Copyright op Herziene Statenvertaling

drs. L. B. C. Boot | Geen reacties | 22-10-2014| 11:29

Via deze weg wil ik graag proberen een paar vragen te stellen aangaande het copyright op de Herziene Statenvertaling. De allereerste vraag is waartoe dit copyright dient. U zult misschien begrijpen dat het hele concept van een copyright te claimen op het Woord van God, ook al is het een vertaling waar mensen veel tijd in hebben gestoken, nogal absurd op mij overkomt. Ik besef dat dit meer gebeurt, maar dat maakt het niet minder onbegrijpelijk. Dat er een vergoeding wordt verlangd voor een gedrukt exemplaar of voor andere kosten is begrijpelijk, maar waarom de beperkingen? Zoals bijvoorbeeld dat iemand niet meer dan 50 verzen mag citeren in een Bijbelstudie. Kunt u mij dat uitleggen? Waartoe dienen deze beperkingen en is het niet mogelijk deze aan te passen of meer toe te spitsen op het oogmerk ervan? De tweede vraag is wat er nodig zou zijn aangaande toestemming om de Herziene Statenvertaling online toegankelijk te maken via een website en/of applicatie, geheel in eigen beheer ontwikkeld en onderhouden. Zoals u ongetwijfeld bekend, is de HSV niet meer toegankelijk via biblija.net. Wanneer deze opnieuw toegevoegd zal worden, zal dat zijn in een met een wachtwoord afgeschermd gedeelte. Mogelijk vereist de NBG zelfs dat men lid wordt om deze vertaling te kunnen gebruiken. Dit is voor veel mensen in veel opzichten een ernstige hindernis. Naar mijn weten zijn er geen alternatieven. Mijn wens is om dit alternatief te bieden. Het zou gaan om een geheel gratis en vrij toegankelijke website, zonder advertenties, bekostigd, ontwikkeld en onderhouden in eigen beheer, gericht op het aanbieden van elektronische zoekfuncties in de Bijbel op een vergelijkbare wijze als biblija.net dat in het verleden bood. Naast de HSV zou de SV worden aangeboden en mogelijk verdere vertalingen al naar gelang dat mogelijk zal blijken. Technische kennis is voorhanden. Er worden dus geen diensten van de stichting HSV verwacht, slechts de toestemming de tekst van de HSV te mogen gebruiken en deze op een niet-commerciële wijze elektronisch toegankelijk te maken. Is dit mogelijk en wat is hiervoor nodig?

Beste vraagsteller,

Hartelijk bedankt voor je vragen. Ik zal proberen een en ander uit te leggen, ook al zijn er verschillende betrokkenen. Waar een besluit van een vereniging met leden en donateurs (het Nederlands Bijbelgenootschap) al niet toe kan leiden...

Als je een boek in Nederland uitbrengt, heb je te maken met de Nederlandse wet. Daarin is het auteursrecht geregeld en daarmee ook het copyright. Dat is op zichzelf genomen niet iets nieuws, maar borduurt voort op de rechtspraktijk die vanaf de 16e eeuw in Nederland gebruikelijk is. Daar kun je als burger van Nederland moeite mee hebben, maar daar kan ik als vragenbeantwoorder van Refoweb ook weinig aan doen... Dat geldt ook voor Bijbels en Bijbelvertalingen. Ook dat is iets wat trouwens al eeuwen speelt. Al bij de verschijning van de Statenvertaling in de 17e eeuw probeerden drukkers een graantje mee te pikken en kwamen er verschillende edities op de markt, die op verschillende punten ook nog eens van elkaar gingen verschillen en waarbij de overheid als opdrachtgever zelfs heeft moeten ingrijpen. Om die praktijk van dezelfde boeken bij verschillende uitgevers te voorkomen, is het auteursrecht opgekomen als een manier om in een samenleving op een zo eerlijk mogelijke manier daarmee om te gaan. Het kan immers niet zo zijn dat een uitgever ergens in investeert en dat de concurrent hetzelfde product gaat aanbieden zonder alle aanloopkosten. Dat er op een recente Bijbelvertaling copyright rust is volstrekt te verdedigen en wereldwijd gebruikelijk.

Vervolgens is de vraag hoe je daarmee omgaat. Uit eigen ervaring weet ik dat er juist bij de Herziene Statenvertaling heel ruimhartig met deze regel wordt omgegaan. De Stichting HSV dient slechts ideële belangen: ervoor zorgen dat het Woord van God in een betrouwbare en verstaanbare vertaling beschikbaar is. Om een paar voorbeelden te noemen: The Gideons International hebben direct na de verschijning van de Herziene Statenvertaling aan de stichting HSV gevraagd of zij de tekst van de Herziene Statenvertaling mochten gebruiken. Het bestuur én de uitgeverij hebben daar met vreugde in toegestemd, zodat tot op de dag van vandaag elk jaar tienduizenden HSV's hun weg vinden op scholen, in ziekenhuizen en in gevangenissen en in hotels. Ook de uitgave van De Levensbron -vaak uitgedeeld door evangelisatiecommissies en 'zendingsgemeenten' zoals De Wegwijzer in Almere en De goede Herder in Bunde- bevat de tekst van de HSV, net als verschillende citybijbels die door verschillende kerken in de grote steden aan (be)zoekers gratis worden aangeboden.

Wat in de copyright-regel van de HSV staat, is dat er toestemming voor nodig is van de uitgever. Ook daarvan weet ik uit ervaring dat die vraag regelmatig gesteld wordt en dat de uitgeverij wat dat betreft heel schappelijk is en dat altijd in goed overleg doet met het stichtingsbestuur.

Wat de digitale wereld betreft, is het wereldwijd in de boekenmarkt nog steeds moeilijk. Het is echt een 'tour de force' om je investering in een digitaal product terug te verdienen, laat staan zelfs een bescheiden winst te maken. Gebruikers hebben totaal geen idee wat soms de ontwikkelings- en onderhoudskosten zijn en de meesten hebben niet meer dan een paar euro voor een app over. Desalniettemin, internationaal zie je meer en meer de trend dat informatie die vroeger 'gratis' beschikbaar was, nu achter een betaalpoort wordt aangeboden. En zelfs populaire websites waarop 'gratis' allerhande Bijbelvertalingen te raadplegen zijn, zoals youversion, kunnen alleen maar bestaan en in de lucht gehouden worden door enorme sponsorgelden.

Toegespitst op het besluit van het Nederlands Bijbelgenootschap: Het is goed recht van het NBG om de website biblija.net te herzien. De huidige website was aan een update toe en het bestuur van het NBG heeft besloten om een aantal recente vertalingen alleen aan donateurs aan te bieden. Die donateurs van het NBG hebben hier weinig van gemerkt. Zij hebben in de afgelopen weken gewoon bericht gekregen van het NBG mét een inlogcode op de nieuwe website. Bovendien is het materiaal dat op deze nieuwe website staat veel uitgebreider: Je kunt veel beter zoeken op trefwoorden; er staan talloze filmpjes op die speciaal vertaald zijn enz. enz. Ook de Herziene Statenvertaling is op verzoek van het NBG alleen voor donateurs beschikbaar.

Voor het bestuur van de Stichting HSV was dat geen punt. De HSV-bijbeltekst is immers volop digitaal te raadplegen op www.statenvertaling.nu. En op de beide websites van de stichting: herzienestatenvertaling.nl en hsv.info is de HSV uitgebreid digitaal beschikbaar met uitgebreide zoekmogelijkheden. Ook het groeiende bestand van aantekeningen en verantwoording over bepaalde vertaalkeuzes is daar in te zien.

Voor ons als stichting is het een klein kunstje om ook de tekst van de Statenvertaling daarbij weer te geven. In elk geval zal ik de suggestie meenemen naar het bestuur. Als je -desondanks- er nog van overtuigd bent, dat je een beter alternatief hebt, is het toch een kleine moeite om je voorstel neer te leggen bij de secretaris van de Stichting HSV?

Kortom, wil je de Herziene Statenvertaling digitaal inzien kan dat nog steeds gewoon via herzienestatenvertaling.nl en hsv.info.

Wil je graag (mee)bouwen aan een website waarin onder meer de Herziene Statenvertaling digitaal wordt aangeboden, zie ik jouw reactie met belangstelling tegemoet via de secretaris van de Stichting HSV.

Met vriendelijke groet,
Ds. L. B. C. Boot

Dit artikel is beantwoord door

drs. L. B. C. Boot

• Geboortedatum:
  21-10-1969
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Actief

62 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven