Vroeg of ernstig de Heere zoeken
drs. L. B. C. Boot | 3 reacties | 07-01-2012| 12:55
Vraag
Ik heb een vraag over twee teksten in de HSV. Bij de volgende tekst denk ik dat er een foutje staat. In Efeze 2:11 "Bedenk daarom dat u die voorheen heidenen was in het vlees en die onbesnedenen genoemd werd door hen die genoemd worden besnijdenis in het vlees, die met de hand gebeurt." Moet dit niet zijn: heiden was, of heidenen waren?
Verder heb ik een vraag over een tekst in Spreuken 8. In de Statenvertaling staat: "Wie mij vroeg zoeken zullen Mij vinden", maar in de HSV staat: "die Mij ernstig zoeken." In het Engels staat ook "early". Komt dat door verschillende grondtalen/bronnen? Ik vraag dit juist omdat dit zo'n bekende tekst is en veel dominees de deze tekst gebruiken om een appél te doen op jongeren om de Heere vroeg te zoeken. De HSV leest erg fijn verder!
Antwoord
Beste vraagsteller,
Bedankt voor je vragen en je waarderende woorden.
1. Efeze 2:11. Die tekst luidt in de herziening van de Statenvertaling (HSV): "Bedenk daarom dat u die voorheen heidenen was in het vlees en die onbesnedenen genoemd werd door hen die genoemd worden besnijdenis in het vlees, die met de hand gebeurt,". De tekst eindigt met een komma, omdat de zin nog verder doorloopt. Mijn indruk is ook dat het net lijkt of er een foutje staat in het Nederlands. In ieder geval kun je niet "was" door "waren" vervangen. Bij "u" hoort, ook als het meervoudig is bedoeld, uitsluitende de vorm "was". Zo staat het ook omschreven in de Algemene Nederlandse Spraakkunst (bladzijde 99). Je zou er -omwille van het Nederlands- van kunnen maken: "u die voorheen heiden was". Maar dat heeft toch ook weer bezwaren. Dan is het weer net of dat "u was" weer op één persoon slaat. Kortom, zoals het in de HSV vertaald is, is het wel correct Nederlands, al klinkt het wat stroef.
2. Spreuken 8:17. Dit is inderdaad een (over)bekende tekst in de Statenvertaling: "Ik heb lief die Mij liefhebben; en die Mij vroeg zoeken, zullen Mij vinden." Een tekst waarin een prachtige belofte ligt opgesloten. Ik herken dat die veel gebruikt wordt om juist jonge mensen aan te sporen om de Heere te dienen in hun leven. Waarom dan "ernstig" in plaats van het bekendere "vroeg"? De herzieners hebben van dezelfde grondtekst gebruik gemaakt als de Statenvertalers. Daar ligt het niet aan. In het Hebreeuws luidt het werkwoord dat hier gebruikt wordt: sjahar. De Statenvertalers hebben dat verbonden met een zelfstandig naamwoord dat bijna gelijkluidend was. Dat woord kom je bijvoorbeeld tegen in Genesis 19:15, waar het vertaald wordt met "dageraad". De woordenboeken in de 17e eeuw veronderstelden dat er een verband moest zijn tussen beide woorden en zo kom je op het werkwoord: vroeg zoeken = in de dageraad zoeken. Vandaar dat ook de King James-vertaling dat heeft. Tegenwoordig is men in de woordenboeken iets minder stellig in het aanwijzen van dit soort verbanden en worden beide Hebreeuwse woorden meer van elkaar onderscheiden.
Opvallend detail is dat onze Statenvertalers in de kanttekening bij Spreuken 8:17 onder andere verwijzen naar de kanttekening bij Job 7:21. In de kanttekening bij Job 7:21 is het volgende te lezen: "Het Hebreeuwse woord betekent eigenlijk in den morgenstond zoeken; maar omdat de dingen die in den morgenstond gedaan worden, met grotere vlijt worden uitgericht, zo wordt het voor alle naarstige onderzoeking genomen. Zie Job 8:5, Ps. 63:2, Spr. 7:15." Met name de conclusie "zo wordt het voor alle naarstige onderzoeking genomen" laat zien waar de Statenvertalers zelf aan dachten en laat zien dat de herzieners helemaal in dit spoor zitten.
Blijft over waarom "vroeg zoeken" altijd verbonden is met een appel om de Heere te zoeken in je jonge jaren. Strikt genomen is dat niet de spits van de tekst. En zo hebben de Statenvertalers het ook niet bedoeld. Je ziet dat sommige Bijbelteksten soms een bepaalde lading krijgen die er strikt genomen niet zozeer in zit. Dit is daar een mooi voorbeeld van. De Statenvertalers bedoelden immers niet met vroeg zoeken: op jonge leeftijd, maar: in de morgenstond. Als teken van ijverig zoeken van de Heere. Zo bezien wordt de klassieke betekenis die wij aan deze tekst geven gecorrigeerd door de Statenvertalers en de HSV! Ten diepste is dat geen groot verlies. De belofte van Spreuken 8:17 wordt er alleen maar appellerender van. Wie de HEERE ernstig zoekt, zal Hem vinden. Of je nu jong bent of oud!
Met vriendelijke groet,
Ds. L. B. C. Boot
Dit artikel is beantwoord door
drs. L. B. C. Boot
- Geboortedatum:21-10-1969
- Kerkelijke gezindte:Christelijk Gereformeerd
- Woon/standplaats:Veenendaal
- Status:Actief
Bijzonderheden:
* Emeritus predikant
* Bestuursondersteuner van de Stichting Herziening Statenvertaling
* Adviseur Herziene Statenvertaling bij Uitgeversgroep Jongbloed B.V. in Heerenveen
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
In ieder geval een duidelijke uitleg. Ik vind echter wel dat deze tekst dan best iets aangepast mag worden.
Zonder wrok, maar het is geen herziening meer van de SV het is op sommige punten gewoon een Nieuwe SV. Op veel punten zijn de hertalers vanaf de grondtekst opnieuw gaan vertalen.
Ik vind echter wel zoals in bovenstaand geval dat ze dan best iets uitgebreider mogen vertalen!
Bij elke vertaling of herziening is het goed om daar naar terug te gaan. En als dan een vertaling afwijkt van de SV, so, what, de SV is slecht ook een vertaling.
Herzien is niet hertalen.
Herzien is zo veel mogelijk handhaven en zo nodig vanuit de grondtekst wijzigingen doorvoeren.
Hertalen is alleen verouderde woorden vervangen.
In dit geval is het wel degelijk een herzien.
