Bijbel met Uitleg van de Statenvertaling
Ds. P. Molenaar | Geen reacties | 15-07-2015| 08:11
Vraag
Sinds kort is de nieuwe Bijbelvertaling van de Statenvertaling gepresenteerd. Bijbel met uitleg, prachtig! Als ik de 'kanttekeningen' van die Bijbel lees zie ik de uitleg staan die in de HSV letterlijk in de tekst is opgenomen. Bepaalde woorden worden uitgelegd om het begrijpelijker te maken, terwijl het in de HSV als tekst verwoord wordt. Wat is dan hierin het verschil?
Voor eigen studie lees ik eens per dag de HSV en aan tafel de SV. Maar door deze Bijbel-met-uitleg zou ik geneigd zijn de parallelbijbel te kopen. Ik weet nu eigenlijk niet waar ik goed aan doe. Om helemaal de HSV te gaan lezen voelt niet vertrouwd, maar met bovenstaande constatering is de HSV dus eigenlijk een hele trouwe vertaling?!
Antwoord
Beste vrienden,
Je moet het eigenlijk wat anders zeggen: Bijbel met Uitleg van de Statenvertaling, want de Statenvertaling is als vertaling hetzelfde gebleven en is geen nieuwe Bijbelvertaling. De oude woorden zijn wel uitgelegd. Ik acht het winst dat dit zo breed is opgepakt. Inderdaad is de Bijbel met uitleg mooi geworden. Bijzonder verhelderend en overzichtelijk, zoals het op mij overkomt. We hopen dat vele jongeren en ouderen naast de Kanttekeningen van de Statenvertaling ook deze Bijbel met uitleg zullen gebruiken. Het is een getrouwe uitleg en met grote eensgezindheid tot stand gekomen en dat in zo’n korte tijd. Dat is een zegen, terwijl er zoveel discussie en ook onheilige twist is geweest rondom de Bijbelvertalingen onder ons als reformatorisch volksdeel. Dat moet ons wel tot zonde zijn, evenals het wantrouwen jegens elkaar!
Wat je constateert, dat er een uitleg staat die je ook in letterlijk in de tekst van de HSV terugvindt, is terecht, al noem je geen voorbeelden ervan. Er zijn uiteraard ook verschillen. Maar er zijn zeker voorbeelden te noemen, zoals je datzelfde kunt constateren in de oorspronkelijke kanttekening van de Statenvertaling. Toch is de uitleg veel uitgebreider en ook anders. Zo zie je bijvoorbeeld de uitleg van de brieven en bijvoorbeeld het laatste Bijbelboek -het boek Openbaring- heel anders en ook breder en uitgebreider uitgelegd dan van de kanttekening van de Statenvertaling. Zo zijn er meer Bijbelboeken te noemen.
Je kunt niet zeggen dat de Bijbel met uitleg alleen een HSV-uitleg is. Als je die vergelijkt met elkaar, dan zie je ook wel verschillen. De Studiebijbel van de HSV is ook een heel mooie uitleg. Er zijn gedegen stukken toegevoegd aan die Studiebijbel, bijvoorbeeld over de schepping, inspiratie, het huwelijk, de eredienst, waarin helemaal de lijnen van de gereformeerde eredienst worden uitgezet en ook andere stukken waarvan we heel veel kunnen leren die door betrouwbare theologen zijn opgesteld. Zo kan de uitleg elkaar ook aanvullen, wanneer je de beide Bijbels met elkaar vergelijkt. Het is ook goed om de vertaling en de uitleg te blijven onderzoeken, evenals de mannen van Berea dat deden (Handelingen 17:10-14)!
Persoonlijk hecht ik er niet aan om met alle macht oude woorden zoals iegelijk, dezelve en ulieden te handhaven. Vervanging van oude woorden die niet meer in onze taal gebruikt worden acht ik een goede zaak. Dat heeft men in elke eeuw gedaan, zolang als de Statenvertaling bestaat. Zo hebben de Statenvertalers dat ook m. i. bedoeld, al waren ze wel zeer voorzichtig met vervanging van woorden. Maar in de kanttekening zie je bijvoorbeeld verklaringen en ook andere vertalingen van woorden uit de tekst. Zo voorzichtig waren de Statenvertalers in de uitleg, omdat ze zo’n grote eerbied hadden voor de grondtalen Hebreeuws, Aramees en Grieks en ook voor de vertaling in de Oude Kerk, de zogenoemde Vulgaat. De taal is immers altijd in beweging en in onze tijd zelfs nog veel meer dan vroeger.
Vroeger lazen we in de Statenvertaling voor “verkondigd heeft”, “kond gedaan” ( Lukas 2). Dat begrijpt m.i. niemand meer en zo zijn er nog veel meer woorden te noemen. Wie denkt niet aan woorden die nu voor ons echt onfatsoenlijk overkomen, zoals wijf en bijwijf i.p.v. vrouw of bijvrouw. Het is goed dat de initiatiefnemers en de medewerkers van de Uitlegbijbel daarvoor oog hadden en dat hen samengebracht heeft om voor deze tijd een goede uitleg te geven. De woorden zijn dan wel niet veranderd in de tekst, maar wel is er een goede uitleg gegeven.
Waarom dan niet de HSV-bijbel? Is de Bijbel met uitleg niet overbodig, zoals eigenlijk de vraagsteller suggereert? Daarover is heel wat discussie geweest in de reformatorische achterban. Vaak is dit ook niet uit te leggen. Het lust me niet om verhitte discussies over de HSV en de Statenvertaling te voeden en te voeren. We moeten oppassen dat die discussies weer een splijtzwam vormen.
Er is inderdaad wel enig verschil. Laat ik positief beginnen: veel verbeteringen zijn er in de HSV te constateren die de verstaanbaarheid bevorderd hebben. Maar er zijn ook voor mij wel enkele minpunten: soms zijn teksten wel eens onnodig teveel veranderd en daardoor worden de tekst soms minder vertrouwd. Ook is soms te weinig concordant vertaald, d.w.z. dat soms te weinig dezelfde woorden worden gebruikt uit de grondtekst, maar vergelijkbare woorden. Dat komt de leesbaarheid wel ten goede, maar soms had dit letterlijker gekund. Als je vergelijkt zie ik dat de oude Statenvertaling vaak de woorden uit de grondtekst geprobeerd heeft zo letterlijk mogelijk te handhaven. Ik vind dat winst met het oog op de uitleg.
De HSV-commissie geeft nog gelegenheid om oneffenheden, zo die er zijn, door te geven aan de commissie. Van die gelegenheid moeten we maar goed gebruik maken. Het gaat om de verstaanbaarheid en ook om de juiste vertaling en vertolking van Gods heilig Woord voor het hele volk. We hopen dat door de uitgaven van deze Bijbels de verdeeldheid niet zal toenemen, maar de jongeren onderwezen mogen worden met de uitleg van het Woord Gods. Ik acht de kanttekening van groot belang, maar ook de Uitlegbijbel en we kunnen ook veel leren uit de HSV-studiebijbel.
Wat lezen aan tafel betreft, begrijp ik dat je probeert eenzelfde vertaling te houden. Soms verschillen de hoofdstukken niet veel in de Parallelbijbel. Een andere keer wat meer. Laten we met onze kinderen de zaken in liefde bespreken, daar er zoveel verwarring is ook door andere zwakke Bijbelvertalingen. Daarom is het goed de zaak goed en in liefde te toetsen! Maar wel dienen we te beseffen dat het gaat om Gods heilig Woord!! Dat Woord kan niet precies en voorzichtig genoeg vertaald en uitgelegd worden, omdat het gaat om de eer van God en de zaligheid van zondaren! Maar we doen het echt verkeerd als we oude woorden willen handhaven in de Bijbel die onze jongeren en ook ouderen niet eens meer begrijpen.
Dit artikel is beantwoord door
Ds. P. Molenaar
- Geboortedatum:22-05-1945
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Lunteren
- Status:Actief
