De doden gedoopt

Ds. M. Baan | 1 reactie | 11-03-2014| 11:32

1 Korinthe 15:29, “Anders, wat zullen zij doen, die voor de doden gedoopt worden, indien de doden ganselijk niet opgewekt worden?” Waarom worden zij voor de doden ook gedoopt? En welk verband heb ik dit te lezen?

In 1 Korinthe 15:29 staat bovenvermelde tekst. Om deze zin te vertalen is helemaal niet zo erg moeilijk. Alle vertalingen komen op hetzelfde neer! Het probleem is alleen maar... en wat bedoelt de apostel Paulus met deze tekst?

Wie de moeite neemt om er enkele commentaren op na te slaan, die komt al heel snel tot de ontdekking, dat de uitleggers eigenlijk geen raad weten met deze tekst. Wat moet je ook denken bij de zinsnede “voor de doden -dus: in plaats van de doden- gedoopt worden”? Lieten in de dagen van Paulus sommige mensen zich voor anderen dopen? En dachten ze zo goed te kunnen maken wat een ander nagelaten had? Dan krijg je zoiets als een plaatsvervangend dopen! Nog erger dan de klassiek-roomse opvatting, want een ander laat zich dan alsnog in jouw plaats dopen! Maar dat kan toch niets anders zijn dan een duidelijke ketterij? Bovendien maak je op deze wijze van de doop een sacrament, dat op zich een mens zalig zou maken, zelfs al was hij gestorven.

Andere uitleggers denken bij dit vers aan rituele wassingen van gestorven mensen. Dit gebruik was inderdaad bekend bij de Joden. Maar een duidelijke verklaring van de tekst levert dit niet op.

Weer anderen denken dat je bij “dopen” niet zozeer moet denken aan het ondergaan van de Heilige Doop, maar meer aan het ondergaan van het lijden, zoals we dat ook tegen komen in Mattheus 20:22. Christus werd gedoopt met de doop van het lijden, een doop die de discipelen ook wel meenden te kunnen ondergaan.

Er zijn ook uitleggers die proberen om de tekst in de grondtaal iets te veranderen om langs die weg tot een aanvaardbare verklaring te komen. Weer anderen vertellen ons dat in sommige gevallen het woord “doden” ook gelezen mag worden als “dode”. En die dode moeten we dan zien als de Dode, de gestorven Heere Jezus. Maar ja, wat heeft het voor zin om gedoopt te worden in de naam van een gestorven Jezus?

In elk geval is wel dit zeker dat er gemakkelijk een half boek gevuld kan worden met alle mogelijke en onmogelijke verklaringen van de onderhavige tekst. Conclusie: men is er niet uit! We moeten heel eerlijk zeggen: wij begrijpen deze tekst niet helemaal. Maar ja, wat moeten we er dan mee aan? Dat is een goede vraag! Een vraag ook, die vaker aan de orde komt bij andere moeilijke Bijbelteksten.

Zelf ga ik in dat soort situaties allereerst steeds van deze regel uit dat je vóór alles de tekst moet laten staan zoals hij geschreven is door de Bijbelschrijver. Dus niet stiekem wat gaan peuteren of rommelen aan enkele woorden. Laten we wel goed oppassen, want het Woord is heilig!!

Een tweede regel die ik dan hanteer is: let ook eens goed op het verband waarin een moeilijk te verklaren tekst staat! Dat maakt in veel gevallen wel iets duidelijk. Wat houdt dit alles voor deze tekst uit 1 Korinthe 15 in? Dat er -volgens mijn eerste regel- inderdaad staat dat er blijkbaar (levende) mensen waren die in plaats van gestorven mensen gedoopt werden. En -volgens mijn tweede regel- dat de apostel Paulus hier een zoveelste argument hanteert om te bewijzen dat er een opstanding der doden is en dat de doden zeker zullen opstaan!

En wat krijg je dan als uitleg van deze tekst? Dat Paulus verwijst naar een gebruik in zijn dagen om gestorven mensen alsnog te dopen. Alleen... dat houdt niet in dat Paulus het met die handelswijze op zich eens zou zijn geweest! Hij voert dit foutieve gebruik alleen maar aan om te laten zien dat zelfs die mensen een opstanding der doden verwachten. Wat zou een dergelijke doop anders voor zin hebben?

En daarmee zijn we terecht bij de totale betekenis van dit hele gedeelte uit 1 Korinthe 15, die ik tenslotte nog eens duidelijk zou willen onderstrepen: er is wel degelijk een opstanding der doden! Dit is het hart van het Evangelie.

Met een hartelijke groet,
Ds. M. Baan, Veenendaal

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M. Baan

• Geboortedatum:
  16-02-1946
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Actief

118 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven