Stevig stukje slagwerk
Dr. C. A. van der Sluijs | 2 reacties | 11-04-2011| 08:37
Vraag
Ik ben pas bij een jubileumconcert geweest van het Urker mannenkoor Halleluja en ik ben er nog vol van, zo mooi dit was. Die Urkers zingen met overtuiging en groot enthousiasme. Daarbij worden ze begeleid door een professioneel orkest. Tja, daar zit nu ook mijn vraag. Het is een orkest met alle instrumenten, compleet met uitgebreid slagwerk. Bij veel nummers blijft het slagwerk onbenut. Bij klassieke werken komen de pauken van stal. Echter, als dit mannenkoor de negro spirituals gaat zingen, dan komt er een stevig stukje slagwerk bij. Muzikaal heb ik er best wel van genoten, maar toch blijft de vraag bij mij bestaan of dit eigenlijk wel kan. In de Bijbel wordt ook veel gesproken over trommels e.d. Komt het misschien doordat we er niet (meer) aangewend zijn? Of moet ik het anders zien? Ik zou graag nog een keer gaan, wellicht naar het concert in concertgebouw in Amsterdam, maar toch twijfel ik of dit wel goed is.
Antwoord
Beste vriend(in),
Slagwerk behoort oorspronkelijk tot een niet-westerse cultuur. Onze oorspronkelijke westerse cultuur is al vele eeuwen door het christendom bepaald. Toen het evangelie Afrika veroverde werd de cultuur zo veel mogelijk gekerstend. Maar niet helemaal, want dat kon en kan ook niet. De heersende cultuur zat en zit nu eenmaal en andermaal in de genen van deze volken. Vandaar dat dit te merken is aan met name de negro-spirituals, die vooral geboren werden op de slavenplantages in Amerika. Ik schreef "geboren", want uit de nood geboren uitten de christen-slaven zich op de hun aangeboren natuurlijke wijze. Vandaar die aangrijpende "negro-spirituals", die uitermate eenvoudig en tegelijkertijd uitermate diep zijn. En het ritme bracht men gewoon mee uit Afrika. Het vogeltje zong zoals het gebekt was. En daarvoor was een sterk ritme onontbeerlijk. Zo was en is hun temperament nu eenmaal gestemd.
Wij zijn daar minder ontvankelijk voor omdat dit minder correspondeert met onze nuchtere westerse aard. En als je het dan aanleert of invoert dan kon dit wel eens meer te maken hebben met een wereldse en vleselijke wijze van vrolijk zijn dan we doorgaans willen toegeven. Maar anderzijds moet niemand ons wijs maken dat onze westerse ingetogenheid in de liturgie correspondeert met die van de Bijbel (i.c. de Psalmen). “Handklapt en betuigt onzen God uw vreugd; weest te saam verheugd (Psalm 47)” kunnen we wel gaan vergeestelijken, maar dit doet geen recht aan de oorspronkelijke liturgische wijze van doen. Wij zijn echter geen oosterlingen, laat staan Joden, dus zeg ik dan: niet (na)doen!
Als het Urker mannenkoor negro-spirituals zingt, dan kunnen ze niet doen alsof het hier om de kerkzang in Staphorst gaat of die van Urk. Dit gaat gewoon niet. Vorm en inhoud hebben nu eenmaal alles met elkaar te maken.
Nu kunnen we wel onze vormen alleen zaligmakend verklaren, maar dan houden we alleen maar op een wettische wijze onszelf en anderen voor de gek. We kunnen ook andere vormen kritiekloos overnemen om die te gebruiken "tot een oorzaak voor ons vlees" en dan bedriegen we onszelf evenzeer. “Wees niet al te rechtvaardig… Wees niet al te goddeloos… (vgl. Pred. 7:16,17).” Wie een vreemdeling hier op aarde is, hoort soms neven en nichten zingen in een taal die hij niet verstaat, maar waarin nochtans de muziek van de hemel te horen is.
Een ieder zinge op zijne wijs het Hoogste Lied! En dan geen copy-gedrag, want dit hebben we al meer dan genoeg in de kerk.
Met vriendelijke groet,
Ds. C. A. van der Sluijs
Dit artikel is beantwoord door
Dr. C. A. van der Sluijs
- Geboortedatum:14-09-1942
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Veenendaal
- Status:Inactief
Bijzonderheden:
Bekijk ook:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
"Kopieergedrag hebben we al genoeg in de kerk." De spijker op zijn kop!
Persoonlijk geloof ik dat ritme en beat bij muziek hoort. Die kun je laten horen (de meer Afrikaanse of Arabische stijl) of niet. In orgelmuziek zit namelijk ook een beat, maar die voel je alleen, die hoor je niet.
Volgens mij heeft het christendom, vanuit haar Griekse en joodse wortels, helemaal geen probleem met ritme. Zoals ds. VdSluijs ook citeert uit de psalmregels. Het Westen dacht echter steeds meer dat ritme en beat niet bij een oprecht geloof hoorde. Ik denk dat dat een dwaling is. Slag en ritme zit niet alleen in de genen van Afrikaanse volkeren; het zat ook in die van ons, maar het is eruit gekerstend.
De hierboven genoemde kanttekening is trouwens het kader van mijn betoog: "Als je het dan aanleert of invoert dan kon dit wel eens meer te maken hebben met een wereldse en vleselijke wijze van vrolijk zijn dan we doorgaans willen toegeven."
