, wordt het laatste verzuimd. En dat is wat Jezus bedoelt met: zo hebt gij door uw overlevering(alleen de priester drinkt de wijn) het gebod van God(drinkt allen daaruit) krachteloos gemaakt(Matth 15:6).
@CrA; Jezus heeft nergens aangegeven dat dit brood symbool staat voor Mijn lichaam en deze beker met wijn symbool staat voor voor Mijn bloed.
En als laatste punt, ook binnen het protestantisme is hier verre van overeenstemming bereikt. Het gaat van eucharistie naar wat Luther er van maakte dan glijdt het nog verder af naar wat Calvijn er van maakte en dan nog wat lager komt de visie van Zwingli en het eindigt in atheïsme. Die weg weiger ik af te gaan.
Ik begijp werkelijk niet wat daar grappig aan is.
Sola Scriptura: authoriteit in de Schriften alleen
Solus Christus: redding, verzoening en rechtvaardigmaking door Christus alleen
Sola Gratia: redding uit genade alleen en niet op grond van enige eigen bijdrage
Sola Fide: door geloof in Christus alleen
Soli Deo Gloria: alles tot eer van God alleen
Helaas is het waar dat veel protestanten van deze grondwaarheden zijn afgeweken. Desalnietemin is het nog steeds de grondbelijdenis van vrijwel alle protestante kerken. Anders dan de RK die dit altijd heeft afgewezen en dit kracht heeft bijgezet door om deze belijdenis duizenden zo niet miljoenen mensen op de brandstapel en op andere wijzen te vermoorden, te verbannen of te onderdrukken.
Maar het gaat mij niet om het verdedigen van de protestante kerk (waar helaas ook een hoop verkeerd is) noch om het aanvallen van de RK kerk, maar om het blijven in de woorden mijn Herder (Joh 8), uit op redding van ieder die het horen wil. Ben je een schaapje van Christus? Ken je zijn stem? (Joh 10). Geen geloofssysteem kan je redden, maar ken je Jezus persoonlijk als je Redder en Zaligmaker?
Dat is niet nodig.
Als Jezus zegt: Ik ben de Deur, dan zegt Hij er ook niet bij: dat bedoel ik symbolisch, want dat is toch duidelijk? Jezus werd geen deur op het moment, toen Hij dat zei.
Maar waarom maakt men zich zo druk over een kruimel brood of een druppel wijn die over zou blijven? Die kruimels krijg je nooit volledig weg en al spoel je de beker 100 maal na, er blijft altijd wel een molecuul achter. Waarom hier zo veel aandacht voor, terwijl het voornaamste nagelaten wordt? Jezus heeft het uitdrukkelijk geboden dat allen uit de beker moeten drinken en niet de priester alleen. Bespreek dit eens met je pastoor.
Geef het antwoord maar aan God.
