Grens van muzikale keuze

G. Slurink | 6 reacties | 04-02-2013| 15:06

Ik vind het erg moeilijk welke muziek nou wel goed is en welke niet. Ik luister graag naar liedjes van Christian Verwoerd (ook de teksten vind ik heel mooi), maar als mijn vader hoort dat dit opstaat wil hij dat ik het uitzet. Ik weet ook heel goed hoe hij erover denkt. Hij denkt dat opwekkingsliederen en liederen met drumstel verkeerd zijn om naar te luisteren. Is dat zo? En waarom is dat zo? Soms vind ik liedjes zo mooi dat ik er best vol van ben en dat ik ze met anderen wil delen, maar dat gaat thuis niet door hoe mijn vader tegenover deze muziek aankijkt. Ook vind ik het moeilijk waar de grens ligt op dat gebied. Als ik bijvoorbeeld een nummer luister waar heel veel en harde drum in zit, voel ik: dit is niet goed. Niet meer eerbiedig, zeg maar. Maar ik vind het wel mooi als er een drum in een liedje zit en dat is vaak bij opwekkingsliedjes.

Beste vraagsteller,

Een begrijpelijke en ook lastige vraag. Al veel mensen hebben er wat over gezegd en ik ben er zelf ook al langer mee bezig. Ik wil proberen wat dieper tot de kern door te dringen.

Als eerste uiteraard: wat zegt de Bijbel over muziek? Opmerkelijk genoeg vinden we nergens voorschriften over de vormgeving van muziek. Wat we wel vinden is dat muziek een belangrijk onderdeel was bij feesten en in de tempeldienst en dient tot onderlinge opbouw (Ef. 5:19, Kol 3:16). In de psalmen vinden we een rijke verzameling aan inhoud. Psalmen en gezangen zijn zowel tot eer van God als tot onderwijs. We zien ook dat veel psalmen gebeden zijn. Zingen en bidden zijn verwant aan elkaar. Wat dus voor bidden geldt, geldt ook voor zingen, bijvoorbeeld dat het geen ijdele woorden moeten zijn.

Een goed lied bouwt aan de relatie van de mens tot God en doet dat in waarheid. Het gaat om concrete inhoud die God looft en dankt om wat Hij concreet gedaan heeft en ons concreet onderwijst, terechtwijst en bemoedigt en onze gedachten en ons hart richt op God en wat Hij beloofd heeft en zal doen. Dat geeft ons houvast en dat eert God.
 
Eerbied is daarbij op zijn plaats. Onze God is een heilig God. Gereinigd en geheiligd door het bloed van Jezus Christus hebben we vrije toegang tot Hem. Maar God is niet een oom waar je joviaal mee omgaat. Hebr 12:28-29 zegt: "Laten wij daarom, omdat wij een onwankelbaar Koninkrijk ontvangen, aan de genade vasthouden en daardoor God dienen op een Hem welgevallige wijze, met ontzag en eerbied. Want onze God is een verterend vuur." Door geloof in de Heere Jezus mag je God jouw God en Vader noemen en vertrouwd met Hem omgaan. Maar daarbij past ontzag en eerbied.

Zijn nu (luide) drums oneerbiedig? Ik denk dat de muziek bij de reidansen van Mirjam in Exodus 15 en bij het dansen van David in 2 Samuel 6 met tamboerijnen en cimbalen erg ritmisch was. Ik ben wel eens bij een feest van orthodoxe joden in Jeruzalem geweest. Dat gaat er heel uitbundig aan toe, met dansen en springen. Misschien ken je bijvoorbeeld het joodse lied Mayim (Jes 12:3) of Hine ma tov (Psalm 133:1) of een andere joods lied. Dat is hoe ik me voorstel hoe Israël zong toen de ark werd opgebracht, toen de tempel werd ingewijd of toen het fundament van de tempel was hersteld (Ezra 3:11). Naar mijn idee is zo'n manier van muziek maken volop bijbels. Israël moest zeven dagen vrolijk zijn bij het Loofhuttenfeest en bij andere feesten. Bij Nehemia werd de vrolijkheid van Jeruzalem tot van verre gehoord (Neh. 12). Dit komt tientallen keren terug in de Bijbel, ook in de psalmen.

Het is jammer om te zien hoe soms de vreugde uit het zingen is gehaald, want er is zo veel reden tot vreugde en dankbaarheid over Gods werken, Zijn ontferming en verlossing. En daarbij uitbundig zijn op z'n tijd is voluit bijbels. En daar kunnen best trommels en drums bij gebruikt worden. Maar je hart moet daarbij gericht worden op God. Ik denk dat daar het kantelpunt ligt: waar richt het je hart op. (Nuttige bijbelstudie: zoek alle bijbelgedeelten na waar het woord "hart" of "harten" in voorkomt – bijna 900 verzen.)

Ik ben zelf vijftien jaar drummer geweest en heb met verschillende bands voor publiek gespeeld. Dat was in de tijd dat ik nog een leven leidde zonder God. Nadat ik tot bekering en geloof ben gekomen, heb ik mijn drumstel verkocht en nooit meer gedrumd. Er zit verschil tussen een tamboerijn en een drumstel. De functie van de drums zoals het meestal gebruikt wordt is om samen met de bas een lekkere "beat", of "groove" of "swing" te creëren. Het trekt je mee in je gevoel en heeft ook dat doel. Zo trekt het bijna ongemerkt de aandacht van de woorden weg en legt het de nadruk op de uitvoering. Ik zag laatst een video van gospelzanger Keith Green waar het publiek begint mee te klappen als hij speelt. Hij reageert dan geërgerd en zegt: wees stil en luister alsjeblieft naar de woorden!

Maar ja, dat is hoe het gaat en wat je kan verwachten. Het hoeft niet zo te zijn. Ik ken ook voorbeelden waarbij de drums een hele functionele rol hebben en in dienst staan van het geheel, waarbij het accent nadrukkelijk op de boodschap blijft liggen. Maar ik moet constateren dat het vaak toch resulteert in muziek waar de vorm de inhoud verdringt. Natuurlijk mag je genieten van mooie muziek. Maar als de woorden bijzaak worden gaat het de verkeede kant op.

Voorop staat dat de inhoud goed moet zijn. Sommigen menen dat je een verkeerde inhoud kunt negeren en dat als de vorm mooi is, je er toch wel van kunt genieten. Dat is zoiets als eten van een mooi opgemaakt buffet dat een langzaamwerkend gif bevat. Het buffet ziet er mooi uit, maar het gif zal zijn werking hebben op de duur. Een verkeerde inhoud bederft je denken. Helaas moet ik constateren dat er bij opwekkingsliederen en andere 'geestelijke' liedjes nogal wat tussen zit dat op zijn minst erg zweverig en weinig concreet opbouwend is en nogal eens onbijbelse zaken of halve waarheden verkondigt. Of nog erger: een totaal onbijbels denksysteem verkondigt, waar het geloof van inhoud verandert. De scheidslijn daarbij is niet reformatorisch of evangelisch, maar bijbels of onbijbels. Inhoud is van levensbelang, want de Bijbel spreekt over "het" geloof, en niet "een" geloof. We moeten bij de woorden van Jezus blijven (Joh. 8:31).
 
Als nu de inhoud op zich goed is -want er zijn zeker ook liedjes met goede inhoud- is dan de vorm onbelangrijk? Ik denk dat vormgeving verkeerd wordt als het de aandacht van de inhoud afleidt. Dat kan zijn door de muziekstijl of door de presentatie. Dat kan ook zijn als de (gevoels)beleving de eerste plaats gaat innemen en de blik wordt gericht op jezelf in plaats van op God. Het gaat dan niet meer over de objectieve heilsfeiten, wat Christus heeft gedaan, maar om een subjectieve beleving. Daarmee stap je op een glijbaan zonder einde omdat het niet meer verankerd is in de vaste rots van Gods beloften, maar in een veranderlijke eigen beleving: hoe voel ik mij -het voelt goed- help, ik voel niets meer... Heen en weer geslingerd door de emotie van het moment. En als je naar jezelf kijkt is het uiteraard hopeloos. Daar is niets goeds te vinden. Het is dus van essentieel belang dat onze blik gericht wordt op wie God is en wat Hij in waarheid heeft gezegd en gedaan.

Inhoud is dus belangrijk en moet bijbels en concreet zijn. Maar vorm is niet onbelangrijk, het kan schade doen als het de inhoud afbreekt of verandert. Drums hoeven niet verkeerd te zijn, maar blijkt helaas in de praktijk in veel gevallen -alhoewel niet in alle- te resulteren in muziek waar de vorm de inhoud verdringt en het geloof van inhoud verandert. Maar muziek die God looft mag, moet zelfs bij gelegenheid, vrolijk zijn en daarbij kun je in principe alle instrumenten uit de kast trekken, zolang het maar dienstbaar blijft aan de inhoud.

Ik vindt het mooi dat als bepaalde liedjes je aanspreken en je er vol van bent... dat met anderen wil delen. Ik wil je aanmoedigen dat te blijven doen. Wat je vader betreft, misschien kun je eens de teksten voor hem uitprinten en vertellen wat je er zo mooi aan vindt. Misschien helpt dat hem om er zo meer onbevangen tegen aan te kijken en niet te worden afgeleid door de drums. Wie weet kun je zo komen tot een gesprek dat zich richt op inhoud. Misschien kan je vader je dan vertellen waarom hij bezwaar heeft tegen de inhoud. En als je vader de inhoud wel mooi vindt, maar de vormgeving niet, dan mag dat uiteraard. Er is geen enkele reden dat hij er aan zou moeten leren wennen. Het hoort ook bij christelijke vrijheid niet van drums te houden...
Ik hoop dat ik je met dit antwoord verder help.

Een hartelijke groet,
Gerard Slurink

Dit artikel is beantwoord door

G. Slurink

• Geboortedatum:
  12-02-1963
• Kerkelijke gezindte:
  Reformatorisch
• Woon/standplaats:
  Lahti, Finland
• Status:
  Actief

165 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven