Doorgeslagen assertiviteitsdenken
Ds. A.T. Vergunst | 5 reacties | 15-02-2016| 13:51
Vraag
Vraag aan ds. A. T. Vergunst, omdat hij al eerder heeft nagedacht over dit onderwerp. Ik kom er namelijk niet helemaal uit. Assertief zijn is goed. Het is belangrijk dat je voor jezelf durft op te komen, je mening durft te geven en je grenzen durft te stellen. Toch heb ik het idee dat assertiviteit een hype is, zodra een kind maar een beetje verlegen is wordt het gelijk op een sociale vaardigheidstraining gezet. Overal lees je over trainingen en cursussen. Is het hele assertiviteitsgebeuren geen oorzaak/gevolg (?) van een koude liefdeloze maatschappij? Ik zie mensen voor zichzelf opkomen, maar het slaat door naar egoïsme. Als IK maar gehoord wordt, als MIJN grenzen maar niet overschreden worden, IK kom voor MIJN rechten op enz. Ik zie ongeduld, onbegrip en agressiviteit in winkels, bij balies en klantenservices: IK moet snel geholpen worden en wel NU... en zo niet: Ik kom voor m'n recht op en dat laat ik duidelijk weten. Je zorgt hoe dan ook dat het NU wordt opgelost/gedaan hoe IK het wil... Slaat assertiviteit niet door naar: voor jezelf opkomen ten koste van de ander? Voor je eigen rechten op te komen zonder rekening te houden met de mogelijkheden van de ander? Is dit niet iets typisch Westers denken? In andere culturen zie ik veel meer geduld. Wij noemen dat 'gelatenheid'... Maar wat is goed? Heeft het hele assertiviteitsdenken geen domino-effect? Namelijk: als de ander assertiever is dan ik, moet ik nog assertiever worden dan de ander. Met als gevolg dat de ander weer een training gaat volgen zodat hij niet ondersneeuwt bij mij. Vervolgens ga ik ook op cursus om de ander aan te kunnen... Met als gevolg dat we steeds mondiger, brutaler en feller worden.
Moeten we niet veel meer geoefend worden in geduld, zachtmoedigheid, rekening houden met anderen, begrip, jezelf wegcijferen dan in assertiviteit, om ook zo de voetstappen van Jezus te drukken? Krijgen we dan geen zachtmoediger maatschappij? Als we geduldig zijn, zachtmoedig, rekening houden met de ander, we niet zozeer opkomen voor onszelf maar harder vechten voor de ander, hebben we al die assertiviteitscursussen en dergelijke toch niet nodig? Want dan weet je dat de ander rekening houdt met mij en mijn grenzen. Ik hoop dat dit opgepakt wordt in de kerken, reformatorische scholen, maar ook door christelijke werkgevers en -nemers. ook wil ik als vraag erbij stellen: Heeft het mondiger worden, het steeds meer voor jezelf opkomen niet gezagsondermijnend gewerkt?
Antwoord
Beste vraagsteller,
Ik ben niet helemaal ingesteld op de Nederlandse cultuur die je beschreef in de opmerkingen die je maakte. Als ik zo van buiten naar jullie kijk en als wat jij schrijft ook een goede taxatie van jullie maatschappij is, dan deel ik jouw bezorgdheid en negatieve evaluatie. Want de mondige assertiviteit is een onbijbelse manier van omgaan met anderen. Het staat haaks op het beeld van de Heere Jezus als wel op het Woord dat Hij spreekt in Mattheus 5:38-42. Grenzen trekken tot bescherming van jezelf (zodat niet iedereen maar gebruik van je maakt) is heel anders dan voor jezelf opkomen en voor jezelf vechten zoals jij dat beschrijft. Die twee moeten toch niet als één en hetzelfde gezien worden. De eerste is een soort zelfbescherming, terwijl de assertiviteitshouding een soort ‘zelfverhoging’ is.
De lijn die je trekt van “voor jezelf opkomen” enerzijds en “gezagsondermijnende houdingen” anderzijds is waardevol. Ik denk dat je daar gelijk in hebt. De mondige mens wordt meer en meer tot koning gezalfd en dat betekent dat iedereen mij moet dienen wanneer ik dat wil.
Dat kinderen die wat verlegen zijn gelijk naar een sociale vaardigheidstraining worden gestuurd herinnert mij aan de jaren tachtig toen ik nog voor de klas stond. Ieder kind dat maar een beetje rusteloos en druk was, niet stil konden zitten of zich goed kon concentreren, kreeg direct medicijnen. Daar had ik toen (en nog) grote vraagtekens bij. Diezelfde heb ik als ik lees over de cursussen die jij beschrijft.
Ik hoop dat andere inhaken op de vragen die je stelt. Moderne psychologie heeft heel veel elementen die haaks staan op het Bijbels onderwijs. De mens met zijn gevoelens en waarden staan centraal, terwijl in Gods Woord, God en onze naaste centraal staan. Als kerken moeten we daarom heel bewust blijven denken over die geest die ook via de psychologie over ons heen waait. Gods Woord is uiteindelijk de leidraad die wij moeten aanhouden ook in hoe we met elkaar omgaan in deze wereld.
Onlangs hadden we hier een Hollander en die was enorm verbaasd over hoe beleefd de mensen hier in Amerika zijn. In de winkels hoor je vaak: “Excuse me..." In het verkeer heb je hier “Four-way Stops”. Dat zijn kruispunten waar bij iedere weg een STOP-bord staat. Degene die het eerste stopt, mag eerst het kruispunt op. Vaak zie je op die momenten enorme beleefdheidsgebaren van, “ga jij maar eerst...” Die Hollander zag dat aan en merkte op dat dit in Nederland nooit zou werken. We zijn blijkbaar niet zo assertief hier in de USA als in Nederland. Ik vond dat best aardig om te horen. Jammer genoeg zie je er echter niet veel van in de presidentiële debatten of in de buitenlandse politiek!
Hartelijke groeten,
Pastor A. T. Vergunst
Dit artikel is beantwoord door
Ds. A.T. Vergunst
- Geboortedatum:22-09-1961
- Kerkelijke gezindte:Gereformeerde Gemeenten
- Woon/standplaats:Carterton (Nieuw-Zeeland)
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Bekijk ook:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Het grappige is dat als de schrijver/ster wat assertiever ;) was geweest dezelfde tekst niet in de vragende vorm maar gewoon in bevestigende zinnen had geformuleerd, het een heel zinnig onderwerp voor op het forum zou zijn geweest. Nu is het meer vragen om bevestiging in plaats van antwoord op een vraag. -
... of ben ik zelf nu te assertief?
U en ik
Als een ander ergens lang over doet,
dan is hij langzaam;
wanneer ik ergens lang over doe,
dan werk ik grondig.
Als die ander iets niet doet,
dan is hij lui;
wanneer ik het niet doe,
dan komt het doordat ik het te druk heb.
Als een ander zijn gang gaat
en uit eigen beweging iets doet,
dan is hij eigengereid;
wanneer ik mijn gang ga
en uit eigen beweging iets doe,
dan toon ik initiatief.
Als een ander zijn standpunt verdedigt,
dan is hij eigenwijs;
wanneer ik mijn standpunt verdedig,
dan ben ik standvastig.
Als een ander de etiquette veronachtzaamt,
dan is hij brutaal,
wanneer ik een paar regels over het hoofd zie,
ben ik origineel.
Als een ander iets doet dat de baas prettig vindt,
dan is hij een hielenlikker;
wanneer ik iets doe dat in de smaak valt,
dan is dat samenwerking.
Als die ander vooruit komt,
dan heeft hij beslist geluk gehad;
maar wanneer ik vooruit kom…?
Man, dat is een kwestie van hard werken!
Lloyd Lenzen
Even vanuit de Bijbel: ik denk dat Paulus op een heel gezonde manier assertief was toen hij, nadat hij gegeseld was, zich beriep op zijn Romeins burgerschap en het recht opeiste dat de overheid zich kwam excuseren bij hem! Zie Handelingen 22.
Er zit een dunne lijn tussen egocentrisch en egoïstisch zijn. Ik vind het persoonlijk vaak best lastig om tussen die twee een onderscheid te maken.
Ik denk dat de Bijbel oproept tot zachtmoedigheid in de zin van: wees niet egoïstisch en soms ook niet egocentrisch, als dat in die situatie beter is voor de ander. Tegelijk laat de Bijbel ook zien dat die houding niet altijd hoeft (zie Handelingen 22 opnieuw).
Kortom: om een gezond onderscheid te kunnen (blijven) maken tussen egocentrisme en egoïsme kan ik me heel goed voorstellen dat mensen baat hebben bij een assertiviteitstraining.. maar zeker helemaal eens met de vraagsteller dat dit ook kan doorslaan.
Mijn advies is: maak alleen gebruik van zulk soort cursussen, als jij dat zélf denkt nodig te hebben én alleen nadat je in ernst de Heere gezocht hebt met de vraag welke weg je in deze moet en mag gaan. Laat je NOOIT dwingen door anderen, terwijl het voor jou niet goed voelt!
