Twijfel over hemelvaart
Ds. J. Roosenbrand | Geen reacties | 30-06-2011| 08:29
Vraag
Ik heb een vraag over de hemelvaart. Wat zou de reden kunnen zijn dat niet alle evangelisten hun evangelie afsluiten met een beschrijving van de hemelvaart? Mattheüs noemt alleen "het gaan naar de berg", maar niet de hemelvaart. Markus zegt kort dat de Heere "is opgenomen in de hemel en zich heeft gezet aan de rechterhand van God." Lukas noemt het in zijn evangelie en natuurlijk uitgebreid in de Handelingen en Johannes vermeldt de hemelvaart niet.
Onlangs was het hemelvaart en deze vraag kan mij behoorlijk aan het twijfelen brengen. Ik weet dat dit niet goed is, ik weet dat het zonde is, ik weet ook dat mijn verstand uitermate beperkt is en dat als ik ergens geen antwoord op weet het natuurlijk wel mogelijk is dat dat antwoord wel bestaat en dat het bijzonder arrogant zou zijn om het tegenovergestelde te denken. Maar toch... De hemelvaart moet toch zo'n buitengewoon gebeuren zijn geweest, dat ik het moeilijk vind om redenen te bedenken waarom een evangelist het niet (zoals Mattheüs en Johannes), of summier (Markus) vermeldt.
Ik weet niet of het verkeerd is om deze vraag te stellen, want uiteindelijk zijn de evangelisten door Gods Geest geïnspireerd. Aan de andere kant wordt er wel vaak gezegd in de kerk dat Lukas gedetailleerd schrijft over wonderen en dat dit begrijpelijk is, omdat hij arts was, of dat de stijl van het boek Amos anders is dan van Jesaja en dat dit begrijpelijk is, omdat Amos veeherder was. Dus in deze gevallen vragen we ons ook af waarom een Bijbelschrijver schrijft wat hij schrijft, of hoe hij schrijft, zonder dat we dan de Goddelijke inspiratie overboord zetten.
Ik heb de laatste tijd verschillende preken gehoord over Mattheüs 28: 20 (Ziet, Ik ben met u al de dagen, tot de voleinding van de wereld) en over de troost die dit geeft voor de gelovigen. Ik zit dan eerlijk gezegd toch een beetje te hopen dat een dominee uit gaat leggen waarom het evangelie hier zo abrupt stopt, maar ik begrijp ook wel dat je in een preek niet alles kunt zeggen. En misschien zijn dominees bang dat ze mensen aan het twijfelen brengen, of denken ze dat er toch niemand is die zich dit afvraagt.
Ik neem aan dat in de tijd dat het NT geschreven werd er mensen waren die maar één evangelie hadden, of in ieder geval niet alle vier. Als die mensen puur afgingen op wat er in het evangelie geschreven stond, zouden ze mogelijk niet in een hemelvaart geloofd hebben, of kun je dat zo niet zeggen? Ik weet hier verder niet zo veel van af, maar het evangelie van Mattheüs heb ik vaak horen aanduiden als ‘het evangelie voor de Joden'. Maar ik vraag me dan af: wordt voor een Jood de opstanding niet minder geloofwaardig als er geen hemelvaart vermeld wordt? Er wordt verhaald hoe de Heere is opgestaan, maar niet waar Hij gebleven is (en een ongelovige Jood zou dan kunnen zeggen: Hij was niet opgestaan, Zijn lichaam was gestolen, vandaar dat niet genoemd wordt waar Hij gebleven is). Maar misschien is dit wel een kunstmatige situatie; juist in de begintijd vlak na de hemelvaart hebben er nog veel oog- en oorgetuigen rondgelopen die de opgestane Heiland zelf hadden gezien of gehoord en die met elkaar gesproken zullen hebben over de hemelvaart. In die zin zal in de begintijd de 'noodzaak' van het vermelden van de hemelvaart er mogelijk helemaal niet zijn geweest.
Toch blijf ik het niet begrijpen, want dit geldt ook voor vrijwel alle andere gebeurtenissen en woorden die in de evangeliën vermeld worden, net zo goed voor de opstanding als voor de hemelvaart, om maar wat te noemen. En de opstanding is natuurlijk het centrale punt van het christelijk geloof, maar het lijkt me ook absoluut van belang wat er na de opstanding met de Heere Jezus is gebeurd (juist ook met het oog op de betrouwbaarheid van de ooggetuigenverslagen van de opstanding).
Excuus voor de lange vraag, maar ik hoop toch dat iemand een goed antwoord heeft. Ik verwoord het misschien allemaal wat theoretisch, maar het is wel een vraag waar ik persoonlijk mee zit en die me echt kan aanvliegen als het gaat over het nut van de hemelvaart, of over de troost van Mattheüs 28:20. En als ik weer iets zie van de kracht van de opgestane Heere, dan zijn die twijfels wel weg, maar vaak komen ze toch weer terug. Of misschien hebt u een suggestie voor een auteur die Schriftgetrouw is en op dit onderwerp ingaat (ik ben al een fan van dr. J. van Bruggen, maar naar mijn weten heeft hij niets geschreven over de hemelvaart)?
Antwoord
Beste vragensteller,
Je hebt helemaal gelijk dat Hemelvaart een belangrijk en centraal heilsfeit is. Zonder Hemelvaart was Pinksteren niet mogelijk geweest en hangt ook de verwachting van de wederkomst volkomen in de lucht. Van die verwachting spreken zo veel teksten uit het Nieuwe Testament dat ik er niet eens aan begin om voorbeelden te noemen. Vooruit, een dan: Fil. 3:20.
Verder kan ik je gerust stellen: uit het feit dat je zo serieus worstelt met deze vraag blijkt wat mij betreft eerder dat je de Bijbel echt serieus neemt, dan andersom. Of iets wel of niet echt gebeurd is, maakt natuurlijk verschil. Dat geldt voor Pasen, maar ook voor Hemelvaart.
Het is niet duidelijk waarom de ene bijbelschrijver Jezus' Hemelvaart meer uitgebreid beschrijft dan andere. De evangelisten hebben (door Gods Geest gedreven) daarvoor ongetwijfeld hun eigen redenen gehad. Johannes bijvoorbeeld, schreef iets later dan Matteüs, Marcus en Lucas en vermeldt sommige gebeurtenissen uit het leven van Jezus helemaal niet. Soms zijn dat gebeurtenissen die voor ons gevoel toch wel erg opvallend moeten zijn geweest: denk aan de opwekking van Lazarus. Aan de andere kant beschrijft Johannes andere hele belangrijke gebeurtenissen niet, anders of minder uitgebreid. Denk aan de geboorte van Jezus! Wel is duidelijk dat alle evangelisten hun boeken globaal beginnen met de geboorte, en eindigen met de opstanding (en de verschijningen) van Jezus. Dat was voor hen blijkbaar logisch. Dat laatste blijkt ook uit het feit dat Lucas ervoor kiest om Jezus' Hemelvaart niet te beschrijven in zijn evangelie, maar in het vervolg daarop: in zijn tweede boek (Handelingen).
In Handelingen wordt Hemelvaart dan wel weer meteen aan het begin uitgebreid beschreven als ooggetuigenverslag. Als feit bovendien, dat voor het vervolg van de inhoud van de boeken van de Bijbel en voor de doorgang van de Gods werk in de geschiedenis van groot belang is. Lucas noemt bovendien de namen van diegenen die van de Hemelvaart in ieder geval getuigen zijn geweest. Dat zijn bepaald niet de minsten: "Petrus en Johannes, Jakobus en Andreas, Filippus en Tomas, Bartolomeüs en Matteüs, Jakobus, de zoon van Alfeüs, en Simon de IJveraar en Judas, de zoon van Jakobus. Vurig en eensgezind wijdden ze zich aan het gebed, samen met de vrouwen en met Maria, de moeder van Jezus, en met zijn broers" (Hand. 1:13-14). De boodschap van Hemelvaart was dus controleerbaar voor de eerste lezers van Handelingen. Over de vraag of het echt gebeurd is, was in die tijd, evenmin als elders in het NT, geen discussie. Petrus bijvoorbeeld, noemt het in zijn Pinksterpreek (Hand. 2:33).
Ik noem de volgende plaatsen waar Hemelvaart bevestigd of verondersteld wordt (overgenomen uit Bavinck, gereformeerde dogmatiek, deel III): Mat. 24:3; Johannes 6:62, 14:2, 20:17; Rom. 8:34, 10:6, Ef. 1:20, 2:6, 4:9,10, Kol. 3:1 en 1 Tim. 3:16; 1 Petr. 3:21-22, Hand. 2:33, 3:21, 5:31, 7:56; de hele brief aan de Hebreeën, m.n. 1:3, 6:20, 7:25, 8:1, 9:24-28, 12:2, 1 Joh. 1:1,2.
Noemenswaardig is verder nog dat -anders dan in onze cultuur anno nu- Jezus' Hemelvaart veel minder weersproken werd in andere tijden en culturen. In de tijd van Johannes vonden veel mensen het moeilijker om te geloven dat Jezus een echt mens is geweest, dan echt goddelijk. Ook de islam leert Jezus' hemelvaart, maar dan niet na Pasen maar voor zijn kruisiging en niet lichamelijk maar geestelijk. Hetzelfde beweren ook Jehova's getuigen, die zeggen dat Jezus alleen als geestelijk persoon (dus zonder lichaam) opsteeg naar omhoog. Mogelijk heeft dit er dus ook mee te maken.
Ik hoop dat ik je zo wat verder geholpen. Heb je nog meer vragen, laat het dan maar weten.
Hartelijke groet en bovenal zegen toegewenst vanuit de hemel, waar Jezus regeert aan Gods rechterhand, tot de dag komt van zijn wederkomst. Moge Hij ons dan ontmoeten terwijl we Hem vurig verwachten!
Ds. H. J. Roosenbrand
Dit artikel is beantwoord door
Ds. J. Roosenbrand
- Geboortedatum:05-07-1978
- Kerkelijke gezindte:Gereformeerd Vrijgemaakt
- Woon/standplaats:Hoofddorp/Haarlemmermeer
- Status:Inactief
