Inlegkunde of geestelijke lessen
Ds. G.A. van den Brink | 17 reacties | 12-09-2011| 16:00
Vraag
Wat is het onderscheid tussen ''inlegkunde'' en ''geestelijke lessen/lijnen'', en hoe ver mag je Bijbelgedeelten dan wel en niet toepassen op jezelf?
Antwoord
Beste vragensteller,
Dank voor je vraag. Ik onderscheid twee delen. Ten eerste vraag je iets over de wijze waarop we de Bijbel behoren te lezen en te begrijpen; ten tweede, wanneer we een bijbelgedeelte op onszelf mogen toepassen.
Wat betreft de eerste vraag: De theologen van de (Nadere) Reformatie hebben altijd kritisch gestaan tegenover allegorische exegese (inlegkunde). Tegenover de Roomse Kerk verdedigden zij het Sola Scriptura. Maar zo’n standpunt is alleen zinvol, (1) als de betekenis van de Schrift ook helder en kenbaar is, én (2) als verkeerde interpretaties kunnen worden afgewezen onder verwijzing naar de Bijbel zelf. Er zijn daarom in de loop der tijd een aantal belangrijke basisregels geformuleerd, die ik kort hieronder weergeef.
1. De eerste regel is, dat elk bijbelgedeelte maar één letterlijke betekenis heeft. Wel is het belangrijk om te zien wat hier met “letterlijk” wordt bedoeld. De letterlijke betekenis is die betekenis die (met een wat ouderwetse bewoording) “naar de zin en mening des Heiligen Geestes” is. In hedendaagse woorden: de letterlijke betekenis is die, welke door de Heilige Geest is bedoeld bij de inspiratie van de Heilige Schrift. Een uitleg die niet door de Heilige Geest is beoogd, kan en mag niet als Gods Woord worden verkondigd!
2. In de tweede plaats: onduidelijke teksten moeten worden geëxegetiseerd met de hulp van duidelijke teksten, en niet andersom. Dit wordt aangeduid als de regula fidei, de regel des geloofs. Een heldere, leerstellige tekst van Paulus mogen we niet wegverklaren door te verwijzen naar een bijbeltekst waarvan de precieze betekenis onderwerp van discussie is.
3. Een derde belangrijke regel is deze: “Symbolische theologie heeft geen argumentatieve waarde”. Met andere woorden: je kunt en mag geen leerstellige positie verdedigen onder verwijzing naar een zinnebeeldige, allegorische uitleg. Een voorbeeld: het is niet mogelijk de Drie-eenheid te bewijzen met een verwijzing naar Abimelech (als beeld van de Heilige Geest) die door Abraham (beeld van God de Vader) wordt uitgezonden om een vrouw voor Izak (beeld van God de Zoon) te vinden.
4. Ten vierde: “Een geschiedenis kan wel worden gebruikt voor een praktische aansporing, maar niet om een dogmatisch standpunt te onderbouwen.” William Perkins zegt dat we wel lijnen mogen trekken, maar alleen als we een aantal grenzen in acht nemen. Hij schrijft: “Men mag ook wel enige gelijkenissen verzamelen; want dat zijn bewijsredenen getrokken van gelijke dingen, en Paulus heeft ze in het leren veel gebruikt, 1 Kor. 9:9. Maar men moet ze gebruiken met deze beperkingen [1] Ze moeten matig worden gebruikt; [2] Ze moeten niet vergezocht zijn, maar met de zaak die men voor heeft, wel overeenkomen; [3] Men moet ze in het kort verhandelen; [4] Ze moeten voortgebracht worden tot onderwijs die de praktijk van het leven aangaat, en niet om enige leer des geloofs te bewijzen.”
5. En tenslotte is er een exegetische regel over gelijkenissen: “Gelijkenissen hebben alleen bewijzende kracht in zover het bewijs aansluit bij de scopus van de gelijkenis.” Er is maar één centrale focus van elke gelijkenis. En alleen in aansluiting bij deze kern kan een gelijkenis een theologisch punt bewijzen. In de gelijkenis van de verloren Zoon is de liefde van de Vader voor zondaren de centrale kern. Het is dus niet geoorloofd om een diepere betekenis te geven aan de schoenen, de ring en het nieuwe kleed dat de verloren zoon bij zijn terugkeer krijgt.
Nu je tweede vraag. Als je de bovenstaande regels aanvaardt, kun je niet (meer) zo snel een historisch bijbelgedeelte op jezelf toepassen. De opdracht aan Abraham “Ga uit uw land en maagschap” kan nooit Gods bevel aan jou zijn om te verhuizen of te emigreren.
We moeten ons leven niet inrichten overeenkomstig bepaalde bijzondere teksten die we hebben gekregen, maar naar Gods geopenbaarde wil en wet. Wat niet direct in de geopenbaarde wil van God wordt bepaald, laat de Heere over aan je eigen wijsheid en inzicht. Een zeer helder boek hierover is Garry Friesen, "Decision making and the Will of God."
Met hartelijke groet,
Ds. G. A. van den Brink
Dit artikel is beantwoord door
Ds. G.A. van den Brink
- Geboortedatum:05-01-1974
- Kerkelijke gezindte:Hersteld Hervormd
- Woon/standplaats:Apeldoorn
- Status:Actief
Bijzonderheden:
-Vragen aan ds. Van den Brink kunnen tot nader bericht niet worden ingediend.
-Emeritus-predikant. Sinds september 2020 als wetenschappelijk medewerker verbonden aan de TUA.
-Bekijk ook:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Mijn volgende vraag is echter wel direct: hoe 'krijg' je een bijzondere tekst?
In heel bijzondere omstandigheden wil de Heere soms door de Heilige Geest met kracht tot het hart spreken; en zo een woord (bijzondere tekst) uit 'Het Woord' toepassen waardoor je in dat specifieke geval Gods weg mag weten, onderwijs ontvangt of vertroost en bemoedigd wordt.
Praktijk
^
|
Systeem
^
|
Bijbel
(de bedoeling is dat een pijltje van de Bijbel naar Systeem wijst en van Systeem naar Praktijk)
De Bijbel is de basis van waarheid en kennis. Hiermee beginnen we en hierop bouwen we.
Uit de Bijbel (als geheel) bouw je een systeem, een structuur op. Je kan dit leer noemen als je wilt maar bedenk dat niet alle leren zo zijn opgebouwd. Het is de hele structuur van wat goed en verkeerd is, wat waarde heeft en wat minder waarde heeft en wat geen waarde heeft is en waarom. Principes, grondbeginselen etc. Naarmate er meer kennis uit de Bijbel komt wordt het systeem sterker en veelzijdiger. Het system moet worden opgebouwd uit de Bijbel, niet uit tradities, menselijke wijsheid of wat er in de praktijk gebeurd (zoals, "de kerk heeft dit al 400 jaar gedaan" of "mensen worden daar genezen" of "mensen komen daar tot geloof", of "dit werkt gewoon"). Dan begin je aan de verkeerde kant.
Vanuit dit systeem leidt je af welke keuzes je moet maken, hoe je behoort te leven, hoe je moet omgaan met anderen etc. Het kan dan heel konkreet worden. Met een goed systeem, goed opgebouwd uit de Bijbel kan je hele konkrete vragen beantwoorden. Ook vragen waar geen direct antwoord op staat in de Bijbel kunnen hiermee beantwoord door de algemeen geldende Bijbelse principes te onderkennen. Hierdoor onstaat een wijsheid die in staat stelt moeilijkere vragen te beantwoorden en keuzes te maken. Een belangrijk punt is ook dat vragen die voor ons belangrijk schijnen misschien helemaal niet zo belangrijk zijn. Het systeem geeft ook in hoeverre een bepaalde keus belangrijk is of niet. Bijvoorbeeld: "zoek eerst het Koninkrijk van God en Zijn gerechtigheid" geeft een beginsel aan dat aan veel zulke vragen beantwoord maar op een andere manier. Let maar eens op hoe Jezus vaak een vraag niet direct beantwoord omdat er een andere vraag belangrijker is.
Als je een rechtstreekse verbinding maak van Bijbel naar praktijk bestaat het gevaar dat je dingen uit het verband haalt of andere teksten negeert. De vragen voor de praktijk moeten niet komen uit een enkele tekst maar uit de Bijbel als geheel, met elk tekst op waarde geschat. Daarmee bedoel ik dat bijvoorbeeld zaken uit het OT, alhoewel van grote waarde in bepaald opzicht, moeten worden toegepast in het kader van NT, en niet buiten het NT om. Zo hebben tekstgedeelten altijd hun direkte context maar ook hun ruimere context.
Hiermee voorkom je dat dingen uit het verband haalt en dat je menselijke leren, tradities, gedachten of gevoelens gaat proberen te onderbouwen uit de Bijbel in plaats van andersom.
Joh.16:13 Maar wanneer Die komt, de Geest van de waarheid, zal Hij u de weg wijzen in heel de waarheid.....
Iedereen die gelooft heeft de Heilige Geest ontvangen Rom.8:9. 2Kor.3:6.
We leven naar de Geest, niet naar de letter 2Kor.3:6 en natuurlijk gaat de Geest niet tegen de letter in en maakt Hij gebruik van onze natuurlijke vermogens (o.a. ons verstand), zodat we zelf de Bijbel lezen e.d. en zo kunnen weten wat Zijn wil is.
Leven vanuit het systeem maakt wettisch. Leven vanuit de Geest maakt levend.
Het nieuwe verbond houdt in dat Hij zijn wil en woorden in het hart en verstand gegeven heeft Heb.8, dus geen systemen meer maar leven vanuit de liefde! (en dat gaat niet tegen de letter in)
Ik ben het helemaal met je eens dat we de Bijbel moeten lezen los van de menselijke wijsheid en tradities e.d.
De Bijbel moet in het verband gelezen worden, we moeten opletten tegen wie, in welke situatie, met welk doel iets gezegd wordt.
En al die verhalen staan ook niet los van elkaar maar daaruit kunnen we het karakter van God leren kennen en Zijn wil.
Schrift met schrift vergelijken, daardoor worden de dingen steeds helderder.
Daar heb je helemaal gelijk in, op eigen kracht en wijsheid gaat het niet.
Maar aan de ander kant kennen we HG alleen uit de Bijbel.
Met 'leven uit een 'systeem' heb je denk ik niet begrepen wat ik bedoel. Het is niet mijn bedoeling een systeem van wetten of regels op te zetten. Het gaat er om dat we God leren als Persoon, zijn. het systeem is een hulpmiddel daarbij. Je kan' Systeem' vervangen door 'Kennis van God'. Dat is wat ik bedoel.
Ik koste mij even moeite om alle antwoorden te begrijpen maar tijden het lezen moest ik gelijk denken aan de moorman. Want wat is hier zo belangrijk om te begrijpen?
Je hebt de Heilige geest nodig om verder in en met God te kunnen leven.
Zonder Heilige Geest blijft het natuurlijk en blijf je het met je eigen verstand doen! En zonder de heilige geest blijft elke vraag of situatie een vraagteken zonder antwoordt of juist een kunstig bouwwerk van eigen motivaties en gedachten
De Heilige Geest is daarom m.i het antwoord op je vraag
Want als de kerk van vandaag meer de ruimte geeft aan de Heilige geest dan Zal je wat beleven waar iedereen jaren voor gebeden heeft.
Toen Jezus op aarde wandelde, was niets onmogelijk. Hij verrichte het ene wonder na de andere en gaf de ene oplossing na de andere. Maar het grootse wonder wat Hij belooft had (voor na zijn Hemelvaart) wordt toch som weinig aangehaald als oplossing voor dagelijkse vragen en praktijk. Zelfs bij de 5 sola' merkte ik op dat het niet specifiek of apart wordt genoemd. (nu houd ik de 5 sola's wel tegen het licht van de reformatie en het overheersende katholieke tijdperk)
De Heilige Geest is gegeven om ons te begeleiden, vertroosten, te inspireren, te motiveren en ga zo maar door. Dat is het doel van Zijn Persoon. Hij doorgrond alles, weet alles, kent de diepten van het Vaderhart maar ook van een ieder op deze aarde.
Hij is het die de Wil van God zo in het diepste van je (geest) ziel en lichaam kan verduidelijken. Zodat je ook een Godservaring hebt!
Hierintegen, als je iets doet, wat indruist tegen de Heilige Geest, dan appelleert het in je gedachten. Dan rinkelen er direkt bellen in je hoofd zodat je attent gemaakt wordt dat je het anders moet doen! Dat het indruist tegen het werk van de H.Geest!
God is Geest, en de geestelijke wereld bestaat uit engelen die Hem dienen. Waarmee? Om Zijn Liefde aan ons kenbaar te maken. Daarom heeft Hij ons ook gemaakt? Daarom staat er ook geschreven God is geest, dus wie hem aanbidt, moet dat doen in geest en in waarheid. Zodat de relatie ook tot stand komt tussen God en de mens
Ik denk ook dat @Gerard juist een heel duidelijk voorbeeld geeft. (Gerard ik wil je gedachtegang niet afkraken maar misschien zou je mij kunnen mailen?)
Hij geeft in een schema weer hoe wij via een systeem vanuit de bijbel in de dagelijkse praktijk kunnen leven. We hebben dus een systeem nodig.(mooie gedachtengang en voorbeeld dat God altijd door zijn geest werkt)
Maar zouden wij door jarenlange kerkgeschiedenis toe zijn aan een systeem die de letter vertaald naar de praktijk….
Het mooie is dat het Woord al Levend is en het systeem wat Gerard bedacht is niet een natuurlijks iets maar het is er al. Het is de belofte van Jezus voordat hij opgevaren was. Het is ons hulpmiddel voor de dagelijkse praktijk en heet HEILIGE GEEST (hallelajah)
Want toen De Heilige Geest door Fillipus heen, de moorman inzicht gaf, werd het hem in zijn gedachten verduidelijkt. En hoe kwam Fillupus nu in zijn dagelijkse praktijk op deze weg…juist door de inspiratie van de Heilige geest.en hoe ging hij verder?
Juist door de Heilige geest die hem weer wegnam (beeld je dit maar eens in) naar asdod!
Hopelijk mag de Heilige Geest jou ook inspireren, bidt er maar voor en wees er maar niet bang voor. God geeft geen slang als je om vis vraagt of een steen als je om brood vraagt
Grt
Praktijk
^
|
Kennis van God
^
|
Bijbel
Breek je eigen gedachten er aub niet over.
God heeft dit zo bedacht en dat mogen we gelukkig ook zo aannemen:
Joh 14,16 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn,
Joh 14,26 maar de Trooster, de heilige Geest, die de Vader zenden zal in mijn naam, die zal u alles leren en u te binnen brengen al wat Ik u gezegd heb.
Joh 15,26 Wanneer de Trooster komt, die Ik u zenden zal van de Vader, de Geest der Waarheid, die van de Vader uitgaat, zal deze van Mij getuigen;
Joh 16,7 Doch Ik zeg u de waarheid: Het is beter voor u, dat Ik heenga. Want indien Ik niet heenga, kan de Trooster niet tot u komen, maar indien Ik heenga, zal Ik Hem tot u zenden.
Als hij door geloof een kind van God is, dan is het: de Heilige Geest in je en de Bijbel
En daar zal hij zich in de praktijk door laten leiden.
Dus uiteindelijk wordt de gelovige alleen geleid door de Heilige Geest, want Hij is ook de auteur van de Bijbel.
De Heilige Geest woont in hem 1Kor.3:16 Weet u niet dat u Gods tempel bent en dat de Geest van God in u woont?
Dat is waar we uit elkaar gaan. DAT de Heilige Geest in mij woont en werkt is absoluut zo. Maar HOE de Heilige Geest werkt hebben we blijkbaar een ander zicht op.
Het klinkt alsof je de HG plaats naast de Bijbel (ik bedoel dan als bron van kennis). In sommige kringen wordt dan zelfs de Bijbel helemaal weggedaan en vervangen door de HG en allerlei openbaringen. De Bijbel heeft nog slechts een ceremoniële plaats, er wordt een tekst uit voorgelezen en vervolgens wordt het hele systeem opgebouwd uit ervaringen, gevoelens en openbaringen.
Het heet dan 'de letter doodt, maar de Geest maakt levend', misbruik van het door jou genoemde 2 Kor 3:6, waar 'letter' ingevuld wordt met 'Bijbel' en niet met 'wet' zoals Paulus bedoeld (zie vs 3 en 7).
Ik denk niet dat jij dat doet want ik weet dat voor jouw de Bijbel een grote waarde heeft, maar het is een logische volgende stap in zo'n denkkader.
Ook bedoel ik absoluut niet dat de Heilige Geest de Bijbel vervangt.
En ik ben ook geen voorstander van leven uit ervaringen, gevoelens en openbaringen als dat tegen de Bijbel ingaat.
Maar het is te kort door de bocht om te zeggen dat we de Heilige Geest alleen maar kunnen kennen vanuit de Bijbel. Want de Geest Zelf getuigd met onze geest Rom.8
We leven door het geloof. (dat had er nog bij moeten staan)
Ik heb er zeker vrede mee en helemaal als je zegt dat je de Heilige geest in je mag ervaren
Want dan ben jij naast de Bijbel een Levend voorbeeld
Persoonlijk geloof ik ook dat de Bijbel als Woord Leeft. Lees 1joh 1 er anders maar op na.
Verder vind ik het niet verstandig om te praten over andere mensen van een andere denominatie of kerkgenootschap. Al staan ze met hun hoed vliegen te vangen tijdens het zingen van een psalm, ik ben niet in hun midden en hoef ze niet oordelen of ze iets wel of niet goed doen. Het uitgangspunt ben je gewoon zelf en de realiteit is wat je er zelf van maakt, zonder naar de buurman of vrouw (die ik ook niet ken) te hoeven kijken
Graag zou ik het tot deze website willen houden waarbij ik de Bijbel als Gods woord en Gods Geest laat spreken. Want Het Woord, de Geest en de Vader zijn 1.
Als je verder wil mailen ben je altijd welkom
ok begrepen
@adriano
Er is verschil tussen mensen oordelen en een leer oordelen.
Jezus zegt zelf tegen de gemeente van Efeze: "Maar dit hebt gij, dat gij de werken der Nikolaieten haat, welke Ik ook haat". De Bijbel vraagt ons zeker dwalingen te oordelen en af te wijzen.
Het moet wel gebeuren op grond van de Bijbel en dat kan ik alleen denk ik door Bijbelse strukturen te begrijpen wat ik eerder probeerde duidelijk te maken.
Dat betekent niet dat ik mensen oordeel om uiterlijke dingen die ze doen of laten, maar wel dat ik een onderliggende gedachtenstruktuur en ook de werken die er uit volgen afwijs (zoals bij de Nikolaieten). En die werken zijn mij niet onbekend.
De reden dat ik dit hier noem is omdat het nauw verwant is met welke plaats de Bijbel voor je inneemt en hoe je de Bijbel leest. Bovendien denk ik ook dat de leer van bevindelijkheid in de gereformeerde kerk misschien niet zo heel ver af ligt van openbaringen van de 'Geest' in andere groeperingen. Zoals 1a2b3c zegt: We leven door het geloof. En geloof is dat we geloven wat God heeft gezegd en dat we weten kunnen uit de Bijbel. Hoe je met de Bijbel omgaat speelt daarom denk in een krikieke rol. Keer op keer zie ik dat de Bijbel in woorden de 'sola' wordt genoemd maar dat als het er op aankomt deze slechts een bijrol speelt.
Vandaar dat ik meen dat het past in de context van de bovengestelde vraag.
Het is geenszins mijn bedoeling iemand voor het hoofd te stoten, maar ik ben er van overtuigd dat het hier om levensbelangrijke zaken gaat en ook een christen gevaar loopt te worden verleid tot een ander leer, en een ander evanglie. Vandaar mijn bezorgdheid.
In geen ene kerk is het perfect, die van mij niet maar ook die van jou niet.
Daarom mag iedereen gelukkig alles elke dag bij het kruis achterlaten
Alertheid bereik je denk ik wel meer, door je uit te strekken naar een persoonlijke relatie met God, door aanbidding/ gebed en door onderwijs (Berea). Maar ook hier heb je inspiratie en leiding nodig door de Heilige Geest. Zoals ik al in het stukje van de Moorman aanhaalde is dit een duidelijk voorbeeld van het werk van de H. Geest. Maar ook Rom. 8 geeft duidelijk weer hoe het werkt. De H.Geest getuigd met jou Levend gemaakte geest. Zo ontstaat er verbinding met God. Zo ontstaat er groei en zo probeer je een dagelijkse focus te hebben op Zijn Koninkrijk.
Ten alle tijde kan je gedrag van andere gemeenten of genootschappen vanuit alertheid opmerken. Maar Paulus schrijft niet "(ver)oordeel de leer van een ander kerk" maar juist beproef het! Toets alles! veracht de profetieën niet en doof de Geest niet en behoudt het goede! Verder stelt Paulus wangedrag aan de kaak. En als bevoegd gezag kan hij er ook een oordeel over geven. Hij is dus bevoegd! (1 kor.5)
Dus ook in de kerk waar men heel weinig de bijbel gebruikt maar waar men volgens zeggen meer van de H.Geest uit gaat, alle zaken beproeven en toetsen om tot bevindingen te komen. Dat is krachtig en dat getuigd van licht of duisternis! Zeg het maar eens hardop tegen jezelf. Jezus Christus is de zoon van God, Hij is mijn Heer en Hij regeert in mijn leven.
Wat Jezus haat tegen de nikolaieten, betreft gaat dit om hun gruwelijke praktijken van macht- en controlezucht. Ze domineren kinderen van God en gedragen zich als heerser
Het is dus een ware controlegeest die levende lampen gedoofd wil zien.
Elk scenario wat ontstaat door de Heilige Geest wordt tegengewerkt door b.v een democratische oplossing of dominerend heerser. Als de lampen maar onvoldoende olie krijgen dan gaat het licht vanzelf uit! Zelfheerschappij(lees heerschappij vanuit de duisternis) is gebaseerd op zelfzucht en zet God buiten spel. Zijn vriendin is Izebel (hoererij) en zijn vriend is Bileam (toverij).
Het is te tricky om een kerk aan te wijzen die je hieraan kan meten. En mocht het er van moeten komen, ik bid wel eens meer voor onderscheiding van geesten Zodat de Heilige Geest onderscheiding geeft. Want ALLEEN die geeft uitslag omdat Hij alles op de aarde en de hemel heeft beproefd en uitgediept! Dat is Hoe God het georganiseerd heeft.
@ Gerard, het is goed om van gedachten te wisselen, ook al betreft het binnen een topic maar m.i. gaat het nog steeds over de Heilige geest en zijn werken en dat lijkt mij een toegevoegde waarde voor de vragensteller.Ik begrijp je bezorgdheid maar mijn opmerking is: beproef het aub ook!
Waar ik ook tijden het lezen van je tekst aan moest denken was de volgende film:
Het gaat over een Turkse moslim Ali die een openbaring krijgt in Meka van de Heeere Jezus, die hem uitnodigt om Hem te volgen in zijn leven. Hij kan door deze openbaring hierna niets anders dan iedereen vertellen over Jezus Christus. Hij doet dit zo een jaar lang! Evangeliseren en dat allemaal ZONDER een bijbel (hallelujah). Pas later kreeg hij een NT bijbel. Het is ontzettend mooi en wonderlijk hoe alles verder verloopt
http://video.google.nl/videoplay?docid=7256366120989310427
Grt
Hebr. = Hallelujah => hallelu + jah(JHWH) => Prijs + God
Het is mij niet opgevallen dat ik dit specifiek doet na de woorden die je opnoemt, ik heb er dus ook geen logische reden voor maar ik zal er zelf ook eens op letten. Omdat het wel betrekking heeft op God Zijn Woord en Geest, komt het er dus logischerwijs misschien na???
grt