Duurzaamheid en christen zijn

Ds. J.D. Heikamp | 23 reacties | 04-05-2015| 14:46

Vraag

Al tijden vraag ik mij af wat de rol van een christen moet zijn in een huidige westerse samenleving. Naast het geestelijke leven lijkt mij dat een christen in praktische zin ook de intenties van Jezus mag en wil nastreven. Nu is het volgens mij zo dat 'onze' levensstijl erg slecht is voor mensen op andere plekken op de wereld. Dit geldt op meerdere vlakken (kleding, spullen, auto's, etc). Onze voetafdruk is wat mij betreft veel te groot in vergelijking met de voetafdruk van mensen in arme gebieden. Dienen wij hier als christen ons niet erg bewust van te zijn?

Komen de geboden “Gij zult niet stelen” en “Gij zult niet doden” hier niet indirect om de hoek kijken? Bijvoorbeeld het eten van vlees: 1 kilo rundvlees kost 15000 liter water, aldus deskundigen; er kunnen veel meer mensen gevoed worden met het voedsel wat de dieren eten dan dat het daadwerkelijk aan vlees oplevert. Het gevolg van dit alles is dat landen nóg droger worden en mensen nog minder voedsel en drinken kunnen bemachtigen (wat op lange termijn waarschijnlijk ook weer oorlogen zal veroorzaken). Kortom, een klein voorbeeld van wat praktische keuzes in ons dagelijks leven eigenlijk voor gevolgen hebben. Kunnen wij het als christen dus maken om ons hier niet bewust van te zijn en eten/kopen wat we leuk en lekker vinden? Vaak hoor ik sommige christenen wat minachtend praten over de keuze om minder of geen vlees te eten. Ze refereren dan aan het feit dat er in de Bijbel veel vlees gegeten wordt. Is het niet zo dat de situatie door globalisering zodanig veranderd is dan christenen hun levensstijl eigenlijk moeten veranderen? Heeft God ons deze wereld niet gegeven om 'dankbaar' te leven in plaats van met hebzucht en kortzichtigheid? Waar ligt hier de rol van kerken?


Antwoord

U heeft het over het christen zijn in deze wereld met veel armoe en ellende. U kunt het goede voorbeeld geven door iedere maand het geld dat u over houdt, over te maken naar de diaconie, Woord en Daad enz. U noemt ook als voorbeeld (kleding, spullen, auto's, etc). In veel arme landen zijn ze dankbaar voor het werk dat ze mogen doen in ateliers, het produceren van andere spullen en niet te vergeten de auto-industrie. Wanneer u een normaal leven leidt en niet vreemd bent op een werkvloer dat zult u ongetwijfeld van al deze zaken gebruik maken.

Ineens tovert u een lief konijntje uit de hoed en horen we het beestje spreken: “Gij zult niet stelen en Gij zult niet doden.” Het konijntje maakt ook de toepassing: Heeft God ons deze wereld niet gegeven om 'dankbaar' te leven in plaats van met hebzucht en kortzichtigheid? Dus zegt hij of zij: indien je mij opeet, dan ben je een als christen een dief, ja een moordenaar en ben je zeer ondankbaar, hebzuchtig en kortzichtig. Beste vriend of vriendin, wees nuchter in alle dingen en zoekt geen spijkers op laag water.

Ik heb wat kippen in een hok en een ruime ren. Er was ook een haan bij. Maar zie, de buren komen klagen dat ze ‘s nachts worden gewekt door het hanengekraai. En om vriend van de buren te blijven heb ik de haan geslacht en opgegeten. Heerlijk, zo’n kippenboutje.

We slachten samen met kinderen een koe of een mooie vaars die niet drachtig wordt. De slager doet het allemaal in zakjes en gaat het de diepvries in. En als vleesliefhebbers genieten we van een heerlijk stukje rundvlees en gehakt enz. Dat gebeurt ook met een varken en smullen we van een karbonade en spek. Iedere morgen een versgekookt eitje uit eigen hok. Wij genieten van de gave die God ons geeft. Zeker, alles met mate, soms is daar zelfbeheersing voor nodig. U krijgt misschien kippenvel als u dit alles leest. 

Ondanks dit alles menen we ruimhartig te mogen geven aan mensen in nood en onze verantwoording te verstaan in het omgaan met de schepping. Natuurlijk hebben wij problemen met bepaalde takken van de bio-industrie. Ik begeef mij nu 45 jaar onder de boeren in de agrarische sector en heb bij de meeste boeren een gezond en goed verstand opgemerkt in de omgang met hun beesten. Zij verstaan hun christelijke taak om verantwoord om te gaan met de schepping. Dat is Gods opdracht.

Hartelijke groeten van een dierenvriend die geen vlieg kwaad doet, maar hem probeert te vangen in een potje en buiten los te laten. Ik val Asaf van harte bij als hij zegt: ik was een groot beest bij U.

Ds. J. D. Heikamp

Lees meer artikelen over:

rentmeesterschap
Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.D. Heikamp

  • Geboortedatum:
    09-11-1939
  • Kerkelijke gezindte:
    Hersteld Hervormd
  • Woon/standplaats:
    Staphorst
  • Status:
    Actief
288 artikelen
Ds. J.D. Heikamp

Bijzonderheden:

Emeritus

website: http://dsheikamp.refoweb.nl


Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
23 reacties
RJVDSTRAATEN
04-05-2015 / 15:06
Ach Dominee,

Dank voor uw hartelijk en van humor doorspekt ( doorspekt ) antwoord en dan sla ik aan het rekenen rondom de opmerking van de vraagsteller. Stel ons voor ! 15000 liter water zou er nodig zijn voor 1 kilogram rundvlees. Eén kilogram schrijf ik voluit, om aan te geven om hoe weinig dit hier gaat, en dan 15000 liter water. Ach, de hele zondvloed zou nodig zijn geweest om alle runderen vanaf toen ( de wederopbouw ) tot nu toe te drenken en te laven. Ach, humor is ook de vraagsteller niet vreemd. We laten het er hier maar bij. Het ga u goed. Zelf heb ik een aantal sudderlappen in de pan. Ik krijg namelijk dagelijks mee eters aan mijn dis. Vanavond Boskoopse stoofschotel met rundvlees en stukjes Goudreinet. Wees welkom hoor doom. etenbijrolandjaap.nl een weldaad. Het ga u goed.
Hoevelaken
04-05-2015 / 15:24
Ik denk dat we onderschatten hoeveel negatieve invloed onze manier van eten heeft. Op de natuur, op dieren en op onze eigen gezondheid. Mijn ogen zijn langzaam opengegaan toen ik las dat 70 procent van alles wat op het land verbouwd wordt, wordt verwerkt in diervoeding. Van al dat voedsel hadden heel veel mensen, die nu honger lijden of zelfs sterven van de honger kunnen eten...
CrA
04-05-2015 / 17:11
heilige koeien worden niet geslacht
Martynke
04-05-2015 / 17:56
Zijn we ons niet te weinig bewust van het feit dat ons westerse eetpatroon niet bepaald strookt met het rentmeesterschap dat God ons oplegde? Dagelijks vlees is a) niet nodig voor ons lichaam en b) schadelijk voor het milieu en dus ook de volksgezondheid wereldweid. Dan gaat het om water- en voedselgebruik door dieren, maar ook om antibioticagebruik en het toenemen van antibioticaresistentie.

Citaat van de deskundige: 'In veel arme landen zijn ze dankbaar voor het werk dat ze mogen doen in ateliers, het produceren van andere spullen en niet te vergeten de auto-industrie'.
Natuurlijk zijn de mensen die werk hebben, dankbaar voor hun inkomen, maar gaat u zo niet gemakkelijk voorbij aan de slechte arbeidsomstandigheden, lange werkdagen in ongezonde omgevingen (instortende fabrieken), kinderarbeid en loon dat ver onder de maat is?
Ik kan me wel vinden in de mening van vraagsteller, dat wij als christen juist de taak hebben om ons bewust te zijn van dit soort zaken.
(waarbij de kanttekening: ik koop ook niet altijd eerlijke kleding, eet gerust vlees, maar niet dagelijks, en realiseer me dat duurzaam vaak ook duurder is)
henkie
04-05-2015 / 19:14
Waarom moet ik bij dit soort dingen toch altijd denken aan: "(...) gebiedende van spijzen te onthouden, die God geschapen heeft, tot nuttiging met dankzegging, voor de gelovigen, en die de waarheid hebben bekend. Want alle schepsel Gods is goed, en er is niets verwerpelijk, met dankzegging genomen zijnde."
(1 Timotheus 4)
Schans
04-05-2015 / 22:12
Ik ben het met Martynke eens.

We zijn het zo gewend om van alles te eten zonder te weten waar het vandaan komt. Hoe het is gemaakt. Wat er allemaal in de producten zitten. Het meeste is geen puur natuur!! Je denkt dan wat meer na over wat je wel en niet naar binnen brengt...

Mijn mening is dat het als christen goed is.om wel over deze vragen na te denken. Zoals vb bewust hout. Of tweedehandse spullen kopen. Je kleding geven voor een goed doel. Spullen naar een kringloop winkel brengen. Tweede handse kleding kopen.

Als je echt verdiept in de vlees industrie. Vanaf het kuikentje tot de slacht. Dan denk je de volgende keer toch hopelijk echt wel na wat voor vlees je koopt.

Zo ook met de kleding industrie. Helaas kan je geen grote veranderingen teweeg brengen. Maar op internet staat een lijst welke merken erg slecht zijn aangegeven kwa kleding industrie. Zo kan je door hier rekening mee te houden wat bij dragen.

Zie: www.rankabrand.nl

Vraagsteller kijk hoe jij zelf hiermee om kan en wil gaan. Zo kan je een voorbeeld en misschien wel een stimulans voor andere mensen zijn....
Martynke
04-05-2015 / 22:52
Henkie, als je die tekst in z'n context leest, zie je dat het daar gaat om het eten van rein of onrein voedsel. Dat staat los van duurzaamheid, of rentmeesterschap. Het gaat in deze vraag alleen niet over rein versus onrein, maar over het gebruiken van de bronnen van de aarde versus het misbruiken van de bronnen van de aarde; en de grote verschillen tussen arm en rijk. Dus waarom je aan deze tekst moest denken, weet ik niet, om je vraag te beantwoorden.

Ik heb er moeite mee dat deze vraag, die (naar ik aanneem) van iemand komt die oprecht worstelt met het thema 'duurzaamheid en christen zijn' wordt weggezet als iemand die 'lieve konijntjes tevoorschijn tovert', 'spijkers op laag water zoekt', 'kippevel krijgt als iemand vlees eet' of, aldus Rjvstraaten, bij wijze van grap met cijfers rommelt. Je hoeft het er niet bij deze vraagsteller in te wrijven dat het eten van bijvoorbeeld vlees een optie is. Dat weet hij/zij zelf ongetwijfeld. Het enige wat hij/zij aanstipt, en mijns inziens terecht, is dat wij als christenen ons nauwelijks bewust zijn van zaken als duurzaamheid. Verzaken we daarmee niet onze plicht als rentmeesters van deze aarde?
leene
04-05-2015 / 23:54
Eens met Martynke. En is het niet mogelijk om deze vraag opnieuw te laten beantwoorden door iemand die meer van deze problematiek af weet dan ds Heijkamp. Sorry hoor maar iemand die zegt dat mensen in ateliers in de derde wereld dankbaar zijn voor het werk dat ze mogen doen leeft niet in de werkelijkheid, heeft in ieder geval geen rapportages gezien over de fabrieken in Bangladesh waar mensen, mannen vrouwen en kinderen zwoegen in gevaarlijke omstandigheden voor een paar centen om maar zo goedkoop mogelijke kleding te maken voor ons rijke verwende westerlingen.
Ik maak me kwaad om deze reactie. Nee ik ben echt niet humorloos maar deze reactie is beneden alle peil. Vraagsteller wordt ook niet serieus genomen.
Ipv zeggen dat deze vraagsteller spijkers op laag water zoekt doet deze dominee er beter aan te bedenken hoe Jezus spreekt over rijk en arm en verantwoordelijkheden.
Ik weet vaak ook niet de juiste antwoorden maar als ik dit antwoord lees denk ik... als het gros van de refo achterban zo reageert wil ik daar niet bij horen
Schans
05-05-2015 / 00:53
De laatste 2 reacties kan ik goed begrijpen.

Ik heb even op google gekeken en krijg je verschillende sites te zien:
www.bewaardeschepping.nl

www.kerkinactie.nl
sites over hoe je als kerk in actie kan komen kwa rentmeesterschap/ duurzaamheid.

Toen ik aan het google was kwam ik een antwoord tegen op een bijna gelijke vraag die gesteld is op refoweb op 29-05-2007 van ds. L.W. Smelt. Vraagsteller is goed om dit antwoord ook te lezen.
Omega
05-05-2015 / 09:20
Wellicht is het een idee dat de critici hun salaris delen met de gezinnen van wie hun kinderen noodgedwongen moeten werken. Het is nu allemaal een beetje huilen voor de bühne. Roepen dat het anders en beter moet, maar oplossingen zie ik nog niet gepresenteerd.

Daarnaast... Als het om duurzaamheid gaat staat Nederland aan de top. Met relatief weinig productiegrond, leveren wij naar verhouding de meeste, beste en veiligste producten ter wereld. Dat eenzijdige groene gejank getuigt m.i. een enorm gebrek aan kennis. Alleen al de onnozel gepapegaaide opmerkingen in de vraag zijn tegenkrommend. Sommige reacties evenzo. Als de financiële donaties van het groene gepluis aan de nooddruftige medemens evenredig zouden zijn aan hun gekakel, dan behoorde de honger in de wereld -en alle bijbehorende ellende- al lang tot het verleden. Wat dat betreft heb ik vele malen meer vertrouwen in de diaconale activiteiten van ds. Heikamp.
John61
05-05-2015 / 09:40
Beste vraagsteller: duurzaamheid past natuurlijk prima bij de Goddelijke opdracht van rentmeesterschap. Rentmeesterschap betekent niet uitputten en vernietigen, maar verstandig, verantwoord en rechtvaardig gebruiken en delen. Helaas zit de wereld inmiddels zo ingewikkeld in elkaar dat we de herkomst en de wijze van produceren van bepaalde producten niet kunnen achterhalen; eerlijk delen is niet te verenigen met het kapitalistische systeem wat wij kennen. Dat maakt het moeilijk om op een goede manier invulling te geven aan ons rentmeesterschap. Dat wij tot de 1% van de meest welvarende mensen op de wereld horen en 80% van alle hulpbronnen gebruiken is een hard bewijs voor hoe scheef het allemaal is. Ik noem dat collectieve zonden, je doet er aan mee zonder het je bewust te zijn en zonder het te willen. Doe wat je kunt in je eigen kleine stukje van de wereld, daar heb je invloed op. En probeer een zoutend zout te zijn (anderen tot voorbeeld te zijn, zonder jezelf te verheffen).
Martynke
05-05-2015 / 11:40
Omega, zou je je toon willen matigen?
Het gaat mij er niet om of Nederland duurzaam is of niet, het gaat mij erom dat mensen die bewust bezig zijn met duurzaamheid, nu ook door jou worden weggezet als 'huilers voor de bühne'.
Ook in de vraag die gesteld wordt, lees ik niet de vraag om een lijstje met tips over duurzaam leven, maar de vraag of wij ons daar niet veel bewuster van moeten zijn.

Je mag gerust komen vertellen dat NL een heel duurzaam land is. Geloof ik onmiddelijk; windmolens etc, maar dat staat toch los van de plicht die wij als individuele christen hebben?
Zou je overigens je stelling 'Als de financiële donaties van het groene gepluis aan de nooddruftige medemens evenredig zouden zijn aan hun gekakel, dan behoorde de honger in de wereld -en alle bijbehorende ellende- al lang tot het verleden' willen onderbouwen, inclusief je impliciete stelling dat 'het groene gepluis' niet financieel evenredig aan 'hun gekakel' doneert?
Dorah
05-05-2015 / 13:11
Grotendeels eens met Martynke en Leene. Het steekt dat in de reformatorische gezindte zo weinig aandacht lijkt te zijn voor duurzaamheid. Jammer dat de vraag is beantwoord door iemand die aangeeft zich al 45 jaar onder mensen in de agrarische sector te begeven. Dat geeft geen eerlijk beeld.
Bewustwording lijkt me wel degelijk belangrijk. We zijn verwend, doorgeschoten in de massaconsumptie en vinden zaken normaal die niet normaal zijn. Elke dag vlees eten is onzin (sowieso hebben we dat niet nodig maar dat is een ander punt). We doden dieren omdat wij dat LEKKER vinden. We kopen de goedkoopste kleding omdat wij weinig geld willen uitgeven. Een stelling komt in mij op: een christen van deze tijd die niet bewust nadenkt over de consequenties van zijn dagelijkse keuzes is verslaafd aan de hedendaagse tijdsgeest van de blinde massaconsumptie. 'Alles moet kunnen als ik me daar goed bij voel'. Of: 'zo hebben we het altijd gedaan'. Of met de woorden die de dominee in het antwoord gebruikt m.b.t. de vleesconsumptie: 'smullen', 'genieten', 'vleesliefhebber'.
Waar zijn we als voorbeeld voor anderen? Aan de diaconie geven? Prima, maar dat ontslaat ons niet van de plicht om dagelijks kritisch te zijn en op te komen voor de zwakkeren, zowel mens, dier als milieu. Dat is onze taak als rentmeesters. Een ieder maakt daarbij eigen keuzes maar ik vind het laf om je te verschuilen achter anderen. Iedereen is ZELF verantwoordelijk voor het onrecht dat dagelijks wordt gedaan. Ik schaam me voor het feit dat vaak niet-christenen hierin meer verantwoorde keuzes maken dan christenen.
leene
05-05-2015 / 22:31
@omega. Nou nou wat een oordelen. Jij kent mij niet en de anderen ook niet, beetje vreemd om ons dan in de schoenen te schuiven dat wij te weinig zouden delen. Of dat al het groene gespuis te weinig zou delen. Ik zie in mijn omgeving andere dingen. Ben nu toch wel benieuwd naar jouw giften rekening. Heb niets (negatiefs) gezegd over de diaconale activiteiten van ds Heijkamp , ik weet niet zoveel van hem alleen dat hij deze vraag flut heeft beantwoord en de vragensteller min of meer belachelijk maakt. Jammer! Jammer nogmaals jouw reactie die nu ook bepaald niet genuanceerd te noemen is.
Schans bedankt voor de websites en meer constructieve bijdragen
EmbertMesselink
06-05-2015 / 12:35
Ik denk dat het antwoord op deze terechte vraag begint bij onze theologie. Denken we vanuit 'hier beneden is het niet'? Is onze bestemming de hemel, weg van deze aarde? Of geloven we dat de omgang met deze aarde een geestelijke zaak is, simpelweg omdat het Gods aarde is en omdat zijn schepping waardevol is? Geloven we dat het hemels koninkrijk hier op aarde gevestigd gaat worden? Ik denk dat de Bijbel dat leert. Als in Kolossenzen 1 staat dat Jezus is gekomen om in alles vrede te brengen, dan geloof ik dat dat ook geldt voor mijn relatie met Gods schepping. Die is verstoord, en God wil door Jezus ook die dimensie van ons leven helen. Dat besef geeft mij veel inspiratie om vanuit mijn geloof keuzes te maken die de aarde niet uitputten. Makkelijk is het niet, je gaat ermee tegen de stroom in, maar ik beschouw het als onderdeel van mijn leven met God.

Embert Messelink
stichting A Rocha Nederland
Catherine
06-05-2015 / 22:27
Volgens mij hebben we dieren gekregen om te eten. Dat sommige mensen hierin doorslaan door extreem veel of grote lappen vlees te eten, is ergerlijk. We zouden in principe aan 75 - 100 gram vlees per persoon genoeg hebben.
Dan hoeven er geen megastallen gebouwd worden. Ook 1 of 2 vleesloze dagen per week zijn heilzaam. Laat ieder zijn GEZOND verstand gebruiken, ook hierin.
Overigens, waar is iedereen als er iets meer betaald moet worden voor diervriendelijk gefokt vlees? Men haalt liever goedkope stukjes vlees bij de Duitse super of de kiloknaller, heb ik het idee.
Zo lang het nog zo druk is op Schiphol, vraag ik me af of ieder wel zo bezig is met het rentmeesterschap. Luchtvervuiling veroorzaakt door kerosine hoort daar ook bij!
Dorah
07-05-2015 / 08:54
@ Catherine, in Genesis 1:29 kun je lezen wat God in den beginne als voedsel voor de mens had bestemd. Daar kwam geen vlees aan te pas. Pas na de zondeval ging de mens vlees eten.
Wel goed om te lezen dat je bewust nadenkt over keuzes!
Gerteke
08-05-2015 / 10:52
In Staphorst slachten mensen vast hun kippetjes op heel liefdadige en kleinschalige wijze. Maar dominee Heikamp doet bepaald geen moeite om zich in te lezen in de dieronvriendelijke praktijken van de wereldvleesindustrie. En dat is waar deze vraag om draaide. Jammer dat de vraagsteller niet serieus wordt genomen. Het toont aan dat de vraagsteller wel degelijk een goede richting op vraagt: weinig (Nldse/refo) christenen passen hun eet- en levensstijl aan op een verantwoorde manier die past bij de opdracht van het rentmeesterschap.
mvdw
08-05-2015 / 14:10
Ik denk dat je een heel goede vraag stelt, het is inderdaad iets waar veel christenen niet bewust mee bezig zijn. Zolang we maar een bepaald bedrag per maand overmaken naar een paar goede doelen is het goed en is ons geweten gesust. Het werk van goede doelen is ook vaak zinnig dus daar wil ik verder niets negatiefs over zeggen.

Zelf probeer ik het praktisch toe te passen door minder vlees te eten en bijvoorbeeld meer groente, en door te proberen om geen eten weg te gooien. Het is best lastig om heel bewust te zijn van de impact die je leven heeft op anderen, maar ik vind wel dat je als christen heel zorgvuldig met Gods schepping moet omgaan. Dat is denk ik ook wel afhankelijk van je financiële situatie. Alles biologisch en eerlijk is niet altijd haalbaar..

Heel goed dat je deze vraag stelt en mensen bewust wilt maken van de impact van onze overdadige levensstijl!
Spatie
11-05-2015 / 09:29
Pff wat een reacties. Fijn dat jullie allemaal zo goed weten hoe WIJ christenen denken, leven en eten, waar zij onze kleding kopen enz. Wat een onzin.
Spreek voor jezelf en niet voor een ander.

Wil je je werkelijk verdiepen in bijv. de herkomst van het vlees, ga dan niet alleen te rade bij de critici, maar ook bij de veehouderijen. Hoor en wederhoor heet zoiets.

Of (bijna) alle kleding geproduceerd wordt onder slechte omstandigheden weet ik niet. Hoe ik daar iets aan kan doen weet ik al helemaal niet.Ook daar zie je alleen maar documentaires en artikelen over fabrieken waar het heel slecht is. Misschien zijn er ook waar het wel goed werken is, maar dat is niet interessant voor de media.
Je kunt niet (meer) reageren op dit bericht. De reactiemogelijkheid is niet geactiveerd of de uiterste reactietermijn van 1 maand is verstreken.

Terug in de tijd

Vlaggen op zondag 5 mei

Na lang gezoek op internet, in jullie vragenrubriek en rondvragen bij vrienden en familie willen we de volgende vraag bij jullie neerleggen. Aanstaande zondag is het 5 mei en dan mag je officieel vlag...
21 reacties
04-05-2013

Wachten op zaadlozing

Mijn vriend heeft zichzelf vaak bevredigd (eerder 1 tot 2 keer per dag en dat hebben we steeds meer afgebouwd) en nu is hij er bijna vanaf (na 3 jaar ongeveer). Het rare vinden wij dat hij nu al bijna...
1 reactie
04-05-2011

Bekering, genade of zelf doen

In de kerk hebben de dominees het vaak over bekering. Aan de ene kant is het enkel Gods genade, aan de andere zeggen ze van bekeert u, dat we het zelf kunnen, ofzo?! Dit klinkt voor mij erg tegenstrij...
3 reacties
04-05-2017
website-ontwikkeling door webdevelopment by Accendis
design website door design website by Mooimerk
hosting website door hosting website by STH Automatisering