Betekenis van het Grieks (23/12 gewijzigd)
drs. L. B. C. Boot | 16 reacties | 23-12-2010| 08:40
Vraag
De reden waarom er een HSV is ontstaan, is o.a. dat de taal langzaam is veranderd. Sommige woorden hebben een heel andere betekenis gekregen na verloop van tijd. Zo gaat dat nu eenmaal en daarom neem ik aan dat het met de Griekse taal net zo gaat. Dus de betekenis van een Grieks woord nu en in de tijd dat het opgeschreven werd, zal anders zijn. Is daar rekening mee gehouden tijdens de ontwikkeling van de HSV?
Antwoord
Dat ligt toch een beetje anders dan je veronderstelt. Als ik je vraag goed begrijp, veronderstel je dat een Modern Grieks woord vandaag een andere betekenis kan hebben dan een Grieks woord in de tijd van het Nieuwe Testament. Dat klopt op zichzelf. Wie vandaag in Griekenland komt, hoort een ander soort Grieks dan het Grieks van het Nieuwe Testament. Het Nieuwe Testament is geschreven in het zogenaamde Koinè-Grieks. Het Koinè-Grieks is een dode taal. Het was het standaard Grieks dat gesproken en geschreven werd vanaf ongeveer de 4e eeuw voor Christus tot en met de 4e eeuw na Christus. Dat type Grieks wordt vandaag nergens meer gesproken of geschreven. Er komen dus geen woorden meer bij en woorden krijgen ook geen andere betekenis meer. De Statenvertalers hebben de tekst van het Nieuwe Testament in dat Koinè-Grieks voor zich gehad en vertaald in het Nederlands. De herzieners hebben dezelfde grondtekst van het Nieuwe Testament gebruikt en aan de hand daarvan de Statenvertaling uit de 17e eeuw herzien. De Statenvertalers en de herzieners hebben de Koinè-Griekse woordenboeken gebruikt en geen woordenboeken met hedendaags Grieks. De betekenisverandering heeft zich dus eigenlijk vooral binnen de Nederlandse taal voltrokken, omdat het Nederlands een levende taal is en het Koinè-Grieks een dode taal.
Wellicht maakt een voorbeeld het wat duidelijker. Een zekere Tertullus klaagt volgens Handelingen 24:5 ten aanhoren van stadhouder Felix de apostel Paulus aan, en zegt van hem dat hij "eenen oppersten voorstander van de secte der Nazarenen" is. Hedendaagse uitgaven van de Statenvertaling laten het woord "opperste voorstander" hier allemaal staan, zodat de lezer de indruk kan krijgen dat Tertullus zegt dat Paulus een 'superpromotor' is van het christendom. "Voorstander" heeft echter niets te maken met "ergens voor zijn" of "iets promoten", maar komt van "vooraan staan". "Voorstander" is een uitdrukking die aangeeft dat iemand op de voorste plaats staat, en dus de leiding heeft. Volgens Tertullus is Paulus zelfs een grote vangst: hij is niet alleen een leider, hij is de hoogste leider. Het vertaalprobleem doet zich dus vooral op het gebied van het Nederlands voor.
Kortom, SV en HSV baseren zich op dezelfde Griekse woorden. Voor een 17e eeuwse Bijbellezer was in dit voorbeeld onmiddellijk duidelijk dat de apostel Paulus een vooraanstaand persoon binnen de sekte van de Nazarenen was. Door de betekenisontwikkeling in het hedendaags Nederlands van het woord voorstander van "vooraanstaand persoon" naar "iemand die ergens voor" is, kan een hedendaagse uitgave van de SV misverstand oproepen. Voor de 17e eeuwse lezer van de SV riepen de woorden "opperste voorstander" geen misverstand op. Voor een 21e eeuwse lezer van de HSV hoeven de woorden "vooraanstaand persoon" geen misverstand op te roepen. Beide vertalingen vormen in hun tijd een nauwkeurige weergave van het oorspronkelijke Griekse woord.
Drs. L. B. C. Boot,
adviseur Herziene Statenvertaling
Dit artikel is beantwoord door
drs. L. B. C. Boot
- Geboortedatum:21-10-1969
- Kerkelijke gezindte:Christelijk Gereformeerd
- Woon/standplaats:Veenendaal
- Status:Actief
Bijzonderheden:
* Emeritus predikant
* Bestuursondersteuner van de Stichting Herziening Statenvertaling
* Adviseur Herziene Statenvertaling bij Uitgeversgroep Jongbloed B.V. in Heerenveen
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Het is ook mogelijk om een vraag aan de GBS te stellen.
Als jarenlang GBS-lid, en volledig achter doel en middelen van deze Stichting staande, merk ik ook richting hen het volgende op. Ik hoop dat ze op de daarvoor aangewezen plaatsen en bijeenkomsten blijven zeggen wat ze van SV en HSV vinden. Ik hoop echter niet dat dit te pas en te onpas gebeurt, ook op momenten dat er andere dingen aan de orde zijn. Zaken kunnen ook gedreven worden. Het is van Philpot en Spurgeon bijvoorbeeld bekend dat ze verklaarde tegenstanders van de kinderdoop waren, vanuit hun Baptistisch standpunt. Dat verhinderde hun echter niet ook met tegenstanders van de volwassendoop op goede voet te verkeren, Omgekeerd worden de preken van Philpot in menige gemeente gelezen, zonder het met hem op dat punt eens te zijn. Dat bedoel ik als ik hoop dat zaken niet onnodig op de spits worden gedreven. Ik blijf de HSV een onnodig en ontijdig geboren product vinden wat volgens andere principes, en soms zelfs volgens andere theologische keuzes tot stand is gekomen. Ieder mag daarmee met mij van mening verschillen, zolang dit niet ontaardt in scheldkannonades. Verder hoop ik van ganser harte dat men bij verenigingen waarbij voor en tegenstanders betrokken zijn tot een "wijze" en voor ieder acceptabele oplossing komt.
Het ging me even om het evenwicht in de vragen. Dat kun je Refoweb niet aanrekenen. Er is mogelijk om beide organisaties wat voor te leggen maar blijkbaar zijn er op dit moment meer vragen voor de st. HSV.
'Aangewezen plaatsen en bijeenkomsten' is wel een beetje vorige eeuw hoor ;-)
Tegenwoordig worden de discussies eerst en voornamelijk online gevoerd.
Toegegeven. Maar niet iedereen heeft een computer, of wil er een hebben.
Ook deze mensen moeten voorgelicht worden. Discussies voeren via het web heeft zijn schaduwzijden. Je kunt lekker anoniem van alles roepen, zonder dat je het hoeft te verantwoorden. Verder hoop ik dat het web ook op diepgaander zaken zal ingaan. Op de vragen heeft de redactie uiteraard geen invloed, maar er stonden de laatste tijd ( en ik doe nog maar zeer kort mee ) toch reacties in die echt op of over het randje waren. Ik denk dat er een vaste regel moet komen dat alle reacties die ontaarden in schelden of onfatsoen zonder meer verwijderd worden. Bovendien blijft het zo dat sommige vragen onder 4 ogen besproken moeten worden, en niet voor ieders ogen bestemd zijn. Bij het lezen van sommige vragen krijg ik het gevoel alsof ik bij een ander door het sleutelgat zit te loeren, al erken ik ook de nood die er achter kan zitten. Verder blijk ik het discusieren op Refoweb best leuk te vinden. Hoop dat het ook leuk blijft.
Daarom is het ook anoniem...
Dat snap ik, maar dat anonieme heeft ook minder leuke kanten.
Het web kan ook verworden tot een vijver waar je van alles in kunt gooien, om daarna te wachten of er een nog heftiger reactie komt. Het heeft verder geen gevolgen want niemand komt er achter wie dit antwoord ten beste heeft gegeven. Laten we daarom als deelnemers van Refoweb proberen het debat op een juiste toon te voeren, met respekt voor elkaar. Dan blijft het leuk, en kan het een zeer nuttige funktie vervullen. Verreweg de meesten doen dit gelukkig ook. Een rotte appel in de mand, maakt immers al het gave fruit te schand.
Redactie Vragenrubriek
Het hele grote voordeel van internet en rubrieken zoals deze is juist dat mensen in betrekkelijke anonimiteit kunnen reageren! Dat kan inderdaad ontaarden in reacties op of over het randje, maar daar zijn moderators voor. En ik vind doorgaans dat Refoweb dat 'wapen' op een goede manier hanteert.
Juist de anonimiteit maakt dat mensen hun reactie hier wel durven te geven daar waar ze dat in het openbaar niet snel zouden doen. Wat zou ik als gergemmer graag in discussie gaan met predikanten zoals ds. Moens en ds. de Heer omdat hun standpunt bepaald niet de mijne zijn. Maar een avond georganiseerd door de GBS waarbij beide predikanten zonder tegengas hun zegje doen is niet bepaald de situatie waarin zoiets uit de verf komt. Om over het gebrek aan weerwoord in kerkelijke bladen en het ontbreken van een website bij de GBS maar te zwijgen..
En: wen er maar vast aan. Het digitale tijdperk is here to stay.
Dat het digitale tijdperk er is kan ieder die oren en ogen open heeft constateren. Dat wil niet zeggen dat we daarom de minder fraaie kanten daarvan nu maar moeten laten rusten. Het heeft ook positieve kanten. Als ik dat niet zou zien zou ik niet meedoen op Refo web. Ook van de boekdrukkunst is wel gezegd dat het is een stap ten hemel, en een stap ter hel. Waarvoor ik wil pleiten is een zindelijke discussie. We zijn wel REFOweb. Dit heeft hopelijk nog wel iets te betekenen. Toen het hele debat SV-HSV op Refoweb ging lopen heb ik een aantal reacties gelezen waarvan ik zeg, dat was puur schelden. Een ander te kijk zetten. Dit past NIET op een christelijk web, hoe verschillend er over bepaalde zaken ook gedacht wordt. Waarom de GBS geen web-site heeft weet ik niet. Misschien een bewuste keuze die we hebben te respekteren of wellicht komt het er nog eens van. Een kerkblad is geen podium voor debat maar heeft een andere funktie. Daarom is het niet verwonderlijk dat je daar geen weerwoord tegenkomt. Ik vindt het woord gergemmer wat vervelend overkomen, ook al is dat niet zo bedoeld. Ik ben overigens doop-lid van de HHK, dus hoef de Gereformeerde Gemeente niet te verdedigen.
Als je consequent bent zou je zeggen dat ze hem niet meer willen als donateur, daar de HSV per definitie fout is.
Dit is nou precies het soort reactie waarvan ik zeg, het is maar nauwelijks te pruimen. Ik gun iedereen zijn mening, en ook de ruimte om die mening te ventileren, maar hier wordt een toon aangeslagen die een deelnemer aan Refoweb onwaardig zou moeten zijn. Een hele groep mensen, met een bepaalde doelstelling, in dit geval de GBS wordt neergezet als een groep minderwaardige mensen met maar 1 doel voor ogen, FONDSWERVING. Er wordt nog net niet bijgezegd dat ze het alleen voor eigen gewin doen. Geeft dus in alle vrijmoedigheid je mening, maar doe dat op een andere manier. Dit siert geen mens! of ben ik de enige die dit vindt, of heb ik wat lang uitgevallen tenen?
