Hoe ziet God borderline-gedrag

dr. J. van der Wal | 2 reacties | 03-11-2010| 17:20

In hoeverre is (voor God) een persoon met borderline of een andere psychische ziekte toerekeningsvatbaar? In de Bijbel kan ik niet echt een voorbeeld vinden. Hoe ziet God deze mensen en hun gedrag? Zijn daar boeken over te lezen... of stukken uit de Bijbel?

Borderline is een ernstige persoonlijkheidsstoornis. Dat wil o.a. zeggen dat de problematiek niet gemakkelijk is te beïnvloeden of te veranderen.
Zonder nu de diagnose hier geheel te behandelen, wil ik wel enkele kenmerken noemen die je bij veel mensen ziet die deze stoornis hebben:

- onstabiele emoties,
- moeite om boosheid en agressie te beheersen,
- veel innerlijke conflicten,
- intense gevoelens van afwijzing, verlating en leegte,
- laag zelfbeeld,
- wantrouwen,
- zelfverminking en suïcidaal gedrag,
- overmatige gebruik van alcohol en/of drugs.

Deze symptomen leiden begrijpelijk ook tot problemen in relaties (tot en met fysieke ruzies), die de gevoelens van afwijzing, schuld en leegheid op hun beurt versterken.

Ik voeg hier nog aan toe dat mensen die deze stoornis ontwikkelen vaak een belangrijk trauma in hun kinderjaren hebben ervaren. Dit trauma kan fysiek, seksueel of emotioneel misbruik zijn, maar ook verwaarlozing door of verlies van een ouder.

Tegen deze achtergrond van problematische (gedrags)kenmerken en relaties, ingrijpende levenservaringen en het niet te onderschatten lijden dat hiermee gepaard gaat zowel voor de betrokkene als diens naasten, is de gestelde vraag heel goed te begrijpen.

In die vraag klinkt door dat de vraagsteller onderkent dat bepaald gedrag in het licht van Gods Woord niet kan, terwijl tegelijk onmacht wordt ervaren om dat gedrag te veranderen. Op een dieper niveau wordt gevraagd wat God vindt van iemand met deze stoornis. Wijst God zo iemand af, zoals anderen dat soms doen en ook de persoon zelf zichzelf niet gemakkelijk kan aanvaarden. Juist deze vraag is heel indringend voor mensen die innerlijke leegheid en afwijzing ervaren en ook zichzelf niet gemakkelijk accepteren.

Een paar dingen wil ik hierover zeggen. In de eerste plaats is het van belang gelovig te zien en te aanvaarden dat God God is, zoals Hij zich in Zijn Woord heeft geopenbaard. Gelet op deze vraag zou ik met name willen onderstrepen Gods heiligheid, God als Schepper en vernieuwer en Gods grote lankmoedigheid. Tegenover de zonde en wankelmoedigheid van ons, onze vergankelijkheid en leegheid, staat dat God God blijft. Dat te overdenken en je daaraan vast klemmen, biedt houvast en troost. Juist in gevallen als deze. Dat vraagt regelmatig bijbellezen, overdenken daarvan en gebed. En niet te vergeten zingen van psalmen en geestelijke liederen.

Bovendien wijs ik op de zegen in het Heilig Avondmaal, juist voor mensen die te kampen hebben met dit soort problematiek. Lees het formulier van het Heilig Avondmaal heel aandachtig door, bidt het prachtige gebed dat daarin staat en je zult merken dat dit veel troost en kracht geeft in de goede strijd.

In de tweede plaats is er bij God geen aanzien des persoons. Iedereen is voor Hem gelijk, omgeacht of iemand wel of geen psychische stoornis heeft.

In dit leven zullen wij die nooit compleet kunnen overwinnen, maar wel moeten we daarin blijven volharden. De goede strijd is een kenmerk van een christen. Veroordeel jezelf dus niet als je weer valt. Dat wil de duivel, zodat we onze hoop op God verliezen. Maar vraag om vergeving en volhardt in de goede strijd.

Tot die goede strijd behoort ook het nemen van verantwoordelijkheid voor wat je kan doen: zoeken en onderhouden van professionele hulp, trouw de therapie en medicatie blijven volgen en gebruiken, je leven zoveel mogelijk op orde houden. Denk daarbij aan hygiëne, eten en drinken, slapen, je huis of kamer opruimen enz. Heel eenvoudige en tegelijk zeer belangrijke zaken.

Tenslotte twee boeken die ook het geloof betrekken bij deze problematiek:
'Wat borderline met je doet', van Arthur Hegger en: 'Als de modder maar zakt', van Koosje de Klerque.

Dr. J. van der Wal

Dit artikel is beantwoord door

dr. J. van der Wal

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven