Eten op de sabbat
Ds. P. van de Voorde | 14 reacties | 24-08-2011| 11:00
Vraag
Afgelopen week lazen we in de kinderbijbel over de Israëlieten in de woestijn. Het ging er over dat ze dagelijks van de Heere manna kregen en dat het manna per dag gegeten moest worden, i.v.m. verderf van het voedsel. Echter, op vrijdag was het manna van zodanige samenstelling dat het goed bleef op de sabbat, zodat er op de sabbat geen manna regende, i.v.m. de sabbatsrust. Ik moest toen denken aan het verhaal van de aren die Jezus op de sabbat plukte en at en de kritiek van de Farizeeën daarop. Ik vind bovenstaande verhalen wat tegenstrijdig met elkaar en wat moeten wij hiermee op de zondag? Alvast vriendelijk bedankt.
Antwoord
Beste vragensteller,
Is het Manna-verhaal met betrekking tot de heiliging van de sabbat tegenstrijdig met het verhaal in Markus 2: 23-28? Ik denk van niet. In de woestijn moesten ze er dagelijks op uit om in hun onderhoud te voorzien door Manna te verzamelen. God zorgt ervoor dat dit op de sabbat niet nodig is. God rust ook op de sabbat (Ex.20), maar niet voordat Hij gezorgd heeft dat ook zijn volk kan rusten. Daarom schenkt Hij een dubbele hoeveelheid houdbare Manna op vrijdag. Dit is genade van God. Op de sabbat Manna rapen betekent dus ongeloof. Dit is waarover God boos is als mensen er toch op uittrekken op de sabbat om Manna te rapen. Ze miskennen daarmee Gods zorg en de rust die Hij zijn volk gunt. Sabbat is rustdag, niet zonder reden, maar omdat dit goed is voor de mens. Zo zegt Jezus ook in Markus 2 dat de mens er niet is ter wille van de sabbat, maar de sabbat ter wille van de mens (vs.27)!
Als Jezus met de discipelen door een veld met tarwe loopt, gaat het m.i. niet over het voorzien in hun dagelijkse onderhoud. Hier is dus geen sprake van werk voor hun dagelijkse brood of onderhoud of het miskennen van Gods zorg voor zijn kinderen, zoals in de woestijn. Maar Jezus gaat nog een stap verder als Hij zich verantwoordt met de geschiedenis van David die van de toonbroden eet (vs. 23-27). Nood breekt hier wet. Stel je voor dat het sabbatsgebod hier strikt en streng zou zijn gehandhaafd. Dit zou de dood betekend hebben voor David en zijn mannen! Maar de mens is er niet ter wille van het sabbatsgebod, de sabbat is er ter wille van de mens. Jezus weet als geen ander dit gebod op waarde te schatten en toe te passen in het kader van de zorg van God voor zijn volk.
Wat betekent dit alles voor de zondag is je verdere vraag. De zondag is de eerste dag van de week, terwijl de sabbat de zevende is (die begint op vrijdag bij zonsondergang!). Dus onze zondag kunnen we niet zomaar gelijk stellen met de sabbat die God in de eerste plaats geschonken heeft aan zijn volk Israel. Strikte onderhouding betekent dat wij onze rustdag op zaterdag moeten houden en niet op zondag (zie Ex.20). Strikte onderhouding van de sabbat betekent ook dat we een totaal andere invulling krijgen als nu het geval is met betrekking tot onze zondagsbesteding – bestudeer de wetten maar eens die gelden voor de sabbat. Verder staat de sabbat in verband met het geheel van de feesten die we in het Oude Testament tegenkomen (Pesach, Pinksteren, Loofhutten, enz.). Sabbat en de feesten kun je niet zomaar van elkaar losmaken. Als je de sabbat houdt, waarom dan niet Loofhutten? Sabbat is m.i. een voorrecht dat God geschonken heeft aan zijn volk Israel. De sabbat wordt dan ook nergens opgelegd aan de heidenen (Hand.15; Rom.14: 5-6; Gal.4:10; Kol.2:16).
Nu vieren wij op zondag niet de sabbat, maar de opstanding van Jezus Christus die opstond op de eerste dag van de week. Op deze dag komt de gemeente samen om God te loven, te bidden en zijn woord te horen. Het is een zegen dat dit door de eeuwen heen tegelijk een dag is van rust. Ik denk dat de bijbelse lijn van een dag rust in de week voor ons tot grote zegen is en we dit ook vast moeten houden. Een rustdag is er vanaf het begin van de schepping geweest in de orde van God. De zondag is daarvoor bij uitstek geschikt en het is een zegen dat deze dag door de eeuwen heen -ook in maatschappelijk opzicht- een dag is geworden om uit te rusten en we de mogelijkheid hebben om met de gemeente samen te komen. Dat mogen we rusten in het werk van Christus voor ons (Zie zondag 38 van de Heidelberger Catechismus). Zeker in deze hectische tijd is het van belang dat we de zondag als rustdag niet prijsgeven; een dag voor de Heere en de ontmoeting met elkaar.
Ik hoop dat je met dit antwoord verder kunt en dat je bovenal persoonlijk mag rusten in het werk van Christus. Zijn werk voor verloren zondaren is volmaakt en daar mogen we in rusten door het geloof alleen. Zo mag iedere dag een rustdag worden in het geloof.
Ds. P. van de Voorde,
Wijngaarden
Dit artikel is beantwoord door
Ds. P. van de Voorde
- Geboortedatum:18-08-1975
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Wijngaarden
- Status:Inactief
Bijzonderheden:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Jezus zegt: Mark.28:19 Ga dan heen, onderwijs al de volken ..... hun lerend alles wat Ik (niet Mozes) u geboden heb, in acht te nemen.
Wat Jezus geboden heeft kunnen we in de evangelieën lezen, daar behandelt Hij alle geboden behalve het sabbatsgebod.
Als Jezus niet één jota of tittel van de wet vergeet te vervullen (Mat.5:18) kunnen we rustig aannemen dat Hij er ook niet één vergeet te behandelen.
Vooral als je bedenkt hoe actueel het sabbatsgebod in Zijn dagen was, is het onlogisch om aan te nemen dat het zo vanzelfsprekend is dat de sabbat moet blijven, dat Hij er niets over zegt.
Al de uitspraken van Paulus zijn daarmee in overeenstemming.
Wij zijn geen Joden en de wet van Mozes is nooit aan ons gegeven, tegen ons (heidenen) wordt gezegd: dat gij u onthoudt van hetgeen den afgoden geofferd is, en van bloed, en van het verstikte, en van hoererij. Han.15:29
De zondag is geen Nieuwtestamentische sabbat geworden, een dag van geboden en verboden! Een rustdag is een gave van God aan de mens, de mens is geen slaaf van de rustdag! Jezus heeft dat in het NT gezegd en laten zien. Hij kwam daarmee juist fel in botsing met (wettische) farizeeen.
Belangrijk met betrekking tot de sabbat/zondagsinvulling is: 'De een acht de ene dag boven de andere dag, maar de ander acht al de dagen gelijk. Laat ieder in zijn eigen geest ten volle overtuigd zijn.' (Romeinen 14:5)
en wat wij er dan mee moeten? Inderdaad, de rustdag NIET prijsgeven! Wij houden Gods geboden omdat we Hem liefhebben toch? Op die manier is de rustdag nog steeds tot een teken dat het goed zit tussen God en ons ( Exodus 31:13: Gij zult evenwel mijn sabbatten onderhouden; want dit is een teken tussen Mij en tussen ulieden, bij uw geslachten; opdat men wete, dat Ik de HEERE ben, Die u heilige.) Op het moment dat we die rustdag laten varen moeten we ons dus eens stevig achter de oren gaan krabben over onze verhouding met God. Weten wij dan nog wel dat Hij het is die ons heiligt?
Zeg plderoos vraagje: ben jij voor de vervangingsleer? (ik ben nieuwschierig maar als je er niet op in wilt gaan, ook goed hoor ;)
Als je met de vervangingsleer bedoelt dat de kerk of de gemeente Israël vervangen heeft, nee, dat denk ik zeker niet. Juist vandaag reageerde ik nog op een reactie van Mus waarin hij zich baseerde op romeinen 9-11. Ik doe dat ook. In het oude testament had God Zich Israël als fysiek volk uitverkoren. Hij sloot daarmee een verbond van zegen en vloek. zegen voor de gelovigen, en vloek voor de ongelovigen. (want ook Abraham werd uit geloof gerechtvaardigd) In Romeinen vergelijkt Paulus Israël met een olijfboom. Daar zijn de ongelovige takken uitgerukt (de vloek), de boom zelf is blijven staan (de zegen) Op die boom met kale plekken zijn gelovigen uit de heidenen geënt. Let wel, op de bestaande stam van de gelovigen uit israël. En dat samen, die stam met originele takken en geënte takken, is het 'ganse' Israël dat behouden zal worden. Gelovige heidenen hebben dus niet het oude volk vervangen, ze zijn met de gelovigen daaruit samengegaan, één volk geworden. Gelovigen uit de heidenen zijn in die zin dus wel 'kinderen van Abraham'geworden (want niet de kinderen naar het vlees, maar de kinderen der beloften, die gelden voor kinderen Gods), maar ze hebben ze niet vervangen.
Zeker kunnen we leren van de dingen die tegen de Israëlieten werden gezegd.
Maar dat neemt niet weg wat Paulus leert over sabbat en de wet van Mozes.
"En niet met ulieden alleen maak ik dit verbond en dezen vloek; Maar met dengene, die heden hier bij ons voor het aangezicht des HEEREN, onzes Gods, staat; en met dengene, die hier heden bij ons niet is..... daar worden de nakomelingen van Abraham mee bedoelt.
(maar goed, dit hebben we al eens meegemaakt hé! En we zijn allebei nog niet van gedachten verandert)
Groet!
Moet zijn: daar wordt het nageslacht mee bedoelt (al zijn dat natuurlijk ook nakomelingen van Abraham)
Rom 4:16 Daarom is het (alles) uit geloof, opdat het zou zijn naar genade, en dus de belofte zou gelden voor al het nageslacht, niet alleen voor wie uit de wet, maar ook voor wie uit het geloof van Abraham zijn, die de vader van ons allen is
Gal 3: 6 Op dezelfde wijze heeft ook Abraham God geloofd en het is hem tot gerechtigheid gerekend. 7 Gij bemerkt dus, dat zij, die uit het geloof zijn, kinderen van Abraham zijn. 8 En de Schrift, die tevoren zag, dat God de heidenen uit geloof rechtvaardigt, heeft tevoren aan Abraham het evangelie verkondigd: In u zullen alle volken gezegend worden. 9 Zij, die uit het geloof zijn, worden dus gezegend tezamen met de gelovige Abraham
7 voudige zegen van God aan abraham
1 Ik zal u tot een groot volk maken,
2 en u zegenen,
3 en uw naam groot maken,
4 en gij zult tot een zegen zijn.
5 Ik zal zegenen wie u zegenen,
6 en wie u vervloekt zal Ik vervloeken,
7 en met u zullen alle geslachten des aardbodems gezegend worden
Wat doe jij met de teksten Hand.15; Rom.14: 5-6; Gal.4:10; Kol.2:16. die kun je niet zomaar negeren.
Als de sabbat echt gehouden moest worden moet het ook goed gebeuren, dan moet iedereen die de sabbat breekt gedood worden e.d.
en die Hem vergezelden, die plukten onder 't gaan.
De farizeeën zeiden; 'Toon Heer' ons Uw gezag,
Uw dienaars doen op sabbat, wat op die dag niet mag.'
De Heer'der sabbat sprak toen; 'Maak niet wat recht is krom,
de sabbat is voor mensen en 't is niet andersom.'
Hij is een Heere, ook van de sabbat
begrijp mij niet verkeerd, want dat is ook niet wat ik er mee wilde zeggen
Ter verduidelijking van mijn reactie,
Als gelovige deel je mee in de ZEGEN van abraham
(was even geen aanvulling op de sabbat kwestie!)
maar een mooie aanvulling op ons dagelijks leven
Iets om stil bij te staan
Hoe zou dat bij jou of mij dan uitpakken?
Toen Paulus schreef was er nu eenmaal niet de luxe van een gekerstende samenleving waarin de vrije zondag kon ontstaan. Daarom zegt hij ook dat je je echt niet volledig afzijdig van de ongelovigen hoeft te houden "want anders zouden wij wel uit deze wereld moeten gaan. In het OT had je een theocratie in Israël waarin alle geboden van God kwamen. In het heidendom had je dat niet en daar kon de christen zich gerust bij aanpassen, hij mocht zelfs offervlees eten als hij zijn naaste daarmee niet tot zonde verleidde. Maar dat neemt niet weg dat Gods geboden wél zijn blijven staan zolang ze nog niet vervuld zijn. En dat geldt dus ook voor het sabbatsgebod. Stel dat het hier zo was dat wij niet meer op zondag vrij zouden zijn, dan schenden wij, net als de priesters toen, het sabbatsgebod zonder schuldig te zijn. Want de wet doet zonde kennen, het sabbatsgebod staat in de wet, dus de rustdag niet onderhouden is een zonde.
Persoonlijk ben ik er nooit van overtuigt dat het de zondag moet zijn i.p.v. de zaterdag maar daar maak ik dan weer geen stampij over.
