Leer erin stampen
Ds. W. van Weelden | 6 reacties | 06-05-2010| 13:00
Vraag
Waarom zijn ze er in de zware kerken zo op gebrand om de 'leer' erin te stampen? Mijns inziens kun je dan niet meer onbevoordeeld de Bijbel lezen. Als je bijvoorbeeld is bijgebracht dat alles van tevoren al vast staat en je leest later in de Bijbel dat je moet bidden, is bij mij de motivatie echt weg. Er wordt geleerd dat bekering een eenzijdig werk is. Nou, dan kan ik niets meer met de oproep tot geloof. Als je nu al die dingen van tevoren niet weet en je leest de Bijbel, dan zou ik die heel anders lezen en geen last hebben van al die leerstellige obstakels. Is het niet de hoogste tijd om het alleen bij Gods Woord te houden? Zeker als je verneemt hoeveel mensen maar 'wachten' op iets wat eerst zou moeten komen. Als ik dan hoor hoe het op de zendingsvelden gaat en dat daar zoveel mensen tot geloof komen die niet eerst de hele leer in hun hoofd hebben hoeven stampen, dan geeft dat toch te denken?
Antwoord
Wij danken de vraagsteller voor zijn openheid. De kracht waarmee hij de vraag stelt, geeft aan dat hij er tegen aan gelopen is. Zo wordt het een persoonlijke zaak. Dat dit een negatieve connotatie heeft, is verdrietig, maar dat het hem/haar aan het hart gaat, is goed.
Laat ik met twee opmerkingen beginnen. Geen zwaarheid, maar waarheid. Geen zwaarheid, maar klaarheid. Wanneer wij deze twee zaken in het oog houden kunnen wij ons een weg banen door vooroordelen en misverstanden. Laat ik er voor het gemak vanuit gaan dat onder zware kerken verstaan wordt die gemeenschappen waarin de Heilige Schrift als het onfeilbaar Woord van God gehouden wordt en de belijdenisgeschriften als leidraad voor geloof en leven gelden. Een uiting daarvan is dat het niet vreemd is dat er zondagsavonds uit de Heidelberger Catechismus gepreekt wordt.
Als wij ergens op gebrand zijn, dan is het wel de eenvoudige Heidelberger een plaats te gunnen in het hart van ieder mens. De drieslag van gezin, kerk en school is ons daarom een kostbaar goed. Want het gaat om het ene nodige. Heb je de Heere Jezus nodig als je Heiland en Zaligmaker. Is er in je leven al het moment van een Thomas geweest, die sprak: Mijn Heere en mijn God. De leer richt zich op de eenvoud van het hart. En dan is eenvoud bedoelt als enkelvoud. De tegenstelling is meervoud. Een hart dat zich richt op meer dan één zaak, is in zichzelf verdeeld. Dit is voor het geloofsleven niet goed. De wandel der godzaligheid is gericht op het leven met God. Wat daarvoor nodig is, is een waar geloof. De HC onderwijst ons dat het geloof een zeker weten en een vast vertrouwen is. Een zeker weten dat het waarheid is wat God in Zijn Woord tot ons zegt. Een vast vertrouwen dat de beloften van God niet alleen anderen, maar ook mij gelden.
Wij leven is een tijd waarin het gevoel en het sentiment de overhand heeft. Daarom kunnen veel mensen zich veel meer voorstellen bij het vast vertrouwen dan bij het zeker weten. We leven in een tijd waarin het historisch geloof, de kennis van God en Zijn Woord, voor velen volslagen onbekend is. Dan is er niets om op te bouwen. Onwetendheid is erg. De profeet heeft al geprofeteerd dat het volk ten onder gaat door gebrek aan kennis. Maar dat is in de zending toch ook zo? Ja zeker, daarom wordt men door de prediking onderwezen. Want zowel hier als daar geldt dat geloof een werkelijkheid is.
Wanneer gevraagd wordt: geloof je? Ja. Wat geloof je? Dan kan het antwoord toch niet zijn: dat weet ik niet. Niet van die moeilijke vragen stellen. Wanneer gevraagd wordt: wil je leven met God? Ja. Hoe doe je dat? Mijn leven is in gehoorzaamheid aan de geboden Gods. Wat bedoel je daarmee? Wel, de tien geboden. Hoe luiden die? Niet van die moeilijke vragen stellen. Wanneer gevraagd wordt: bid je tot God? Ja. Wat zeg je dan? Ja, dat is een moeilijke vraag. Eigenlijk zeg ik maar wat.
We voelen aan dat dit soort antwoorden zeer onbevredigend zijn voor alle partijen. Kennis van Gods Woord en kennis van Gods beloften en geboden is nodig. Nu hoor je weleens de uitspraak: maar je kunt toch niet de hele Bijbel uit je hoofd leren! De vraag die je dan kan verwachten is: wat is dan het minimum van kennis? Wat behoor je als christen dan wel te weten? Het andere uiterste –niets– is natuurlijk onzin. De omslag naar het gevoel -als ik me er maar goed bij voel- geeft ook geen vaste grond. Het gevoel verandert van tijd tot tijd. Er is dus een minimale kennis nodig om christen te zijn.
Waaruit bestaat die minimale kennis? Geloof, gebod, gebed en de sacramenten. Voor de sacramenten geldt dat de Heilige Doop en het Heilig Avondmaal niet onbekend zijn. Voor het geloof krijgen wij van jongs af aan de Twaalf Artikelen voorgehouden, voor het gebod de Tien Geboden en het gebed het Onze Vader. Waar in de wereld het evangelie ook verkondigd wordt, het zal zich niet vastzetten in het hart zonder deze kennis.
Terug naar de vraag van de zware kerken en hun ingestampte leer. Laat ik me beperken tot de Heidelberger Catechismus. De inhoud: 52 zondagen, 129 vragen en antwoorden. Een woordenstroom. Je loopt het gevaar door de bomen het bos niet meer te zien. Daarom is enige basiskennis wenselijk. Want ik ben overtuigd van de eenvoud van de HC. Bekend is zondag 1 met zijn enige troost beide in leven en in sterven. De kennis van deze troost bestaat uit drie onderdelen, de kennis van ellende, verlossing en dankbaarheid.
De kennis van ellende: wie kan mij redden? Ik kan mij zelf niet redden. Ik heb iemand anders nodig. De kennis van verlossing: wie is het die mij redden kan? ik kan niet zonder de Heere Jezus Christus. De kennis van dankbaarheid: hoe kan ik leven met God? Ik moet mij bekeren.
Wat wordt er nu eigenlijk behandeld in de HC? Allereerst de toeleidende weg. Hoe kom ik bij Christus? (zondag 2-6). Vervolgens: Wat is geloof? Uitleg van de twaalf artikelen (zondag 7-22). Dan ook: Hoe ben ik rechtvaardig voor God? Alleen door een waar geloof in Jezus Christus (zondag 23-24). En: Wat zijn de Sacramenten (zondag 25-30). Natuurlijk ook: Hoe kan ik leven met God? Door de toeleidende weg tot Christus dagelijks te bewandelen (zondag 32-33). Ten slotte: Welke twee benen heb ik nodig voor die wandel? Gebod (zondag 34-44) en gebed (zondag 45-52).
Wat is nu die enige troost: God brengt mij door de kennis der wet die mij leert het niet van mijzelf te verwachten en door het evangelie bij Christus. Door het geloof mag ik Hem kennen en rechtvaardig zijn voor God. Uit Christus leven, uit het geloof leven is het alleen van God verwachten. Daarom is mijn hart enkel gericht op God. Door gebod en gebed mag ik met Hem leven en bidden: HEERE, geef mij wat U van mij vraagt. Zo worden wij dagelijks getroost vanwege Gods genade. De HEERE is goed en recht. Eigenlijk gaat het dus om een handvol zaken, die bekend behoren te zijn. De nodiging van het evangelie is bekend: Komt tot Mij, allen ,die vermoeid en belast zijt. Hoe kom ik bij de Heere Jezus? Wat is geloof? Wat zijn de sacramenten? Hoe is het leven met God? Antwoord: Het leven in de bekering door gebod en gebed. Wat is nodig is om als christen te leven? Lees bijvoorbeeld de kleine catechismus van Maarten Luther.
Word je niet door de leer op het verkeerde spoor gezet? Bederft de leer niet de luisterhouding? Kun je de Bijbel nog onbevooroordeeld lezen? Antwoord: ja zeker. Des te beter. Want wij zijn niet de enige die de Schrift lezen. Er zijn velen mensen ons voor gegaan. Het is een luisteroefening om te begrijpen wat zij uit het Woord hebben gehoord. Wanneer dit neergelegd wordt in geschriften, dan staat het ieder mens vrij zich daarmee bezig te houden.
Wanneer het belijdenisgeschriften betreft, dan hebben zij een groter gewicht omdat geloofsgemeenschappen zich hierin herkend hebben. Dan is het geen getuigenis van een enkel mens, maar van meerderen. Daarom is de Apostolische Geloofsbelijdenis (= 12 artikelen) van zo groot belang. Er ligt bij alle verdeeldheid ook een eenheid in de kerk van Christus.
Moeten wij ons niet alleen aan Gods Woord houden? Natuurlijk. Maar wat zeg je daarmee? Toch niet een bijvallen van het verwijt: iedere ketter heeft zijn letter en laat iedereen het maar mooi zelf uitzoeken. Wij zijn over Gods Woord in gesprek niet alleen met tijdgenoten, maar ook met voorgaande geslachten. Het gaat niet om zwaarheid, maar waarheid. Want het gaat om een heel belangrijke zaak. De redding van mensen. Hebben wij het goed gehoord wat God tot ons te zeggen heeft.
Geen zwaarheid, maar waarheid. Maar dan ook geen zwaarheid, maar klaarheid. Bekeren is een eenzijdig werk Gods. Ja zeker. Bekeer ons, dan zullen wij bekeerd zijn, sprak de profeet. Wij moeten weten dat God met ons begonnen is. Wij moeten van nieuws, van boven geboren worden. Wat stelt geloof voor wanneer wij op een bepaald moment zelf begonnen zijn. Dan moeten wij altijd weer bij onszelf uitkomen. Maar wie weet dat God begonnen is, mag rusten op het volbrachte van de Heere Jezus Christus. Die mag het weten: Jezus leeft en ik met Hem.
Maar maakt dit mensen niet passief? Wanneer een mens dood ligt in zonden en misdaden, wat de Schrift zo helder getuigd, is er dan enkel passiviteit en gelatenheid? Welnee. Dat leert de Schrift niet. Wij kunnen altijd roepen tot God. Uit de diepten roep ik tot U, o God! Gelatenheid is niet naar het Woord. Want wachten is geen afwachten, maar verwachten! Wacht op de HEERE, gij vromen. Zo ligt er in het geloof alle reden om Gods Woord niet alleen te lezen, maar ook te onderzoeken. Dan is het niet verkeerd om levenslang leerling te zijn. Leerling ook van hen, die door Gods Geest geleid goed gesproken hebben van de levende God en Zijn lieve Zoon Jezus Christus.
Zo is het geloof eenvoudig. Maar deze enkelvoud in het hart kent een grote rijkdom en diepte. Wie zou die niet willen kennen?
Ds. W. van Weelden
Dit artikel is beantwoord door
Ds. W. van Weelden
- Geboortedatum:13-11-1956
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Oud-Alblas
- Status:Actief
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
O, ik begrijp de vraagsteller zo goed. Je zou er soms zo tegen aan willen boksen, die leer! Maar volgens mij zeg dat meer over jezelf dan over die leer. Leg het aan Gods voeten. Laat Hij je maar verbreken. Zeg Hem maar dat je zo niet zalig wil worden. Dan kom je er wel achter dat jezelf niet op een enkele nodiging van de HEERE kunt ingaan.
Van harte Gods zegen.
ik vond het verhelderend, hoop dat de boodschap duidelijk is...
Zal wel uit de leer ontstaan zijn.
De Bijbel spreekt met twee woorden en dat je uiteindelijk ziet dat er niets uit jezelf kwam zie je alleen maar achteraf.
@ 1a2b3c, eenzijdig staat inderdaad niet in de Bijbel. Maar zo hoor je de Bijbel niet te lezen... want wat wel in de Bijbel staat is dat Jakob meerdere vrouwen had, dus mogen wij dat ook? omdat dat in de Bijbel staat?
er staan meer dingen niet in de Bijbel die wij wel leren. Denk maar aan de Drie-eenheid. Of de kinderdoop, of dat vrouwen aan het avondmaal mogen gaan. Het staat er allemaal niet in, maar toch leert het grootste gedeelte van het Christendom dat, dus...., klopt dat dan niet??
Omdat het niet in de Bijbel staat?
Dat achteraf denken klinkt heel mooi, maar je zet wel mensen aan het werk! Ik raad je aan wat meer van H.F. Kohlbrugge te lezen!
"Werpt u heiligheidskrukke weg, ge komt er de berg Sion niet mee op"
Daarom zeg ik ook juist dat de Bijbel met TWEE woorden spreekt.
Als ik zeg dat eenzijdig niet in de Bijbel staat bedoel ik dat niet alleen letterlijk maar meer nog qua inhoud.
En ik zet mensen aan het werk????
De Bijbel laat geen enkele plaats voor passief gedrag.
Ik vind de leer prima, zolang die niet functieoneerd als een schema/systeem of de indruk wekt dat er voorwaarden zijn waaraan mensen eerst moeten voldoen om tot Jezus te komen.
