Israëlietische wetten Deuterononium afgeschaft

Ds. A.A. Floor | Geen reacties | 01-10-2001| 00:00

In Deuterononium staan de Israëlietische wetten. Als ik het goed begrepen heb zijn deze wetten inmiddels al lang afgeschaft, op een aantal geboden na waaronder het gebod over de vrouwen- en mannenkleding. Ik dacht uit mijn hoofd Deut. 22:5. Het lijkt mij echter niet juist om deze scheiding te maken. Waarom gebeurt dat echter wel zo, of heb ik het dan altijd verkeerd begrepen?

Allereerst wil ik even ingaan op de betekenis van de wet van God. In de wet van God heeft de Heere Zijn wil bekend gemaakt. Die wil van God is volkomen goed en daar is niets op af te dingen! Die volmaakte wil van God kunnen we lezen in de Tien geboden. Deze zijn te lezen in Exodus 20 en Deuteronomium 5.
De Heere Jezus geeft een samenvatting van de wet van God. Hij doet dat door een citaten uit het Oude Testament samen te voegen tot een: "Gij zult liefhebben de Heere uw God met geheel uw hart en met geheel uw ziel en met al uw krachten. Dit is het eerste en het grote gebod en het tweede daaraan gelijk is Gij zult uw naaste liefhebben als uzelf en aan deze twee geboden hangt de ganse wet en de profeten."

Kort samengevat kun je Gods wil samen vatten in een woord: Liefde. Liefde namelijk tot God en vandaar uit liefde tot de mens. Belangrijk is wel de volgorde vast te houden. Eerst de liefde tot God is nodig en vandaar uit, wanneer je die kent, komt er ook liefde tot je naaste, je medemens, je familie, kennissen en gemeenteleden. De diepste wijze waarop wij zien dat ook God Zelf die liefde geeft, zien we hierin dat Hij Jezus Christus heeft gegeven en Hem de dood in heeft laten gaan om voor ons de zonden te dragen en op Zich te nemen.

De tien geboden vormen eigenlijk de kern van de bijbelse boodschap. Nu weet je misschien wel van het onderscheid tussen grondwet en wetten die daaruit zijn afgeleid. De Nederlandse staat heeft een grondwet; maar naast die grondwet zijn ook vele andere wetten hiervan afgeleid; die mogen niet in strijd zijn met de grondwet.

Wanneer een bepaalde wet geen betekenis meer heeft of waarvan de actualiteit is achterhaald, om dat het zijn functie heeft gehad, worden ze afgeschaft. De bedoeling ervan kan vervangen zijn door een hogere zaak, een diepere zaak. De wezenlijke dingen zijn niet afgeschaft, maar op een hoger plan gebracht.
Nu kennen we in het Oude Testament naast de Tien Geboden, zoals boven genoemd, ook andere wetten, die bestemd zijn om het godsdienstige en maatschappelijke leven in Israël te regelen. Wetten voor de tempeldienst, de ceremoniële wetten, zeggen hoe men de offers moest brengen, enz. Dat is heel nauwkeurig tot in het detail geregeld. Met de komst van Jezus Christus is er een verandering opgetreden; veel van die offers hebben zijn functie van afschaduwing, heenwijzing, naar het offer van Jezus verloren. De offers bijvoorbeeld in het Oude Testament hoeven niet meer gebracht te worden, omdat Jezus Zelf met Zijn eigen bloed het offer gebracht heeft. De Oud Testamentische wetten waren een afschaduwing en onderwijs t.a.v. van het offer dat toen nog gebracht moest worden. Ook het onderscheid tussen reine en onreine dieren is nu weggevallen. (vgl. Hand 10:15) Maar om te zeggen dat alle Oud Testamentische wetten zijn afgeschaft is wat tekort door de bocht. Zeker niet wat betreft de geest achter al die wetten. Die blijft van kracht. Jezus is gekomen om de wet te vervullen en niet om die af te schaffen. (Matth 5:17)

Dat is een wezenlijk verschil. En voor ons geldt natuurlijk ook om, in zoverre mogelijk is, te handelen naar de Geest van Christus, van God en de diepste bedoeling van heel Gods wet in al zijn details uit liefde voor ogen te houden en zeker in het besef voor alles wat Jezus gedaan heeft.
Nu kom ik tot jouw specifieke vraag uit Deuteronomium 22 vers 5. Daar gaat het over "Het kleed eens mans zal niet zijn aan een vrouw, en een man zal geen vrouwenkleed aantrekken; want al wie zulks doet is den HEERE een gruwel."
Als je even verder leest bij vers 9 t/m 11 zien we in welke richting we moeten denken als het gaat om de uitleg van deze tekst. Daar lezen we nl: "Gij zult uw wijngaard niet met tweeërlei bezaaien; opdat de volheid van het zaad dat gij zult gezaaid hebben en de inkomst van de wijngaard niet ontheiligd worde. Gij zult niet ploegen met een os en een ezel tegelijk. Gij zult geen kleed van gemengde stof aantrekken, wollen en linnen tegelijk."
Ook hier gaat het om de geest van de tekst. Om die te ontdekken heb je de achtergrond nodig van de tekst om helder te krijgen waar het om gaat. Letterlijk genomen zullen heel wat klerenkasten leeg gehaald moeten worden, maar daar gaat het natuurlijk niet om.
Als een akker bezaaid moet worden moet hij eerst geploegd worden en dat mag niet gebeuren door een reine os en een onreine ezel en als er dan twee soorten zaad gezaaid wordt kan er een verbeurdverklaring optreden. Het gaat om zuiver en eerlijk handelen.
Wat onze tekst betreft gaat het ook hierom: er is onderscheid tussen man en vrouw en dat mag gezien worden. Waar het hier om gaat is om de geest en de achtergrond van deze tekst. En daarom wil het zeggen: Denk erom dat je de orde in de schepping, het onderscheid tussen de een en de ander goed in de gaten houdt en respecteert. We zien hier de (scheppings)orde van God naar voren komen en daarom hebben we het unieke van ieder geslacht (man/vrouw) hoog te houden en daarbinnen heeft ieder weer zijn eigen unieke karakter. We moeten niet naar een geforceerde monotone eenheid streven die helemaal niet goed is. (uniseks) Het gaat erom dat een vrouw, vrouw is en blijft en een man een man is en blijft. En dat kan weer tot uiting komen in de manier waarop wij ons kleden. Niet zo dat de kleding het onderscheid maakt, want het onderscheid is er. Het onderscheid tussen man en vrouw moet helder en duidelijk blijven en is een eerbetoon aan de Schepper die de mens geschapen heeft, man en vrouw. Er is meer over te zeggen.

Er is veel gesproken over deze tekst, maar waar we aan moeten denken wat de bedoeling, betekenis en achtergrond is van deze tekst, is dat een man zich niet als vrouw wil kleden en omgekeerd (travestie). We zullen in de allereerste plaats in deze richting moeten denken. We moeten bedenken dat de volkeren rondom Israël in grote afgoderij leefde dat met veel zedeloosheid gepaard ging. Ontucht en seksualisering vierde hoogtij. Het was binnen de Kanaänitische godsdienst praktijk dat mannen en vrouwen van kleding wisselde om ontucht te plegen. Dat is iets wat de Heere afschuwelijk vindt en om dat af te grenzen zijn er deze duidelijke regels. Juist dat is de achtergrond van het boek Deuteronomium. Israël is een heilig volk en als zodanig moet het herkenbaar zijn dat men niet meegevoerd wordt met afgoderij en losbandigheid. Daarom staat er in deze tekst ook bij: Het is de Heere een gruwel.

Daarbij kunnen we ook denken bij deze tekst dat het woord dat gebruikt wordt voor mannenkleding eigenlijk veel breder is in de grondbetekenis; het gaat om alles wat bij een man hoort. Ik ga daar nu niet breder op in, maar de bedoeling van de tekst is duidelijk. De schepping van God geeft een onderscheid aan tussen man en vrouw en dat wordt ook zichtbaar in verschillende uitingen. De geest van de tekst is dan ook dat men hierin wordt gewaarschuwd tegen zedeloosheid en ontucht, zoals bij de heidense volkeren.

Hiermee probeer ik een paar dingen je duidelijk te hebben gemaakt. Dat men soms heel letterlijk deze dingen neemt, hangt soms ook samen met het feit dat men onvoldoende de achtergrond van deze teksten kent. Echter wil ik er wel voor pleiten dat heel veel van deze mensen, hoewel niet helemaal onder woorden kunnen brengen, toch wel aanvoelen dat je in cultuuruitingen voorzichtig moet zijn met modetrend. Er kan achter een bepaalde stijl in kleding een offer gebracht worden aan de tijdgeest. Of men wil provocerend optreden of ageren tegen mensen die over het algemeen in ernst met de bijbel bezig zijn. En hoe vaak is kleding ook niet een middel om seksueel aandacht te trekken van het andere geslacht? Wil de Heere niet dat we ook in dit opzicht rein en zuiver leven?

Verder denk ik dat het van belang is om zeker binnen de christelijke gemeente- rekening met elkaar te houden. Ook dat is een opdracht. Je probeert anderen niet te ergeren of aanstoot te geven. Ook dit zijn dingen waar je rekening mee probeert te houden.

Nu begrijp je wellicht waarom ik nadruk heb gelegd op de geest van wetten en regels uit het Oude testament. En dan kom ik toch tot de hoofdlijn van heel de Schrift; God liefhebben boven alles en je naaste als jezelf. Zo heeft geloof toch ook te maken met de details in je leven, zoals bijvoorbeeld hoe je je gepast wilt kleden.

Dit artikel is beantwoord door

Ds. A.A. Floor

• Geboortedatum:
  18-05-1955
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Barendrecht
• Status:
  Inactief

3 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven