Het boek 'God als misvatting'

Ds. M. Pronk | 1 reactie | 17-11-2010| 12:00

Ik heb van een oud-studiegenoot (een ongelovig iemand) het boek "God als misvatting" van Richard Dawkins gekregen. Volgens hem staat in dit boek uitgelegd dat alle religie flauwekul is. Ik ben het daar natuurlijk niet mee eens, maar ben toch wel nieuwsgierig naar de inhoud van dit boek. Tot nu toe heb ik alleen de inleiding gelezen en die prikkelde me wel. Kan het kwaad als ik dit boek lees?

Na veel wikken en wegen valt de beantwoording van jouw vraag anders uit dan ik aanvankelijk van plan was. Ik had mij voorgenomen op een of andere manier apologetisch te werk te gaan. Het bewuste boek van Richard Dawkins had ik niet gelezen. Er zijn allerlei onderwerpen en zaken die mij boeien en waarover ik het een en ander wil lezen.  Die terreinen zijn op zich ook weer breed. Het is onvermijdelijk dat je dan andere zaken laat liggen. Daaronder ook bijvoorbeeld de problematiek die Dawkins in zijn boek aansnijdt.

Via de krant was ik uiteraard op de hoogte van het boek van Dawkins. Maar eerlijk gezegd lokte dat boek mij niet uit tot kopen en lezen. Ik ben liever met andere zaken bezig. Door jouw vraag heb ik toch dat boek aangeschaft. Het is boeiend en knap geschreven. De schrijver geeft blijk van een grote belezenheid en intelligentie. Hij heeft een vlotte pen van schijven. Het boek leest als een roman en boeit.  Soms zit je met kromme tenen, dan weer met pijn en diepe verontwaardiging. Het prikkelt tot dieper doordenken. Zijn overtuigingskracht bevredigt mij echter niet. Het boek is in die zin aan mij niet besteed dat het mij aan het twijfelen zou moeten brengen. Integendeel.

Maar goed. Mijn bedoeling was om in mijn antwoord min of meer op enkele argumenten die Dawkins in zijn boek aanvoert in te gaan. Maar waarom zou ik dat doen? Over deze problematiek is en wordt in de krant met regelmaat op verstandige en leerzame manier geschreven. Er zijn onderscheiden lezenswaardige boeken op de markt. Ik kan verwijzen naar het boekje van Alister McGrath, “Dawkins als misvatting, Wat is er mis met het atheïstische fundamentalisme”, uitgeverij Ten Have. Of ook naar het boek van Tim Keller, “In alle redelijkheid, christelijk geloof voor welwillende sceptici”. Of het boek van Gert van den Brink: “Er is geen god en Philipse is zijn profeet, De onredelijkheid van een atheïst”. Er is een overvloed aan goede literatuur over deze kwestie. Literatuur van mensen die met verstand van zaken schrijven.

Toen ik nogmaals je vraag las besloot ik mijn antwoord anders in te kleden. Meer  persoonlijk, meer op het hart en geweten gericht. Want je vraagt niet hoe ik over dat boek denk. Ook niet welke tegenargumenten we dienen aan te voeren. Maar of het kwaad kan als jij (of een ander)  dit boek leest. Deze vraagstelling eist een andere insteek. Kan het kwaad als ik dat boek lees? Als je toch aan dat boek begonnen bent waarom zou je het niet doorlezen? Het kan geen kwaad en het is leerzaam om kennis te nemen van het gedachtegoed van anderen om op de hoogte te blijven wat er leeft in onze tijd aangaande de houding tegenover het christelijk geloof. Kan dat kwaad? Proef ik uit die vraag iets van een stille angst dat misschien het gevaar aanwezig is dat je enigszins zou gaan wankelen of dat dit boek je ten nadele zou kunnen beïnvloeden? Daarom kleed ik  mijn antwoord in als een woord tot het hart. Eenvoudig vanuit de Bijbel. Ik moet dan maar de kritiek dat we in onze tijd met deze antwoorden niet meer toe kunnen voor lief nemen.

Een woord van opwekking, van terechtwijzing lees ik in de Spreuken. ”Koop de waarheid en verkoop ze niet” (Spreuken 23:23). Actuele woorden. Nog steeds van geweldige betekenis. Bij waarheid denken we aan de waarheid van Gods Woord. De waarheid van het evangelie. De  boodschap, de inhoud van onze Bijbel. We worden opgewekt deze wel te kopen, maar niet te verkopen. We kopen iets dat voor ons van grote waarde is en waarvoor je geld of goed overhebt.  Wanneer je het later gaat verkopen, dan heeft het zijn waarde of betekenis voor je verloren en heb je liever iets anders, geld of goud, ervoor. Zo dus niet met de waarheid. Wel kopen, proberen te verkrijgen en te verwerven, maar niet loslaten of later weer inleveren. Er bij blijven. Wat men er ook tegenin voert.

Het Bijbelboek Spreuken wekt op tot de vreze des HEEREN en een leven in vroomheid en godzaligheid. Is vooral gericht tot de jeugd. Zie de verzen 22 tot en met 25. Deze opwekking staat  in het kader van het gezin en de opvoeding. Maar goed, daar ga ik nu aan voorbij. De vraag die ons bezig houdt is wat we onder waarheid hebben te verstaan. Bij de waarheid denken we aan drie zaken. De waarheid van Gods Woord geeft aan de feitelijkheid, de geldigheid en de normativiteit van Gods Woord. Het Woord laat ons de werkelijkheid zien zoals deze is. Aldus staat het er voor. Daar kun je op aan en niet omheen.

Gods Woord  is waarheid voor ieder, geldt voor elk mens. Elk mens zou zich aan dat Woord der waarheid dienen te houden. Allen zullen eenmaal naar de waarheid van dit Woord geoordeeld worden. Gods Woord is ook de norm voor ons leven en geloof. De NGB belijdt in artikel 5: ”Al deze boeken ontvangen wij voor heilig en kanoniek om ons geloof daarnaar te reguleren, daarop te gronden en daarmee te bevestigen.” Er gaat van de Bijbel Zelf het getuigenis uit dat zij de waarheid is. We spreken van het zelfgetuigenis van Gods Woord. Wij geloven dat.

De vraag blijft nog liggen wat we onder waarheid dienen te verstaan. Wat is waarheid? Naar de grondbetekenis van het woord waarheid in het OT wil waarheid zoveel zeggen als vast zijn, zeker zijn. Waarheid is de werkelijkheid die vaststaat, onwankelbaar, duurzaam , waar men op aan kan, volkomen betrouwbaar.

We kunnen van de waarheid van Gods Woord spreken omdat God betrouwbaar, waarheid is. Zie Ex. 34:6. De naam des HEEREN wordt daar genoemd. ”HEERE HEERE, God barmhartig en genadig, lankmoedig en groot van weldadigheid en waarheid.” Van de HEERE God wordt gezegd dat Hij vol is van weldadigheid en waarheid. Dit is heerlijk geopenbaard in Jezus Christus. Zie Joh.1:14: ”Wij hebben Zijn heerlijkheid aanschouwd, een heerlijkheid als van de eniggeboren van de Vader, vol van genade en waarheid.” Vol van genade en waarheid wil zoveel zeggen als vol van betrouwbare genade. Jezus is de waarheid (Joh.14:6). In Hem vind je de waarheid van Gods heil en ontferming. Van vergeving en heiliging, van het eeuwige leven.

Tegenover waarheid staat leugen. Op leugen kun je niet aan. Bedriegt ons. Geeft geen houvast en is onbetrouwbaar. De duivel staat niet in de waarheid en is de vader der leugen (Joh.8:44). Leugen geeft geen zekerheid.

De waarheid. Dit spreekt van een heerlijke troost. Voor velen die twijfelen of men op Gods Woord wel aankan. Die steeds maar twijfelen en vragen of het heil wel voor hen is. Gods Woord en evangelie is waarheid, dat is volkomen betrouwbaar. In het geloof leert men daar amen op zeggen, zich daaraan geheel toevertrouwen. Dat is geloof.

Koop de waarheid en verkoop ze niet. Verkwansel de waarheid niet. Leef erbij en eruit. Blijf erbij. Wat er ook op afkomt. Gods Woord is de waarheid . Dat wil zeggen volkomen betrouwbaar, je kunt erop aan. Wie door het geloof uit dat Woord leeft heeft grond onder de voeten voor tijd en eeuwigheid.

Kan het kwaad het boek van Dawkins te lezen, zo vraag je. Lees het. Maar laat je leiden door de opwekking van Gods Woord: Koop de waarheid en verkoop ze niet.

Waarmede zal de jongeling zijn pad
Door ijdelheen omsingeld rein bewaren?
Gewis als hij het houdt naar ’t heilig blad.

Ds. M. Pronk

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M. Pronk

• Geboortedatum:
  10-03-1940
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  KralingseVeer
• Status:
  Inactief

71 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven