Gospelmuziek weggedaan

Ds. H. Veldhuizen | Geen reacties | 21-11-2005| 00:00

Sinds kort heb ik mijn gospelmuziek weggedaan omdat het me van God weghield. Maar is gospel voor iedereen slecht?

Beste vriend(in),

Je hebt dus je gospelmuziek weggegaan omdat het je weghield van God. En nu vraag je of gospel slecht is voor iedereen. Nu weet ik niet waarom de gospelmuziek die je had je weghield van God. Deed de muziek je teveel denken aan (wereldse) pop- of rockmuziek? Dan is het goed te begrijpen. Er is, kort gezegd, betere muziek te bedenken dan pop- of rockmuziek. Of was de muziek zo sterk overheersend dat de tekst of de woorden bijna niet verstaanbaar waren? Dan beantwoordt gospelmuziek niet aan zijn doel. Of was het de harde beatslag of het opzwepende ritme, die bij veel hedendaagse muziek gangbaar is? Ook dan beantwoordt de gospelmuziek niet aan zijn doel. In ieder geval hield de muziek je weg van God. Betekent dat nu dat gospel voor iedereen slecht is?

Wat is eigenlijk gospelmuziek? Het engelse woord gospel betekent evangelie, maar dat hoef ik je, denk ik, niet te zeggen. Gospelmuziek is terug te voeren tot de negermuziek en de negrospirituals in Afrika en Amerika. In de 18e eeuw is er al sprake van religieuze negerliederen. Ze werden o.a. gezongen in opwekkingsbijeenkomsten, of zomaar in een samenkomst waarin men tot Gods eer wilde zingen. Het is duidelijk dat die muziek heel anders is dan bij ons: andere muziekinstrumenten, een ander ritme, andere uitingen tijdens het zingen: een Afrikaan is beweeglijk, hij zingt met heel zijn lichaam en huppelt en danst tijdens het zingen. Dat is allemaal niet onbijbels. Denk aan de muziekinstrumenten in het Oude Testament, dat zijn voor een groot deel tokkel- of slaginstrumenten zoals de luit, de harp, cimbalen (‘deksels’ die luid tegen elkaar werden geslagen), de trom of drum (hoewel er ook blaasinstrumenten zijn: de bazuin, de fluit). Ook de citers in bijvoorbeeld het boek Openbaring zijn tokkel-instrumenten; in het Grieks staat er het woord gitara, wat verwant is aan ons woord gitaar. En de bewegelijkheid en (rei)dans is er in de Bijbel ook: Mirjam en de vrouwen (Ex. 15:20), David (2 Sam. 6:14), Jezus vertelt ervan in de gelijkenis van de verloren zoon (Lukas 15:25). Wat dat betreft zijn wij in de ogen van een Afrikaan stijve westerlingen (ik voel me daar overigens wèl bij!).

En nu zijn die muziekvormen overgewaaid naar het Westen. Dat kon niet anders. De wereld is steeds kleiner geworden; wat aan de ene kant van de wereld gebeurt, be?nvloedt de andere kant; de culturen zijn steeds meer door elkaar heen gaan lopen en dat geldt ook de muziekcultuur. Laten we maar gerust zeggen dat er veel gospelmuziek is die gemaakt is en gezongen wordt door mensen die de Heere liefhebben. Ook al, nog eens, zijn de vormen anders dan bij ons. Je kunt dus niet zeggen dat gospel slecht is voor iedereen. Ook al ben ik me heel goed bewust dat er een kloof kan groeien (en in een aantal opzichten ook gegroeid is) tussen het zingen en de muziek in bijvoorbeeld onze kerkdiensten en de gospelmuziek waar veel jongeren (en ook ouderen) van houden. Je kunt niet zeggen, maar dat doe je natuurlijk ook niet, dat ons zingen en bijvoorbeeld het kerkorgel goed is en het zingen van christenen in andere culturen slecht. Laten we maar gewoon zeggen dat Jezus de Psalmen anders gezongen heeft dan wij, al was het alleen al dat Hij de onberijmd zong. En daarbij was de vorm ook anders.

Ik wil echter wel een paar opmerkingen maken.

1. Er zijn in de gospelmuziek allerlei stijlen, laten we maar zeggen van soft tot hard-rock. Is elke stijl verantwoord? Ik denk bijvoorbeeld aan muziek waar de harde maatslag (beat) zo overheersend is dat de tekst en de woorden nauwelijks of niet te horen zijn. Wat is muziek? Muziek is kort gezegd: klank en ritme. Maar ritme is wat anders dan de aanhoudende, zware en bonzende maatslag van de beat. Ritme is wisselend, laten we zeggen: zoals een golfbeweging, zonder te overheersen. Denk maar aan het ritmische geestelijk lied dat we zingen. Ik las ergens: bij beat kun je uit je dak gaan, bij ritme niet, daarbij blijf je met beide benen op de grond. En daarbij blijf je je bewust van wàt je zingt of wat er gezongen wórdt.

2. Belangrijk is dat de tekst van de muziek verantwoord is en dat die tekst duidelijk kan overkomen. Het spreekt vanzelf dat er niet tekort gedaan mag worden aan het Middelaarswerk van de Heere Jezus Christus en aan het werk van de Heilige Geest. Klinkt in de teksten zonde en genade, schuldbelijdenis en verwondering over de genade van God voor zondaren door, om maar iets te noemen? Ik mis dat dikwijls in veel opwekkingsliederen, waarin niet de diepte van de omgang met God en de goedheid van God jegens ons, zondaren, in doorklinkt zoals bijvoorbeeld in de Psalmen en veel klassiek geestelijke liederen. Trouwens, luisteren jongeren (en ouderen) zo naar gospelmuziek? Ik heb de indruk dat het vaak meer om dezelfde sfeer gaat als bij het luisteren naar laten we zeggen wereldse popmuziek. En dan kan het wel gospelmuziek zijn, maar komt het niet als gospel/evangelie over. Dus: de tekst en het luisteren er naar is erg belangrijk.

3. Belangrijk is ook hoe de zanger of de zanggroep naar voren komt. Staat(n) hij of zij op de voorgrond, hoe is de stijl van optreden, staat God en Jezus Christus centraal en blijkt dat ook in de presentatie? En, ook geen onbelangrijke vraag, brengt het jongeren (en ouderen) dichter bij de Heere, verrijkt en verdiept de muziek met de teksten hun leven?

4. Gospelmuziek is dus niet zomaar slecht. Zelfs zou ik willen zeggen dat er heel goede gospelmuziek is. Ik zeg er echter ook bij: mogen wij niet dankbaar zijn voor de westerse christelijke muziekvormen zoals we die bijvoorbeeld in West-Europa kennen? Ik denk aan onze West-europese zangcultuur met zijn rijke liederenschat, de koralen, het geestelijk lied, de vele zangkoren, Joh. Sebastiaan Bach die op onze zang- en muziekcultuur grote invloed heeft gehad, het (kerk)orgel, dat in West-Europa in de loop der eeuwen zo’n grote ontwikkeling heeft doorgemaakt. Ik zou dat alles niet willen inruilen voor muziek en zangvormen en -stijlen uit andere culturen. Dat zou niet kunnen ook. Misschien is dat voor jou reden om je eens goed in de muziek van onze eigen cultuur te verdiepen. Ik denk bijvoorbeeld aan de prachtige cantates van Joh. Seb. Bach (let op de tekst en de woorden), die in onze tijd voor bijna geen geld te koop zijn.

Is gospelmuziek voor iedereen slecht? Nee dus. Met inachtneming van wat ik hierboven schreef. Ik hoop dat ik je daarmee een aantal antwoorden gegeven heb waarmee je uit de voeten kunt.

Ds. H. Veldhuizen

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. Veldhuizen

• Geboortedatum:
  02-01-1938
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Wapenveld
• Status:
  Inactief

244 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven