2 Koningen 3
Dr. C. A. van der Sluijs | 3 reacties | 09-07-2010| 09:16
Vraag
Een vraag voor ds. C.A. van der Sluijs. Ik hoorde onlangs uw preek via internet over de dode man die in het graf van Elisa geworpen werd. Een mooie preek. Ondanks het lijk zat er leven (Leven) in. Dat hoor je helaas steeds minder. De Schriftlezing (2 Koningen 3) heb ik nooit begrepen. Ik ga ervan uit dat u hier vast meer over kunt zeggen. Eerst hoort Joas na het schieten van de pijl dat hij de Syriërs tot verdoens toe zal slaan. Even later moet hij met de pijlen op de grond slaan. De profeet zegt niet hoeveel keer hij moet slaan. Dus hij slaat drie keer (niet heel weinig, maar goed...) en dan wordt Elisa boos omdat hij te weinig geslagen heeft en dus niet de Syriërs tot verdoens toe zal slaan. Houdt de opdracht tot slaan in de grondtaal in dat hij vreselijk vaak had moeten slaan? Dan begrijp ik het. Wellicht kunt u mij duidelijkheid verschaffen? Bij voorbaat hartelijk dank!
Antwoord
Gewaardeerde schrijver/hoorder,
2 Kon. 3 is inderdaad ingewikkeld. Ik preekte ooit over deze materie in Kinderdijk op 17/9 2006. Misschien is dit nog op internet te achterhalen in het preekarchief van deze hervormde gemeente.
Het komt in het kort op het volgende neer: Het afscheid van de profeet Elisa moet in verband worden gelezen met het afscheid van de profeet Elia (2 Kon. 2). Elisa de opvolger van Elia begeert daar twee delen van de geest van Elia. Dat betekent zoveel als het eerstgeboorterecht (dubbel portie van de erfenis) ontvangen. Hij bedoelt daarmee een wettig opvolger te mogen zijn van Elia. Door God zelf daartoe gelegitimeerd. Elia zegt dat dit alleen kan als Elisa hem zal zien heengaan. Als hij daar wettig getuige van zal zijn. En Elisa zag (!) het. Dan ontvangt hij de profetenmantel van Elia en doet daarmee dezelfde wonderen als Elia: hij slaat op de Jordaan en krijgt doorgang. Beeld trouwens van de exodus – de doortocht door de Rode Zee. Elisa staat nu wettig in de traditie van Mozes en Elia bij het doorgeven van de woorden van God.
Bij het afscheid van Elisa is er echter kortsluiting. Nu is er een koning (Joas) getuige van het afscheid van de profeet Elisa. En Joas spreekt dezelfde woorden als Elisa bij het afscheid van Elia: “Mijn vader, mijn vader, wagen Israëls en zijn ruiteren”. Twee mensen kunnen echter hetzelfde zeggen, maar dan is het nog niet automatisch hetzelfde. Zal deze koning delen in de geestelijke erfenis van de profeet Elisa. Dan zal ook hij twee delen van zijn geest moeten ontvangen. Let op dat getal twee!! Alleen dán zal hij de geestelijke erfenis van Elisa kunnen doorvertalen in zijn regering.
De profeet Elisa gaat sterven. Hij heeft nog één zorg: de aartsvijand Syrië. Tegen Joas zegt Elisa: Doe het venster open naar het oosten. Neem boog en pijl. Leg uw hand aan de boog. Toen legde Elisa zijn hand op die van de koning (vereenzelviging) en zei: Schiet! – “en hij schoot” – Dan zegt Elisa: “Het is een pijl van de verlossing van de Heere, en een pijl van de verlossing tegen de Syriërs; want gij zult de Syriërs slaan in Afek tot vernietigens toe.” En dan gaat het om die éne pijl. Die ene pijl noemt Elisa drie keer. Dan zult u Syrië slaan voor altijd. Een symbolische handeling. Maar is hiermee de geestelijke kracht van Elisa overgegaan op Joas? Net als bij het afscheid van Elia op Elisa? Ziet Joas waar het bij Elisa om ging?!
Elisa neemt de proef op de som: “Neem de pijlen. En hij nam ze. Toen zei hij tot de koning van Israël: Sla tegen de aarde (schiet in de grond). En hij sloeg (schoot) driemaal; daarna stond hij stil.” Heeft hij de vuurproef doorstaan? Nee! De koning schiet maar drie pijlen af. Elisa is woedend: U had vijf of zes pijlen moeten schieten. Dan zouden de Syriërs definitief verslagen worden. Hoe zo? Waarom hadden het vijf of zes pijlen moeten zijn? Dat zou een kennelijke verdubbeling (!) zijn geweest. Zoals er bij het afscheid van Elia een verdubbeling was (2 delen van zijn geest). Blijkbaar is dit afscheid anders. Er springt hier geen vonk over van de Geest van Elisa op Joas. En daarom zal die symbolische handeling maar gedeeltelijk in vervulling gaan. Maar niet ten volle en definitief.
Wat is hier aan de hand? Zo te zien niets verkeerds. De handen liggen op elkaar… Maar de koning gehoorzaamt op de klank af. Hij hoort die ene pijl drie keer noemen. Maar hij hoort de innerlijke en innige samenhang niet. Ziet niet waar het om gaat. Hij herhaalt dit automatisch. Schiet drie keer.Elisa legt zijn hand op de hand van de koning, maar deze legt zijn hart niet op het hart van de profeet. Dan zou er sprake zijn geweest van een verdubbeling zoals bij het afscheid van Elia. Dan had Joas het geloof van Elisa hartelijk beaamd. Dan had hij de innerlijke samenhang gezien van het driemaal benoemen van die ene pijl. Elisa vereenzelvigde zich wel met Joas, maar Joas niet met Elisa. Geen verdubbeling!
De koning schiet drie pijlen in de grond, maar het hadden er vijf of zes moeten zijn. Het dubbele van die éne pijl die Elisa driemaal benoemde. De geestelijke erfenis van de profeten Elia en Elisa breekt stuk op het koningschap van Israël.
Toepassing: We kunnen erg gesteld zijn op de ‘oude waarheid’. Dan is er wél een herhaling, maar nooit een beaming van de belijdenis(geschriften) van de Reformatie. Réfo zonder leven! Want met automatisch en domweg herhalen komen we er niet (uit). Wie het doet met een herhalingsgodsdienst (traditionalisme/verbalisme), die verliest de strijd tenslotte. We deden triomfantelijk maar werden ‘loosers’… Als we zo doorgaan, zal een levenloos reformatorisch leven de strijd tenslotte verliezen tegen de secularisatie en de macht van de Islam. Zelfs met een haperend of zwak geloof (vijf pijlen) zouden we overwinnen. Maar een namaak of na-aapgeloof zal straks te horen krijgen: Ga weg van mij… ik heb u nooit gekend!
Zolang de eeuwige Koning niet gekomen is, schreeuwt de Geest om de komst van de Zoon van David, Jezus Christus. Alleen zij die het eerstgeboorterecht ontvingen, dan wel van harte (d.i. met een nieuw hart) stonden in de traditie van het Woord door de eeuwen heen, zullen delen in de eeuwige vrede van Koning Jezus.
Zonder te staan in de levende traditie van de Kerk der eeuwen zal de gereformeerde gezindte in ons land de strijd verliezen. Met alle sympathie voor de traditie en hooggeroemde voorgangers, zoals koning Joas sympathie had voor Elisa: “Mijn vader, mijn vader…” en dan tóch verliezen en verloren gaan! Onze gereformeerde gezindte wankelt aan de rand van de afgrond. Onze vaderen spraken van een nabijkomend christendom. We laten ons door dit gedeelte van de Bijbel niet gezeggen. We houden het op voorspelbare preken. Want daar houden we nu eenmaal van. Zelfbevestiging heet dit. En in deze zelfbevestigde zelfvoldaanheid slapen we voort. Alleen een hernieuwde Reformatie zou ons wakker kunnen maken. Maar Luther zei ooit: voorbij is dan voorbij!
Met vriendelijke groet,
Ds. C. A. van der Sluijs
Dit artikel is beantwoord door
Dr. C. A. van der Sluijs
- Geboortedatum:14-09-1942
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Veenendaal
- Status:Inactief
Bijzonderheden:
Bekijk ook:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
De bijl ligt reeds aan de voet van de boom en deze boom zal zeker geveld worden. Namaak Christendom, lippendienst, het blijven hangen in tradities, de nood rondom de secularisatie alleen bewenen er er verder weinig tot niets mee doen, de heilige praktijk van het Christen zijn overvleugeld laten worden door een eenzijdige prediking, het niet gedurig aanroepen van Gods Geest, een formeel kerkbezoek, het gedachteloos zingen van psalmen, de zegen aan het einde van de dienst niet mee naar huis nemen, elkaar beoordelen op uiterlijke zaken, toch een vorm van wetticisme volgen, het is allemaal ver van een Godsvruchtig leven, ver weg van de dankbaarheid, ver weg van het je persoonlijk aan Christus gebonden voelen en weten, ver weg van een gehoorzaamheid aan de Geest wanneer die in je spreekt, ver weg van een leven in heiliging op de plaats waar je gesteld bent, ver weg van een besef wat het betekend om de deugden van Christus na te jagen, ver weg van een overgegeven leven aan Hem; dit alles en nog meer zal niet overleven. Geestelijk groeikracht wordt daar gevonden waar een gezonde wortel ( dus geen afgestompte wortel) in een rijk bemeste aarde (dus niet daar waar eenzijdig gepreekt wordt) de vermanende en opbouwende gaven van de Heilige Geest in dankbaarheid en gehoorzaamheid aanvaard worden en een leven in de Geest van harte nagejaagd wordt. Dan. ja pas dan is Zijn genade iedere dag weer nieuw en ontvangen we kracht op kracht, dan gaan we van overwinning op overwinning voorwaarts, dan is de zonde iets met een afzichtelijk uiterlijk, dan verlangen we er naar dagelijks met het waterbad van het woord gezegend en verder gereinigd te worden.
Ja, wanneer dat zo is in het persoonlijke leven én in het leven van een gemeente dan zijn Gods ogen gedurig op hen, om hen bij te staan en hen te vormen tot dat koninklijk priesterschap, die heilige natie, Gode ten eigendom en een rijker en rijker wordende bruid voor Christus en waar de bruid en bruidegom straks verenigt God tot in de eeuwigheid tot een lof zal mogen zijn.
Denk eraan: al het lauwe zal uit zijn mond gespuugd worden welk Christelijk sausje er ook over heen ligt. Zij die de meester als discipel gevolgd hebben zullen NOOIT ten onder gaan.
Wee, wee over alle kerken en gemeenten die in hun verharding het toelaten om de levende en vernieuwende geest op welke wijze dan ook in de weg staan. De Geest zal wijken, vormen blijven over, de levenskracht verdwijnt en de dood in de pot is daar.
Ik denk ook dat er een reformatie nodig is. Hopelijk is er iemand die onde Gods leiding hiermee durft te beginnen...
