Omgaan met fraude

Ds. W. van Weelden | 3 reacties | 26-08-2009| 13:00

 Sinds anderhalf jaar werk ik bij een internationaal exportbedrijf als secretaresse. Mijn directeur is ouderling in een kerk aan de rechterflank van de gereformeerde gezindte. Mijn collega’s zijn ook bijna allemaal lid van die kerk. Het bedrijf draait jaarlijks een hoge omzet en ook veel winst. Nu is het zo dat er veel met aangepaste prijzen/gewichten wordt gewerkt. Dit wordt ook vaak door klanten gevraagd, maar het wordt ook door ons aangeboden. Met aangepaste prijzen/gewichten, dus verlaagde prijzen, worden de douanekosten ook lager. Dit is iets waar ik veel moeite mee heb. Hierdoor stelen we zelf en zetten we de klanten aan tot stelen. Zeker omdat we veel winst draaien is dit geen noodgreep om ons hoofd financieel boven water te houden, maar meer om nog meer geld binnen te krijgen. Mijn vraag: Hoe moet ik hiermee omgaan? Dit is wel besproken in ons bedrijf, we zouden er mee stoppen (zegt mijn directeur), maar langzaam sluipt het er weer in. Heel vaak zegt mijn directeur dat het een zegen van God is dat we toch zo'n omzet mogen draaien enzo, maar ondertussen fraudeert hij. Dan is het toch ook geen zegen van God meer? Want God ziet toch geen zonde door de vingers? En rijkdom hoeft toch niet perse een zegen van God te zijn? Als er dan een volharden is in deze zaak, denk ik dat ik er ook niet meer mag werken, want eigenlijk steun je dit werk dan.

De vraag die gesteld is, is in meerdere opzichten complex. Laat ik beginnen met het citeren van een krantenbericht. Toen ik terug kwam van vakantie vond in een berichtje in het RD van maandag 3 augustus. Het stond op pagina 2. De bladzijde die handelt over het kerknieuws. De kop luidde: christelijke bank nam een loopje met ethiek. De tekst luidt: “De rooms-katholieke Pax-Bank in Duitsland heeft toegegeven dat hij zich in zijn beleggingsbeleid niet aan zijn eigen ethische maatstaven heeft gehouden. De bank heeft flinke bedragen geïnvesteerd in een wapenbedrijf, tabaksconcerns en een farmaceutische onderneming die onder meer voorbehoedsmiddelen produceert. De bank reageerde op een bericht in het weekblad Der Spiegel. Daaruit blijkt dat de Pax-Bank samen met de kerkelijke Liga-Bank 578.000 euro heeft belegd in het bedrijf BAE Systems, dat atoomonderzeeërs, raketsystemen en gevechtsvliegtuigen produceert. Ook heeft de bank honderdduizenden euro’s geïnvesteerd in de tabaksconcerns British American Tobacco en Imperial Tobacco en heeft hij aandelen in de Amerikaanse farmaceut Wyeth, die ook voorbehoedsmiddelen maakt. Het Vaticaan verzet zich tegen het gebruik van de pil, het condoom en andere middelen om een zwangerschap te voorkomen.”

Dit berichtje uit de krant geeft aan dat de omgang met geld altijd ethische implicaties heeft. Uit de opmerkingen van de vraagstelster krijg ik de indruk dat er in het betalingsverkeer van het bedrijf waar zij werkt op en over het randje gehandeld wordt. Er is volgens haar sprake van financiële verrijking, die ongepast is. Ik ben niet in de positie om over deze gegevens te oordelen. Maar ervan uitgaande dat deze gegevens correct zijn, zijn er wel enige opmerkingen te maken.

De Bijbel heeft geen goed woord over voor bedrog. De Heere Jezus zegt: gij kunt niet God dienen en de Mammon. Dit is een helder getuigenis. Hij zegt niet dat het niet mag, maar dat het niet kan. Dit reikt ver. Want als de dingen naast elkaar kunnen bestaan, dan kunnen wij van twee walletjes eten. Dan kunnen wij het één doen en het ander niet laten. En als het dan niet mag, dan proberen wij altijd wegen te vinden waardoor wij zelf in dit bijzondere geval de uitzondering op de regel zijn. Zo versta ik ook het antwoord van de directeur. Onthullend en onthutsend is het om een bepaalde bedenkelijke praktijk met de zegen van de HEERE te verbinden.

Daar moet ik wat verder op in gaan. Het is niet volgens de Schrift om rijkdom op zich te wantrouwen of te bekritiseren. We kennen allemaal het voorbeeld van de aartsvaders. Daar horen wij geen wanklank over hun rijkdom. Het is dan ook niet zo vreemd dat mensen rijkdom als een zegen van God ervaren. Wat echter tegelijk bedacht moet worden, is dat het ook totaal andersom kan. God kan ook straffen met overvloed. De begeerte naar het goede van de aarde kan de ogen dicht doen voor de nood in deze wereld en kan de weg tot God blokkeren. Want weten wij wel zo zeker dat rijkdom voor ons als zegen geldt? Wat te denken van de gelijkenis van de rijke dwaas, die alles verzameld had en aan geen ding gebrek had, maar vergat dat zijn ziel van hem afgeëist zou worden.

Wat mij vooral schokt in het antwoord van de directeur is dat hij de winst als zegen van God ziet, terwijl hij weet dat hij voor Gods rechterstoel niet kan staande blijven. Als er werkelijk sprake is van een zonde tegen een gebod des HEEREN, kan het niet zo zijn dat men daar onverschillig onder is. In de weg der godzaligheid kan dit niet anders dan nood en schuld worden. Want met alles wat wij uit Gods hand ontvangen, moeten wij tot de HEERE inkeren. Daarvan ontbreekt in de geschetste situatie elk spoor. De weg van de gave naar de Gever, van de rijkdom naar de levende God, is niet ingeslagen. Uit de opmerkingen klinkt het omgekeerde. De zegen van God dient als legitimatie van het verdiende geld. Dan gaat het niet om de dienst aan de HEERE, maar om de dienst aan de Mammon.

De Heere Jezus zegt: gij kunt niet God dienen en de Mammon. Het is één van de twee. De keuze is onontkoombaar. In dit relaas is de keuze duidelijk gemaakt. Wat is het goed wanneer men terugkeert op zijn schreden, zijn zonden aan de HEERE belijdt en zich bekeert. Dit mag dan ook een aansporing zijn tot vermaan en gebed tot behoud. Want het is een goede zaak wanneer wij voor mensen in onze omgeving worstelen aan de troon van Gods genade. Zeker wanneer dit een mens op het hart gebonden wordt. Dan mag men pleiten en bidden en wachten tot de HEERE een keer brengt.

De vraagstelster heeft een persoonlijke vraag. Hoe moet ik hiermee omgaan? Kan ik wel blijven werken in deze omgeving?

Het voorbeeld uit de krant maakt duidelijk dat ‘naam’-christenen (als ik dit woord mag gebruiken) geen ethisch voorbeeld zijn. Het is goed om niet in de dienst aan de Mammon mee te gaan! Hoe moet je er mee omgaan? Dan kennen wij vanuit de Schrift twee manieren. Ik denk aan de dagen van koning Achab. De profeet Elia is zijn grote tegenstander. Als iemand de koning de waarheid zegt, dan is hij het wel. Maar we horen ook van Obadja. Deze knecht van de koning heeft geen kritiek, maar dient hem en tegelijkertijd verbergt hij de mensen, die de HEERE nog vrezen. Beide, Elia en Obadja vrezen de HEERE. Beide staan op de plaats die God hen wijst.

De vraag leeft: wat moet ik doen? Het komt aan op de persoonlijke omgang met de HEERE. Hij zal de weg  wijzen. Of het een weg als Elia of als Obadja zal zijn. Maar in beide gevallen geldt dat de HEERE gediend moet worden. En dat wij niet God kunnen dienen en de Mammon. Kortom. Het is goed wanneer het geweten (consciëntie) niet wordt afgestompt door de begeerte naar geld.

Ds. W. van Weelden

Dit artikel is beantwoord door

Ds. W. van Weelden

• Geboortedatum:
  13-11-1956
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Oud-Alblas
• Status:
  Actief

82 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven