Geboren uit water en Geest

Ds. P. van der Kraan | Geen reacties | 26-08-2015| 15:46

Sommige kerken/groeperingen buiten de gereformeerde traditie geloven dat mensen rechtstreeks door de doop wedergeboren worden. Mijn vraag is wat er dan (als wedergeboorte niet hetzelfde is als doop) wordt bedoeld met het woord “water” in “Zo iemand niet geboren wordt uit water en Geest, hij kan in het Koninkrijk Gods niet ingaan.”

Het gaat erom de woorden uit Joh. 3: 5 in hun verband te  zien. Jezus heeft met Nicodemus gesproken over de wedergeboorte (letterlijk uit het Grieks: van Boven geboorte) als absolute voorwaarde om het koninkrijk Gods te kunnen binnengaan. Nicodemus vat dit letterlijk op door niet zozeer te letten op de toevoeging 'weder'/ 'van Boven' bij geboorte, maar te letten op 'geboorte'. En dat kan toch niet! Een geboorte is toch onherhaalbaar en onomkeerbaar! Je kunt toch niet opnieuw de moederschot ingaan en eruit tevoorschijn komen! 

Tegen deze achtergrond van zijn vraag helpt Jezus Nicodemus een treetje hoger (of, zo je wilt: een stapje dieper) door de betekenis van 'weder'/ 'van Boven' voor Nicodemus in te vullen: het gaat om een geboorte uit water en Geest. 

We zijn hier nog betrekkelijk in het begin van Jezus' optreden en Johannes doopte ook nog (3: 23;  hij was nog niet in de gevangenis geworpen, vers 24), niet zo heel ver van Jeruzalem (vanuit heel Jeruzalem en Judea gingen ze naar hem toe, Matth. 3:5). Nicodemus weet van dit optreden en de inhoud ongetwijfeld ook het één en ander. De verwijzing naar “water en Geest” (Joh. 3:5) is verwijzing naar de inhoud van de doopprediking van Johannes de Doper. Hij bedoelde daarmee de beperking en voorlopigheid van zijn dienst als voorloper van degene Die na hem zou komen, door te benadrukken: “Ik doop u wel met water tot bekering ..., maar die na mij komt, Die zal u met de Heilige Geest en met vuur dopen” (Matth. 3:11, gedeeltelijk). 

Dit beeld neemt Jezus op en vult het verder in (vers 6 e.v.). Tegelijk verwijst Hij daarmee naar Zichzelf als Degene die Johannes de Doper op het oog had toen Hij verwees naar Die na hem zou komen en met de Heilige Geest zou dopen.

In het verlengde van deze woorden  van Jezus aan Nicodemus kan de Bijbel (Titus 3:5) over de doop spreken als “het bad der wedergeboorte.” Water staat voor reiniging (het teken van de doop). In het verlengde daarvan spreken we van het sacrament van de Heilige Doop als teken en zegel. Dat laatste benadrukt dat bij God vandaan teken en zegel onmiddellijk in  elkaars verlengde liggen: wat God belooft en als belofte laat uittekenen, verzegelt Hij ook van Zijn kant. Het is Hem ernst en Hij meent van harte wat uitwendig wordt uitgetekend. De Heilige Geest staat er garant voor dat innerlijk geschiedt wat uitwendig wordt uitgetekend in de besprenkeling met het doopwater (of onderdompeling, bijv. in een zendingssituatie).

Maar daarmee is niet gezegd dat er tussen doop en wedergeboorte een is-gelijk-teken staat. Doop en wedergeboorte vallen niet samen. Doop is de stellige belofte van God en Zijn verzekerde garantie van  wedergeboorte. De vraag is wat wij met deze belofte en garantie doen. Vallen we Heere lastig om wat Hij beloofde? Laten we Hem weten dat er ons veel aan gelegen is dat Hij Zijn woord in ons leven vervult? Hebben we de belofte als een kostbaar geschenk en wat ons betreft als bittere noodzaak leren waarderen? Dat zijn vragen die beantwoord moeten worden wil de inhoud van de doop in  ons leven een plaats krijgen.

Overigens zijn dit geen voorwaarden waaraan wij moeten voldoen. Nee, dit behoort bij de belofte van de Heilige Geest in Wiens Naam wij ook (in de derde plaats)  gedoopt worden, namelijk dat Hij in ons wonen wil en ons tot leden van Christus wil heiligen door ons toe te eigenen, ons eigen te maken, wat we in Christus hebben. Wat God betreft, is alles al klaar. Wat ons betreft, gaat het erom of we lege handen naar Hem ophouden. 

Ds. P. van der Kraan

Dit artikel is beantwoord door

Ds. P. van der Kraan

• Geboortedatum:
  06-02-1948
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Arnemuiden
• Status:
  Actief

129 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven