Velen zijn geroepen, maar weinigen...

Ds. J.J. van Holten | 3 reacties | 01-08-2014| 08:32

Naar aanleiding van het lezen van Mattheüs 22:14 (“Want velen zijn geroepen, maar weinigen uitverkoren”) heb ik een vraag. Ik heb in de grondtekst gelezen dat het ook gelezen mag worden als: “Want velen zijn geroepen, maar weinigen hebben de keuze gemaakt.” Het woord “verkoren”, verbuigt zich via “verkiezen” (hetgeen passief is) naar iets actiefs, te weten “kiezen”, de opdracht om je te bekeren (en achteraf zie je dat de Heilige Geest in je aan het werk was). De grondtekst is dus verkeerd vertaald. Zou u dat ook nog eens na kunnen kijken en mij dat bevestigen of ontkennen.

Altijd leuk die taalspelletjes, zeker als je daar de grondtekst bij betrekt. Voor ik je vraag ga beantwoorden eerst dit. En tekst klinkt nooit op zichzelf, maar functioneert altijd in de context van een bepaald verhaal, gebeurtenis of geschiedenis. Dat is in de tekst van Matth. 22:14 ook goed te zien want de zin begint met “want”. Het is dus een conclusie van de gelijkenis die Jezus daaraan voorafgaand vertelt. Die gelijkenis is dus ook zeer betekenisvol voor het verstaan van deze tekst. Daaruit blijkt namelijk dat roeping en verkiezing alles met elkaar te maken hebben. Die staan dus niet los van elkaar. Sterker nog de verkorenen (dat zijn die geroepenen die aan de roeping gehoor gaven en in de bruiloftszaal zijn) zitten daar dankzij de roeping. De verkiezing verwezenlijkt zich dus door middel van de roeping.
 
Vervolgens nog even dit: In Matth. 20:16 in de (Herziene)Statenvertaling komt dezelfde tekst met dezelfde woorden voor. Die staat er echter in de Griekse grondtekst niet. Volgens de meerderheidstekst van het NT is dit een latere toevoeging vanuit hoofdstuk 22. Maar dat is je vraag niet.
 
Voor wat betreft de tekst is er taalkundig geen enkel verschil tussen geroepen en verkoren. Beiden zijn in het Grieks gesubstantiveerde participia (zelfstandig gebruikte voltooid deelwoorden). Letterlijk vertaald: “Velen zijn geroepenen en weinig zijn verkorenen” (vroeger vertaalden we een voltooid deelwoord door er het woordje “zijnde” achter te plaatsen (dus “geroepen zijnde” en “verkoren zijnde”). Vanwege die taalkundige gelijkheid van de beide zinsdelen zullen we ze dus ook hetzelfde moeten vertalen.
 
Ik zie dus niet in hoe het waar zou kunnen zijn dat geroepenen wel passief zou zijn en verkorenen ineens actief, in de zin van “een keuze maken of gemaakt hebben”. Het gaat dus in beide gevallen om geroepen worden en verkoren worden. Dat laat natuurlijk onverlet dat de Heilige Geest door de roeping heen verkiest.
 
Wat mij betreft is de grondtekst in dit geval goed en consequent vertaald.

Vriendelijke groet,
Ds. J. J. van Holten, Bergambacht

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.J. van Holten

• Geboortedatum:
  22-12-1956
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  IJsselstein
• Status:
  Inactief

126 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven