Vertaling van Efeze 3:9
drs. L. B. C. Boot | Geen reacties | 29-10-2012| 08:41
Vraag
Een tweeledige vraag aan de HSV-comissie aangaande de vertaling van Efeze 3:9. De Herziene Statenvertaling heeft het Griekse "tis he oikonomia tou musteriou tou apokekrummenou apo toon aioonoon en tooi theooi" vertaald met "wat de gemeenschap aan het geheimenis inhoudt, dat door de eeuwen heen verborgen is geweest in God." Mijn vraag is ten eerste: Waarom is de genitivus "tou musteriou" vertaald als dativus "aan het geheimenis" in plaats van als genitivus "van het geheimenis"? In Romeinen 16:25 en Kolossenzen 1:27 vertaalt de HSV "tou musteriou" wel als genitivus "van het geheimenis" (in Kolossenzen 2:2 niet i.v.m. andere zinsconstructie). Hangt dat samen met het vertalen van "oikonomia" in Efeze 3:9 als "gemeenschap" in plaats van "bedeling, rentmeesterschap, beheer"? (de KJV en SV vertalen overigens ook met een dativus, de NBG51 en enkele andere Engelse vertalingen niet.) Ten tweede vraag ik me af: Waarom vertaalt de HSV in Efeze 3:9 "oikonomia" met "gemeenschap", en niet met bijvoorbeeld "bedeling, rentmeesterschap, beheer"? De woordenboeken geven "gemeenschap" (Ef. 3:9 HSV) en "opbouw" (1 Tim. 1:4 HSV) niet aan als mogelijke vertaling van "oikonomia". Hoewel het woord slechts negen keer voorkomt in het NT, gebruikt de HSV wel zeven verschillende woorden als vertaling ervan (rentmeesterschap, beheer, bedeling, uitdeling, gemeenschap, beheerstaak, opbouw).
Antwoord
Beste vraagsteller,
Bedankt voor je tweeledige vraag over Efeze 3:9.
1. De constructie "aan het geheimenis" is geen dativus, maar moet je lezen als een voorzetselvoorwerp. De opvatting dat een Griekse genitivus altijd met een van-constructie vertaald zou moeten worden is taalkundig gezien achterhaald. Dat deden de Statenvertalers ook niet overal. Je moet bij de Griekse genitief van geval tot geval bekijken wat er aan de hand is en de relatie tussen beide woorden exegetiseren.
2. Verder is de kwestie van "oikonomia" tamelijk simpel. De tekst die jij aanhaalt is een citaat uit de Nestle-Aland editie, de zogenaamde kritische tekst. Daar staat inderdaad "oikonomia". De HSV volgt -zoals wellicht bekend en in navolging van de SV- de Textus Receptus. In de Textus Receptus staat daar "koinonia" en dat betekent wel degelijk "gemeenschap". Voor de rest is "oikonomia" best een lastig begrip. Wij hebben als herzieners gezocht naar een term die overal gebruikt kan worden, maar die hebben we helaas niet gevonden. Daarom is telkens goed gekeken naar de context en is op grond van de context gekozen voor een specifieke vertaling.
Met vriendelijke groet,
Ds. L. B. C. Boot
Dit artikel is beantwoord door
drs. L. B. C. Boot
- Geboortedatum:21-10-1969
- Kerkelijke gezindte:Christelijk Gereformeerd
- Woon/standplaats:Veenendaal
- Status:Actief
Bijzonderheden:
* Emeritus predikant
* Bestuursondersteuner van de Stichting Herziening Statenvertaling
* Adviseur Herziene Statenvertaling bij Uitgeversgroep Jongbloed B.V. in Heerenveen