Egypte en profetie in Jesaja 19

Ds. J.R. Lammers | Geen reacties | 19-02-2011| 11:00

De laatste tijd horen we Egypte volop in het nieuws en dat Mubarak is opgestapt. In hoeverre kunnen we deze gebeurtenissen linken aan de profetie in Jesaja 19?

"Gezegend zij Mijn volk Egypte, het werk van Mijn handen Assyrië, en Mijn eigendom Israël!" (Jesaja 19:25).

Ik herinner mij nog het bijzondere moment in 1977 toen president Anwar Sadat op 19 en 20 november als eerste Arabische leider Israël bezocht en de Knesseth toesprak. Het was het begin van een vredesproces dat uitmondde in de vredesakkoorden van Camp David in 1979. Het kwam Sadat te staan op ongelooflijk veel kritiek uit de Arabische wereld. Er was sprake van een enorme verontwaardiging en Egypte kwam alleen te staan in de Arabische wereld. Ook in eigen land stuitte Sadat op veel weerstand. Het verzet tegen zijn daad kwam tot een climax op 6 oktober 1981 toen hij door fundamentalistische moslims vermoord werd. Hij had de olijftak aangeboden aan Israël, zoals eens de duif aan Noach in de ark, een symbool van vrede, hij werd bruut vermoord door de vernietigende kracht van wapens. Sadat werd opgevolgd door zijn vice-president Hosni Mubarak wiens positie nu wankelt.

Ik herinner mij ook nog dat destijds in 1977 mijn vader Jesaja 19 aanhaalde als het hoofdstuk waarin gesproken wordt over vrede tussen Egypte en Israël. "De Egyptenaren zullen samen met de Assyriërs de Heere dienen. Op die dag zal Israël de derde zijn naast Egypte en Assyrië, een zegen in het midden van de aarde" (vers 19).  Hoewel ik toen nog een puber was, bezig met wat pubers bezighoudt, proefde ik wel de sfeer en het gewicht rond dit gebeuren. Er werd bijzondere geschiedenis geschreven, die je blijkbaar ook nog kon teruglezen in de Bijbel.

De onrust in Egypte en de Arabische wereld deden mij opnieuw aan het gebeuren in 1977 denken. En de spannende vraag houdt ons bezig welke kant het nu op zal gaan. De kans is niet denkbeeldig dat de olijftak vervangen gaat worden door geweld tegen Israël. Met argusogen volgt Israël de ontwikkelingen in Egypte. En in Israël wordt niet zo sussend gesproken over de Moslimbroederschap zoals je dat in Nederland wel kunt horen. Achter een buitenkant die zich gematigd voordoet zouden wel eens veel sterkere gevoelens tegen Israel en tegen het westen schuil kunnen gaan dan men vermoedt. Er is het angstige scenario dat Israël nog meer alleen komt te staan in een vijandige Arabische wereld en dat Amerika steeds meer zijn grip verliest op diezelfde Arabische wereld.

En toch is er dan nog steeds die profetie in Jesaja 19. Stel dat de lijn die Sadat heeft ingezet verbroken wordt en dat Egypte het vredesverdrag met Israel verbreekt, hoe moet je die profetie dan lezen? Leek het er even op dat de Bijbel toch gelijk heeft, maar bij nader inzien toch niet?

Egypte wordt in Jesaja 19 in adem genoemd met Assyrië. Beiden zijn de grote supermachten waaronder Israël enorm geleden heeft. Egypte kennen we als het land van de slavernij. De Farao die Jozef niet gekend had, was zoals zovelen na hem, bang voor het volk Israël en ging over tot een wrede onderdrukking. Sterker nog: hij wilde het volk uitroeien doordat alle jongetjes in de Nijl gegooid moesten worden. Het woord Holocaust bestond nog niet, de zaak echter wel. De Assyriërs deporteerden de joden in ballingschap en gingen daarbij op brute wijze te werk. Ze moorden en verkrachtten.

In Jesaja 19 wordt het oordeel over Egypte uitgesproken, maar ook de zegen. "Gezegend zij Mijn volk Egypte." We horen daarin de echo van de woorden die tegen Abraham gesproken werden: "in u zullen alle geslachten van de aardbodem gezegend worden" (Genesis 12:3). Ik raak er steeds weer van onder de indruk hoe in de Bijbel de hele wereld in beeld is. Pinksteren wordt vanaf het begin voorbereid. Israël in het midden brengt heil voor de wereld. Jona moet nota bene naar de hoofdstad van dat verschrikkelijke Assyrische rijk. Ja, ook die Assyriërs vormen het werk van Zijn handen!

In die zegenrijke lijn staat het slot van Jesaja 19. De aartsvijanden van Israël zullen zich bekeren. Egypte en Assyrië worden zelfs het eerst genoemd. Israël is de derde. Zelfverloochening is een grondwoord in het Koninkrijk. Israël is geen doel in zichzelf maar middel, eigendom in de handen van God. Voor de gemeente van Christus is het niet anders.

Maar wat als er van deze profetie helemaal niets meer terecht lijkt te komen, doordat Egypte bijvoorbeeld afglijdt naar een fundamentalistische moslimstaat zoals Iran? We hopen en bidden dat het niet gebeurt. Maar stel dat het wel gebeurt?

Profetie is in de Bijbel nooit een rechte opgaande lijn zonder afbuigingen. Profetie is niet een ijzeren wet, die los van de daden van mensen als mechanisch principe zijn beslag krijgt. Bijbelse profetie is veel meer een manier waarop je met de werkelijkheid omgaat. Een verhaal dat je inspireert en motiveert, dat corrigeert en vraagt dat je je bekeert. Wij mensen laten ons altijd leiden door een verhaal waarmee wij toegang zoeken tot de werkelijkheid en dat ons drijft tot de dingen die wij doen of niet doen. Er zijn verschrikkelijke verhalen. Van macht en corruptie, van nationalisme, van bloed en bodem, van ’wij eerst’, van heersen en dienen, van plat materialisme. Volstrekt anders, uniek is het verhaal van Israël. De profetie van Israël is in geen enkele andere godsdienst te vinden. Het is goed dat ook in een tijd van geloofsafval in het westen te beseffen.

Met alle vragen die we kunnen hebben, houden we ons aan deze woorden van de profetie. En we bidden dat wereldleiders zich zullen bekeren tot de heilrijke woorden van deze profetie. Sadat had zich iets van dat verhaal eigen gemaakt toen hij met zijn olijftak naar Israël ging. Wat zal hij er trouwens innerlijk vreugde aan beleefd hebben. En overal daar waar mensen hun heilloze wegen verlaten en zich toevertrouwen aan de woorden van God en die bewaren in hun hart.

Ook zelfs het land der duisternis
zal weten wat uw luister is,
Egypte zal U eren.
Het morgenland strekt als een bruid
de handen naarstig naar U uit,
ook daar zult Gij regeren.
De wereld brengt U huldeblijk,
want heel de wereld is uw Rijk,
Jeruzalem het midden;
koningen overal vandaan
komen met schatting voor U staan,
elk land zal tot U bidden.

(Psalm 68:11, NB)

Ds. L. Lammers i.o.m. Ds. G. W. Marchal

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.R. Lammers

• Geboortedatum:
  26-03-1951
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Nijbroek/Amsterdam
• Status:
  Inactief

22 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven