Zoon 180 graden omgedraaid

dr. J. van der Wal | Geen reacties | 13-10-2014| 13:54

Onze zoon van 21 jaar had ooit last van faalangst, heeft training gehad en is nu 180 graden omgedraaid. Hij is zeer egoïstisch en individualistisch geworden. Hij woont gewoon thuis, wil niet meer mee naar de kerk ("ik heb hoofdpijn", daar begon het mee), nu ook niet meer naar catechisatie. Nu ben ik er sinds een paar maanden achter dat hij tegen alle refomensen uit onze omgeving leugens vertelt. "Ik geef heel veel geld uit aan drank" (terwijl hij geen druppel drinkt). "Ik woon in Arnhem en zit tot laat in de nacht in de kroeg" (terwijl hij elke avond thuis slaapt en vaak om 21 uur al naar bed gaat, zo moe is hij). Telkens weer ontmoet ik mensen aan wie hij leugens heeft verteld en die met veel medeleven bij mij komen: "Dat is erg, wat jullie mee moeten maken." Terwijl daar niets van waar is. Het lijkt alsof hij over wil komen als stoer richting onze refo-achterban. Hij kan ook als hij ergens geen zin meer in heeft (zoals op vakantie) zich voordoen alsof hij ineens een verdraaide knie heeft (zodat hij niet meer mee hoeft te doen). Als ik zeg dat deze of gene bij mij is geweest met dat en dat verhaal afkomstig van hemzelf, ontkent hij dat hij dat heeft gezegd. Wat is dit? Toen hij 19 was is hij onder behandeling geweest van psycholoog, omdat wij vonden dat hij een stoornis had. Maar na drie behandelingen komt hij thuis en zegt dat de psycholoog vindt dat er niets aan de hand is en dat hij niet meer hoeft te komen. Geen wonder, als je allemaal stoere verhalen ophangt bij de psycholoog (verwacht ik). Hier kan ik geen navraag over doen omdat hij ouder dan 18 jaar is. Tegen ons liegt hij niet erg opvallend, ik wil hem ook niet steeds controleren. Hij zegt dat hij een internetpreek luistert zondags, maar als ik binnenkom flitst er ook iets anders weg. Hoe moet ik met dit liegen omgaan? Hij gaf pas wel aan dat hij ADHD heeft, altijd druk in zijn doen. Maar die diagnose heeft hij nooit gehad. Het is vervelend om mensen te ontmoeten die stellig weten (van onze zoon zelf) dat hij in Arnhem woont en stapt, terwijl ik met mijn eigen ogen zie dat hij gewoon thuis is. Waarom zo gemakkelijk liegen? Is dit pathologisch? Is hij narcistisch? (eist aan tafel ook veel aandacht en weet alles beter). Ik lijd hieronder. Moet ik als moeder hiermee naar de huisarts? Kunt u mij raad geven? Wij proberen hem met liefde te behandelen, maar na hem komen nog vijf kinderen. Ze moeten aan hem geen voorbeeld gaan nemen, want dan trek ik het echt niet meer.

Uit hetgeen u vertelt over het gedrag van uw zoon is duidelijk dat hij een serieus probleem heeft. Liegen en vermoeidheid springen in het oog. Wat ook opvalt is dat hij ruim gelegenheid heeft gehad om gebruik te maken van professionele hulp, maar deze gelegenheid niet aangrijpt maar juist lijkt af te houden. U hebt uw verantwoordelijkheid genomen door hulp voor hem te zoeken. Hoewel u het niet met zoveel woorden zegt, krijg ik ook het gevoel dat hij tegenover u gesloten is over wat hem werkelijk bezig houdt. Kennelijk is hij voor u niet goed bereikbaar en gaat hij binnen uw gezin min of meer zijn eigen gang. Als dat zo is en als dat ook geldt voor de andere gezinsleden, betekent dit dat de communicatie een probleem is en hij zich wellicht ook eenzaam voelt. Ik lees niets over zijn studie of werk en hoe hij omgaat met de mensen in die kringen en met de andere gezinsleden.

Het lijkt mij niet zinvol en ook niet kies om te gissen wat er met uw zoon aan de hand is. Zoals gezegd hebt u voor zover ik kan nagaan uit wat u zegt, gedaan wat u moest doen door hem naar hulp te verwijzen.

Ik zou in deze omstandigheden een andere invalshoek kiezen, waar u zelf ook al op duidt, namelijk de gevolgen van het gedrag van uw zoon voor uw gezin. Het is een goede zaak dat u extra aandacht hebt voor uw zoon die in de problemen zit. Tegelijk is het zaak de balans te bewaren als het gaat om de zorg voor de andere kinderen en uw eigen gezondheid. Het is maar al te vaak zo dat u en de andere gezinsleden ongemerkt teveel tekort gaan komen in een toestand als deze. Vooral omdat zoiets een sluipend karakter heeft. Juist omdat het zo heel geleidelijk gaat, ben je je amper bewust van de belasting die het gedrag van uw zoon betekent voor de anderen in gezin en de uitputting en irritaties die gaan ontstaan. Ongemerkt ga je dingen accepteren, die in feite grensoverschrijdend zijn en dus niet geaccepteerd zouden mogen worden. Concreet denk ik daarbij aan het gegeven dat uw zoon duidelijk een ernstig probleem heeft, maar daar geen verantwoordelijkheid voor neemt door hulp te zoeken. Dat hoef je niet te accepteren. Als je dat wel doet, kun je (onbedoeld!) het gedrag in stand houden en daarmee de belasting voor uw gezin. U zegt daar concreet niet veel over, maar niet voor niets zegt u dat u eronder lijdt en dat u zich zorgen maakt over de andere kinderen.

Mijn advies is dat u inderdaad naar uw huisarts gaat en vraagt om een verwijzing naar hulp. Die weet welke mogelijkheden voor passende hulp er in uw omgeving zijn. Niet zozeer voor uw zoon, want die wil kennelijk niet, maar voor u zelf als gezin. Zodat u geholpen wordt om uw grenzen te bepalen en in acht te nemen en daarmee te voorkomen dat u en andere gezinsleden hier teveel onder lijden. En tegelijk om u te helpen uw grenzen te stellen aan uw zoon en zo nodig hem te confronteren met de consequenties van zijn keuzes. Ik besef dat dit niet gemakkelijk is. Het kan voelen als verraad naar uw zoon, als persoonlijk falen, of als overdreven. Toch hoop ik dat u deze stap op tijd kunt zetten, zodat de slijtage voor u en uw naasten niet onnodig groot wordt en uw zoon door krijgt dat hij echt wat moet gaan doen aan zijn problemen.

Dr. J. van der Wal

Dit artikel is beantwoord door

dr. J. van der Wal

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven