Grip op kleuters kwijt
drs. A. Diepeveen- van der Marel | 18 reacties | 14-04-2010| 12:00
Vraag
Graag zou ik wat tips krijgen met betrekking tot de opvoeding van mijn kinderen. Het lijkt net of ik de grip op hen kwijt ben. Het gaat in mijn geval om de jongsten. Dit zijn kleuters en ze luisteren niet. De oudsten luisterden wel, hoe zou het komen dat de jongsten het niet doen? Mijn man zegt dat ik strenger moet optreden, ze een tik voor de broek moet geven, maar dat wil ik niet. Ik waarschuw één keer, bij de volgende overtreding moeten ze naar de gang. Maar dat doen ze dus niet. Ik moet ze bij de hand pakken en ze min of meer meeslepen. Dit is zomaar een voorbeeld, maar het gaat met veel dingen zo. Ik ben een voorstander van open communicatie en wil dingen met ze bespreken. Zo ook nu, ik vraag even om stilte om mijn verhaal te kunnen typen, maar ze blijven doorpraten en om aandacht vragen. Ondertussen negeer ik hun vragen, maar het stoort me wel. Complimenten krijgen ze ook echt van mij als ze wel luisteren, naar mijn idee doe ik het min of meer volgens 'het boekje', maar het werkt niet. Heeft u tips? Hartelijk dank!
Antwoord
Beste ouder,
U merkt dat de jongste kinderen minder goed luisteren als de oudste kinderen en u hebt het gevoel de grip kwijt te raken. Dat kan een heel onzeker en machteloos gevoel geven. De vraag hoe het komt dat de jongste kinderen anders op uw aanpak reageren kan ik op grond van deze informatie moeilijk beoordelen. Er zijn wel enkele mogelijke oorzaken of combinaties van oorzaken te noemen.
Als uw aanpak hetzelfde is gebleven, is het van belang om na te gaan welke omstandigheden de afgelopen jaren veranderd zijn. Een voor de hand liggende omstandigheid is dat uw gezin groter is geworden. Dat kan meer energie van ouders vragen en het kan op sommige kinderen het effect hebben dat ze erg hun best moeten doen om zich te laten gelden en hun plekje als het ware bevechten. Heel algemeen wordt gezien dat kinderen met een lagere plaats in de kinderrij minder geneigd zijn om zich aan te passen. Het kan ook zijn dat de jongste kinderen een ‘pittiger’ temperament hebben dan de oudste kinderen. Er zijn ook wat algemene verschillen tussen jongens en meisjes. Ook de wisselwerking tussen de jongste twee kinderen kan van invloed zijn. Zo hebben sommige kinderen de neiging om elkaar mee te nemen in baldadigheid of ongehoorzaamheid. U kent uw gezin het beste en weet wat meespeelt!
Ik lees dat uw man en u van mening verschillen over de doeltreffendheid van uw aanpak. Het lijkt of uw aanpak van open communicaties, een consequentie na een waarschuwing en negeren komt te staan tegenover een aanpak van uw man die de kinderen een tik voor de broek wil geven als ze niet luisteren. Het is van groot belang dat ouders elkaar in de aanpak zo veel mogelijk steunen en aanvullen en zich samen verantwoordelijk voelen voor de benadering van elkaar en de kinderen. Kinderen voelen haarfijn aan of dit wel of niet het geval is. Ik raad u aan om met uw man na te denken over wat jullie verstaan onder structuur, welke gezinsregels er gelden, hoe jullie deze aan de kinderen duidelijk maken en welke consequenties er gelden. Een gezamenlijk plan moet als uitgangspunt hebben dat je beiden achter de gekozen aanpak kunt staan. Als u als ouders er samen uit bent dat het anders moet, kan het soms helpen om dit eenvoudig met de kinderen te bespreken. Hen aan te geven welk gedrag jullie niet tolereren en hoe jullie willen dat er wel met elkaar wordt omgegaan.
U verwijst naar opvoeden volgens het boekje. Volgens mij bestaat er echter geen spoorboekje voor opvoeden; de praktijk van het opvoeden is weerbarstig. Het is te begrijpen dat u geïrriteerd raakt als de kinderen niet luisteren, dat mag ook en dat mogen de kinderen best merken. Als u echter het gevoel hebt dat u continue gefrustreerd wordt, vraag ik u dat zeer serieus te nemen. Een methode die we in de praktijk gebruiken, Tripple P, verwoordt het als volgt: “Ouders moeten ook niet te veel van zichzelf als opvoeder verwachten, want ook ouders maken fouten. Wees dus niet te streng voor jezelf! (…)Het ouderschap is gemakkelijker als ouders ook goed voor zichzelf zorgen. Wanneer ouders hun eigen behoeften vervullen, kunnen ze veel makkelijker geduldig, consequent en beschikbaar zijn voor hun kinderen.”
Ik wens u veel zegen bij de opvoeding toe.
Drs. A. van der Marel
Dit artikel is beantwoord door
drs. A. Diepeveen- van der Marel
- Geboortedatum:19-10-1976
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Veenendaal
- Status:Inactief
Bijzonderheden:
Functie: Orthopedagoog
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Onze oudste is bijna 7 en de andere kinderen komen daar onder,
en wij ervaren ook, dat het luisteren niet gaat zo wij willen...
Ook dat meenemen in baldadigheid herken ik wel!
en ook wij zitten qua opvoeden niet op 1 lijn...bij ons komt het doordat wij ook verschillende opvoedingen hebben gekregen.
Dat doorpraten en constant om aandacht vragen komt ook bij ons voor..helaas geen tips daarvoor!
Probeer je rust te nemen, als je goed hebt kunnen slapen kan je meer hebben.
Ook blijf je dan langer geduldiger, merk ik bij mezelf.
Staat niet genoemd, dus wil het toch even noemen:
Ga s'morgens niet eerder naar beneden, dan na je morgengebed,
ik merk dat ik daar veel steun aan heb, en langer geduldiger blijf,
zodat de kinderen ook beter luisteren...
Ben benieuwd of er nog andere tips komen!
Sterkte in het opvoeden en geniet ook van de dingen die wél goed gaan!
Misschien is jullie situatie lang niet zo erg als bij 'schatjes' maar wie weet helpt het kijken van een paar afleveringen van 'Schatjes' (van de eo) ook om beter inzicht te krijgen over de juiste aanpak, dat zou ik me zo kunnen voorstellen.
Succes
Je kind (kleuter!!) is zeker geen gelijkwaardige partner en hoeft echt overal over te worden geïnformeerd. Dan creëer je een soort fair-play houding over en weer, waarin alles wordt beredeneerd en toegelicht. In heel veel gevallen ben je een kleuter echt geen uitleg verschuldigd en zijn er regels en grenzen omdat JIJ het zegt. Vraag jij om stilte, dan heeft een kind zich daar gewoon aan te houden, zonder dat je daarbij uitlegt dat het prettig is omdat jij even iets op de computer moet doen. Het ‘waarom’ is in veel gevallen helemaal overbodig. Dat geeft namelijk een gevoel van gelijkwaardigheid en biedt mogelijkheden tot onderhandelen….’ja maar…” en die heb je in de relatie van kind en opvoeder niet.
Het betekent niet dat je nergens over hoeft te praten, of dat communiceren onbelangrijk is, maar niet op het niveau van opvoeding. In die leeftijd mag er gerust sprake zijn van een ‘ouderwetse’ gezagsverhouding, waarin jij bepaalt wat wel en niet mag, zonder je daarbij afhankelijk op te stellen van de solidariteit van je kinderen. Met andere woorden; nee is nee omdat IK het zeg…klaar!
Een “goed gesprek” en de nodige onderhandelingen komen op latere leeftijd wel.
Ik herken wel e.e.a. uit je vraag!
Ook bij ons luisterd het ene kind beter en gemakkelijker dan het andere. Ik heb ook het idee dat het de laatste jaren 'erger'wordt, als ik om me heen kijk...op school, bij het buitenspelen, op zwemles, etc. Kleuters willen meestal een reden hebben waarom ze iets wel of niet mogen of waren ze iets juist moeten. Het 'omdat ik het zeg'werkt niet in elke situatie!
Voor we het wisten waren wij elke dag aan het politie agentje spelen en zeten we uitgeblust op de bank als het kroost (4 stuks)in bed lag!
wat ons heel er geholpen heeft is het volgende;
helemaal terug naar de basis! Bespreek samen de dingen die je het belangrijkst vind en stel 5, hooguit 6 regels die je echt belangrijk vind. Bij ons was dat bv. -we schreeuwen/gillen niet
-we slaan elkaar niet - we ruimen onze eigen spullen (jas, tas, schoenen, etc) op -we luisteren naar papa en mama
en zo 5 regels die we het belangrijkst vinden. Die hebben we op een groot vel papier geschreven en in de kamer gehangen.
De kinderen hebben we uitgelegd waarom we juist deze dingen belangrijk vonden en dat ze zich daar echt aan moesten houden. Ze konden stickers verdienen voor elke regel. Dus: schoenen en tas opgeruimd? Compliment en sticker! in het begin echt heel kort erop zitten, dus na elke keer opruimen een sticker, later konden we het per dag gaan belonen. Spreek van te voren een beloning af, iets wat ze echt leuk vinden, bij ons was dat bv op vrijdagavond mee winkelen (spannend en leuk in het donker) of op zondagavond mee koffiedrinken terwijl de rest al op bed lag, of...nou ja, vul iets in wat in te passen is in je gezin maar wat ze allemaal graag zouden willen. In het begin doe je dat na een klein aantal stickers, maar die grens kan je steeds verder leggen. De regels die je niet opgeschreven hebt, zijn er dus ook even niet!! Je spreekt deze dingen af en daar richt je je even op. En tja...misschien loopt er dan een keer eentje tijdens het eten van tafel of gebeurt er iets anders wat je even niet zo prettig vind, maar probeer dat even te negeren en relativeren.
Wij merkten na een week dat er een betere sfeer in huis kwam!
Wat ook wel werkt is je kind zelf een beloning te laten verzinnen, dan wil hij er zeker voor gaan!
En heel consequent belonen! Als het enigzinds mogelijk is het negatieve echt negeren! Is super moelijk, ik weet het...ik zette er weleens even eentje op z'n kamer..niet als straf, maar gewoon "ga jij even boven spelen, ik merk dat je het moeilijk vind om je aan de afspraken te houden/dat je ruzie hebt met je broer/of wat dan ook, jij mag even lekker alleen bovenspelen.
Dan had ik zelf even lucht en was er toch geen ruzie/straf sfeer.
Enne al die mensen die zeggen "harder aanpakken, geen open communicatie met kleuters,enz" moet je maar laten praten hoor!! Waarschijnlijk spreken ze niet uit ervaring! Veel sterkte hoor!!
Met alle respect, maar dit vraagt om een reactie. Je hebt gelijk; het ene kind luistert na één keer waarschuwen, het andere kind heeft na tien keer waarschuwen nog geen idee wat er wordt bedoeld. Dat is zo en ook opvoeding is tot op bepaalde hoogte persoonsgebonden. Dat heeft voor een groot deel met je karakter te maken, de één heeft van nature een zachter karakter dan de ander.
Toch, ik mis bij veel ouders de autoriteit die de essentie is in een (gezonde!) opvoedingsrelatie. Ik wil absoluut niet alles en iedereen over één kam scheren en ik realiseer me dat de praktijk soms lastig kan zijn.
Je kiest namelijk niet bewust voor een verwend, gemakzuchtig of zelfs agressief kind, integendeel. We willen allemaal keurig nette opgevoede kindertjes afleveren. Dat lukt helaas niet zonder slag of stoot. Om nu te zeggen: “laat ze maar praten, ze spreken niet uit ervaring” vind ik dan weer wat kortzichtig. Als leerkracht heb ik enig idee waar het over gaat!
Er ontstaat een soort nieuwe trend: “Kleuters wil is wet” en de “ouderwetse” autoritaire opvoeding is “not done.” Voor we het weten hebben we kleine verwende monsters, die denken overal voor beloond te moeten worden en bovendien overal “ja maar” op kunnen en MOGEN zeggen. Dat creëren we overigens zelf, door er op te antwoorden!
Geloof me: kinderen zitten niet te wachten op onderhandelingen….’goede gesprekken’ en zien hoever je kunt gaan in gedrag. Vanuit ouders is soms een stukje angst de liefde te verliezen wanneer je autoritair handelt. Niets blijkt minder waar, alleen strookt dat niet altijd met je eigen gevoel.
Ik vind het iets verschrikkelijks…’onderhandelen met kinderen’, dus ook in de vorm van ‘jij hangt je jas op, dan krijg je……”
En zie eens…..het werkt ook nog zeggen ze dan!! Het kind hangt keurig de jas op…mooi toch? Echter, als het nou die sticker niet krijgt? Is het dan nog zo fanatiek?
In het geval van dergelijke beloningssystemen stel je jezelf afhankelijk van de medewerking en bereidwilligheid van je kind op. Zo gebeurt het ook andersom: ‘als jij niet je jas opruimt, gaan we morgen ook niet…….vul maar in. Ook hierin herken ik een stukje onmacht van ouders om hun autoriteit te (durven) aanvaarden.
Natuurlijk werken dergelijke beloningssystemen, maar ondertussen kweek je een stel behoorlijk verwende nesten die niets meer voor niets willen doen. Onder het mom: “wij hebben een democratische relatie” worden er bij de kassa in de supermarkt heel wat onderhandelingen ondergaan. Tja eerlijk is eerlijk, daar irriteer ik me mateloos aan.
Natuurlijk mag je een kind af en toe belonen, maar wanneer het simpelweg zijn/haar jas op hangt is me dat echt teveel van het goede. En als mamma bij de supermarkt een heel betoog gaat houden over wat er allemaal thuis nog in de keukenkastjes ligt en het echt overbodig is daar nog wat aan toe te voegen, heb ik ook mijn vraagtekens. Wat is er mis met: “nee?”
Natuurlijk valt iedereen wel eens in dergelijke ‘onderhandelingen’, ik ook…maar wanneer je een groot wit vel aan de kant van de muur hangt en daarmee de suggestie wekt dat er overal voor beloond gaat worden, dan maak je jezelf (zichtbaar) afhankelijk.
Persoonlijk hou ik daar dus helemaal niet van, kinderen moet je ook met ogen kunnen sturen, ouderwets, autoritair en daarbij de nodige liefde niet uit het oog verliezen…maar dat laatste gaat eigenlijk vanzelf! Het zoeken van een goede balans is moeilijk..maar het is te doen.
Dus niet zeggen: “laat ze maar praten”, want ik reageer met de beste bedoelingen en niet om iemand van de wal in de sloot te helpen!
Bakvis: ik heb respect voor hoe jullie samen de sfeer in huis hebben weten te verbeteren. Knap om dat zo samen aan te pakken (je leest weleens anders). Alleen, de laatste 3 regels vind ik erg kinderachtig, het klinkt als; 'laat ze maar kletsen, ik heb toch altijd gelijk'.
@ Annet, zo zie je maar weer dat de praktijk van alle dag en de belevingwereld van een leerkracht TOTAAL anders is dan die van een moeder!
Onderhandelen met kinderen is iets anders dan een open communicatie met ze hebben. Onderhandelen dan gaat het idd om die zak snoep en dan de discussie aan gaan en zaggen 'als jij lief bent dan...mag je die zak snoep. Dát is onderhandelen, maar communicatie is uitleggen waarom het die zak snoep niet mag! Een peuter/kleuter ziet wat lekkers liggen...logisch dat ze dat willen hebben! En dan moeten ze maar begrijpen waarom jij 'nee' zegt? Zonder verdere uitleg???
Nogmaals; communicatie met je kinderen is niet gelijk aan onderhandelen!
Communicatie is uitleggen waarom iets niet mag en ook laten merken dat je blij bent als ze zich aan de regels houden! belonen is dan een hele effectieve eerste stap om ze bewust te maken van de regels die in je gezin gelden, en van lieverlee nemen ze dat als gewoonte en kun je het belonen stoppen!
Tja en wanneer deze vragenstelster niet zit te wachten op opmerkingen van ‘strenger zijn’, ‘autoritair aanpakken’ en ‘jij bent de baas’, wat voor advies wil ze dan? Pak ze met fluwelen handschoentjes aan, veel communiceren en vooral: rustig blijven..? Tja daarin verschillen we dan van mening!
Het heeft overigens niets met de belevingswereld van een leerkracht en of moeder te maken. Ik heb genoeg leerkrachten voorbij zien komen die menen dat belonen iets oplost. Ja, op de korte termijn misschien, maar op de lange duur blijkt dezelfde situatie niet meer werkbaar. Kinderen willen zich best een paar weken “aanpassen” voor beloningen, maar zodra die beloningen gewoon worden, dan is de ‘lol’ en dus inzet er al snel weer vanaf………….terug bij af!
Als je terughoudend bent met beloningen en complimenten, dan zijn ze extra veel waard op het moment ze je toekomen. Zo werkt dat..zelfs bij volwassenen, ga maar na.
Ik sta niet bekend om mijn zachtaardigheid als leerkracht – dat geef ik eerlijk toe – maar wanneer ik complimenten weggeef dan lijken ze dubbel zo hard te werken dan collega-leerkrachten. Waarom? Omdat kinderen weten dat ik ze niet “gratis” weggeef, er niet te pas en te onpas mee strooi.
Daarbij ken ik geen ordeproblemen, tot verbazing van collega’s die alles in de strijd moeten gooien om de situatie een beetje werkbaar te houden…Ik wil mezelf geenszins ophemelen, maar toch, mijn terughoudendheid in het ‘aardig doen’, mijn autoritaire opstelling werpt in de dagelijkse praktijk wel zijn vruchten af!
Complimenten van mij hebben kinderen écht verdient en daar groeien ze letterlijk van. Als je dagelijks complimenten en beloningen krijgt, de muren hangen er bij wijze van spreken vol van, dan ‘zie’ je de waarde er niet meer van in. Het wordt een dagelijkse sleur.
Als een kind wat lekkers ziet liggen wil het natuurlijk ook wel wat hebben, betekent dit dan dat “jouw nee” verdere uitleg vraagt? Dat je een betoog moet gaan houden omdat je het kind een snoepje ontzegt? In mijn beleving niet en daarom heb ik erg weinig moeite met: “omdat ik het zeg!”
Ik vind onderhandelen niets anders dan communiceren om tot een geschikte oplossing te komen en dus ja: hebben beide toch wel iets met elkaar te maken. Ga je namelijk communiceren (uitleggen waarom niet) dan vraagt dat indirect om reactie en dus mogelijkheden tot onderhandelen!
Nogmaals: het betekent niet dat communicatie overbodig is. Toch, niet op het niveau van opvoeding, liever op het niveau van kennis en dus dagelijkse prietpraat…. Een ouder die enkel “nee” zegt op een kindervraag van snoep, houdt niet meer of minder van zijn/haar kind dan een ouder die er een heel betoog bij houdt. De eerste maakt het zich hoogstwaarschijnlijk wel iets makkelijker.
De keus is aan jezelf!
?
Annet76, ik ben het helemaaal met je eens over dat snoepjes verhaal en moeders of kleuters wil is wet, maar volgens mij kun je complimenten nooit teveel geven hoor! Dat stimuleert juist! Een kind word echt niet verwend van een compliment. Je zegt ook wanneer hij of zij het niet goed doet, dus mag er minimaal evenvaak ook gezegd worden wanneer hij of zij het wel goed doet!
"Een kind wordt echt niet verwend door een compliment"
Daar heb je zeker gelijk in en het klinkt nog aangenaam ook;)
Toch, een teveel aan complimenten kan ook een averechts effect hebben...tja het is ook niet snel goed he...?
Het moet een beetje "natuurlijk" blijven vind ik altijd, niet geforceerd door grote witte vellen aan de kant van de muur. Gewoon spontaan, niet van te voren al allemaal bedacht, zo gaat t in het echte leven ook niet.
Maar oke, dat is ook zeker persoonsgebonden.
Iemand zei ooit:
"Van een goed compliment kan ik twee maanden leven."
dat vind ik wel een mooie gedachte.
Zeg Catherine.... je hoeft mij de les niet te LEZEN.