Overprikkeling van dochtertje
drs. A. Diepeveen- van der Marel | 4 reacties | 29-10-2014| 08:58
Vraag
Wij hebben een vraag over onze dochter, ruim 2,5 jaar. Normaal gesproken is het echt een heel makkelijk kind wat zichzelf goed kan vermaken en ook goed kan luisteren. Wanneer het echter anders gaat dan anders, bijvoorbeeld een verjaardag/familiedag enz. met meer mensen dan alleen ons gezinnetje, verandert dit helemaal. Op de dag zelf komt ze niet tot spelen en is het veel huilen, niet willen eten enz. De dagen erna is ze totaal doorgeslagen, niet willen spelen, schoppen tegen speelgoed, helemaal niet luisteren enz. Nu dachten we dat we er goed aan deden dat we de bijzondere dagen niet al te ver van te voren tegen haar vertelden, dus doen we dat meestal op de dag zelf, zodat ze er ook niet slecht van hoeft te slapen bijvoorbeeld. Misschien is dit juist helemaal niet goed en moeten we een soort weekplanner voor haar gaan maken, zodat ze zich er goed op voor kan bereiden. Maar kan dat al op deze leeftijd? Is dit goed voor de ontwikkeling, of maken we het dan juist nog erger door alles zo voorspelbaar te maken? Of heeft u andere tips voor ons hoe hiermee om te gaan? Alvast hartelijk dank! Hartelijke groet, van twijfelende jonge ouders.
Antwoord
Beste ouders,
Bedankt voor jullie vraag. U schrijft dat uw dochtertje een gemakkelijk kind is in de omgang en goed kan luisteren en zichzelf vermaken. Fijn dat dit zo is en dat jullie dit er zo bijschrijven. Dat maakt duidelijk dat jullie dochtertje alleen in bepaalde omstandigheden zulk ander gedrag laat zien. Ik zou een weekplanner in zo'n situatie dan ook niet aanraden. Uit de situatie die u beschrijft krijg ik niet de indruk dat het niet voorbereid zijn op 'de happening' het grootste probleem is. Kinderen van die leeftijd hebben sowieso moeite met tijdsbesef en planning. Ze leven vanuit het hier en nu en iets verder op de dag vooruit kijken is al lastig genoeg. Voorbereiden gebeurt dan ook het beste kort van te voren, te herhalen en zo concreet mogelijk te benoemen wat er eerst gebeurt en in hoofdlijn wat er daarna gebeurt.
Sommige kinderen worden echter sneller overweldigd door gebeurtenissen. Het gaat om een overprikkeling waarbij een kind met grotere emotionele uitingen kan reageren. Het is voor jonge kinderen daarbij ook nog lastig om te delen. Ook aandacht delen kan een moeilijkheid zijn die ervoor zorgt dat ze zo van slag raakt. Bij jonge kinderen kan het huilen en boos zijn een volstrekt normale reactie zijn op een voor hen niet gewone situatie. Ze kunnen dan een situatie niet overzien en reageren (te) heftig. Er kan ook sprake zijn van een meer dan gewone gevoeligheid. Ook dat kan een sterke karaktertrek zijn en (nog) onvoldoende vaardigheid om emoties te reguleren. Kinderen kunnen dan al gespannen zijn door de situatie zelf, zodat elke nieuwe indruk te veel kan zijn. Het is dan ook moeilijk voor peuters om op het moment van overprikkeld zijn en/of gespannen zijn, rustig te spelen. Terwijl ouders met visite dat het liefste wel zien gebeuren en ook willen dat hun kind kan genieten. Er ontstaat al snel een wisselwerking die de spanning verder kan verhogen.
Het realiseren dat dit nog moeilijk voor haar is, is de eerste stap. Het is daarna een uitdaging om een goede balans te vinden in de nabijheid tot jullie als ouders. Het kan helpen om momenten van nabijheid en iets meer toezicht op afstand bewust af te wisselen. De dag kan zo voor haar meer opgeknipt zijn en het kan haar helpen om vertrouwen op te doen om stapjes verder te zetten en de situatie meer te gaan overzien. Je kunt haar extra gericht prijzen op die momenten dat het haar lukt om samen met jullie en een ander kind wat te doen en helemaal op die momenten dat ze zich met een ander kind kan vermaken. Je kunt haar later die dag ook wat gerichter bij je nemen en benoemen wat er allemaal gebeurde en te erkennen wat er lastig was en juist ook wat zo knap was.
Het is vooral een kunst om zelf als ouder rustig en nuchter te blijven. Het is heel begrijpelijk dat je zelf ook meer gespannen raakt van deze gebeurtenissen en dat je nu al weet wat dit teweeg kan brengen bij haar. Dat hoor ik bij jullie niet, maar ik kan het me wel voorstellen. Ze blijft er ook lang in hangen, zelfs de dagen erop is ze van slag. Kalm en vastberaden blijven is dan een hele opgave, maar het helpt wel. Als ouder kun je alleen ondersteunen dat ze weer wat grip krijgt op de situatie. Dit kan door momenten van rust en juist meer nabijheid in te bouwen, maar ook duidelijke grenzen te stellen als het gaat om het niet luisteren, schoppen tegen speelgoed enzovoort. Ook kan het misschien helpen om in kleinere en overzichtelijke situaties te oefenen zoals met jullie nabijheid spelen bij een ander. Ik ken daarvoor jullie gezinssituatie onvoldoende. Ga deze situaties echter niet uit de weg, maar zorg dat er een goede balans is tussen haar uitdagen en toch niet overvragen. En stel gerust nog een vraag als iets niet helemaal duidelijk is of als datgene wat ik benoem niet aansluit bij jullie zoektocht.
Een vriendelijke groet,
Anja Diepeveen-van der Marel
Dit artikel is beantwoord door
drs. A. Diepeveen- van der Marel
- Geboortedatum:19-10-1976
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Veenendaal
- Status:Inactief
Bijzonderheden:
Functie: Orthopedagoog
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Hij kan moeilijk omgaan met alles dat anders is dan normaal, vooral wanneer het drukker is/er veel mensen zijn. Voorbereiden hebben we ook gedaan, maar dit verandert er weinig aan. Het gaat om het moment dat het druk is. We gaan er zelf steeds rustiger mee om; zo ben ik wel eens met hem de kamer uitgegaan, rustig met hem op zijn slaapkamer even wat gespeeld, hij bleef hier een tijdje, kwam tot rust en kwam zelf weer naar beneden. Dit even apart nemen, even uit de situatie halen en rustig maken helpt vrij goed. We merken dat hij dit soms gewoon vanzelf doet naarmate hij (iets) ouder wordt. Maar het blijkt steeds dat hij het allemaal (nog) niet goed kan overzien.
We lezen veel over hoog sensitiviteit (hij merkt alles, ziet alles etc) wat ook weer tips geeft voor de omgang met hem.
Of kan ze wat naars meegemaakt hebben in de familie/bij de oppas? Is ze voor iets of iemand bang?
Ik zou je ook aan willen raden, net als hierboven, om haar goed in de gaten te houden en haar te laten merken dat je dicht bij haar bent in die situaties. En dat haar belang voor jou belangrijker is dan je eigen gezelligheid op familie uitjes/feestjes.
I.v.m. 2 kinderen met ass en een hooggevoelige dochter, hebben wij op dit gebied al veel meegemaakt.
Ik kreeg ooit eens de tip : Zo lang de actie duurt, de helft van de tijd daarvoor , vertelt je het aan je kind ! Dus ga je een week op vakantie, vertel je het een halve week daarvoor. Heb je een verjaardag waar je drie uur mee bezig bent, ander half uur van te voren vertellen. Zo konden wij voorkomen dat er lang van te voren zenuwen waren. En het kind toch op tijd voorbereid was. Onze ervaring is , ga het idd niet uit de weg , als ze ouder worden gaat het echt beter ! Dan kan een kalender soms ook goed helpen.
Heel veel sterkte en zegen gewenst.
